سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی در رابطه با "برجام" و طرح "موضعِ قطعی" ایران در مورد این مساله، حامل پیام‌های روشنی، مخصوصا برای طرف های غربی است. در واقع، سخنان ایشان را بایستی به مثابه آغاز فصلی جدید در تعاملات برجامی ایران با غرب دانست که در قالب آن، ایران با تاکید بر گفتمان اصیل انقلاب اسلامی در عرصه روابط‌بین‌الملل، عدم پذیرش زورگویی و ردِ سیاست "هویج و چماغ آمریکایی" را، تا استیفای کامل حقوق خود در دستورکار قرار خواهد داد.
به گزارش الف، مدت زمان زیادی از موضع گیری رهبر معظم انقلاب اسلامی "حضرت آیت الله خامنه ای" در رابطه با اعلام "سیاست‌قطعی" کشورمان در مساله برجام نمی گذرد که بسیاری از جریان های سیاسی و رسانه ای بین المللی، با پرداختِ گسترده به آن، به نوعی از آغاز شدن فصل جدیدی از تعاملات هسته ای ایران و غرب(مخصوصا با آمریکا) خبر می دهند. در این راستا، تقریبا تمامی رسانه‌های مطرح جهان، به طور دقیق، سخنان ایشان در دیدار با شماری از فرماندهای، خلبانان و همچنین اعضای نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران را پوشش داده و در مورد آن، تحلیل ها و تفاسیر مختلفی را ارائه کرده اند.
در این میان، نقطه تاکید بسیاری از جریان های رسانه ای بین المللی، اعلام سیاست قطعی ایران در رابطه با مساله برجام از سوی رهبر معظم انقلاب بود. ایشان در بخشی از سخنان خود به این مساله اشاره کردند که شرط ازسرگیری تعهدات برجامی ایران، "بازگشت اولیه آمریکا به این توافق و راستی آزماییِ صحت انجام تعهدات برجامیِ آمریکا از سوی ایران، و همچنین لغو کلیه تحریم هایی علیه ایران است که توافق برجام به آن ها اشاره داشته است". ایشان همچنین به طور خاص به این مساله اشاره کردند که کشورهای اروپایی و آمریکا، به عنوان ناقضان اساسی برجام، هیچ حقی جهت تعیین پیش‌شرط برای ایران(در رابطه با معادله برجام) ندارند(زیرا ایران از ابتدای انعقاد برجام، تنها عضوِ متعهد به این توافق بوده است).
در این راستا، برخی جریان های سیاسی و رسانه ای مخالف با کشورمان، بار دیگر خط عملیات روانی علیه ایران را در پیش گرفتند و سعی کردند موضع گیری عزتمندانه رهبر معظم انقلاب اسلامی را به مثابه جلوه ای از نقض بنیادین توافق برجام از سوی ایران، و حتی (به اصطلاح) جاه طلبی های این کشور تصویرسازی کنند. از سویی، آن ها همچنین تلاش کردند تا طرف های غربی مخصوصا آمریکا را در مسالهتعامل دیپلماتیک در قالب توافق برجام، فعال نشان دهند و در مقابل، جمهوری‌اسلامی ایران را به کارشکنی در این مسیر متهم سازند. با این حال، اعلام سیاست قطعی ایران در رابطه با معادله برجام از سوی مقام معظم رهبری، حامل پیام هایی بود که تامل در مورد آن ها، کاملا ضروری است و می تواند تصویری از نقشه راهِ منطقی ایران در تعامل هسته ای با غرب را نمایش دهد.
*"موضع قطعی" هسته ای ایران و رد سیاست "هویج و چماغ آمریکایی"
"جو بایدن" رئیس جمهور جدید آمریکا، در دوره قبل از پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری 2020 کشورش و پس از آن، مکررا بر اراده خود جهت بازگشت به توافق برجام تاکید کرده است. وی با انتقاداتِ ظاهری خود از رویه های غیردیپلماتیک دولت ترامپ در عرصه بین المللی(نظیر خروج یکجانبه از توافق برجام)، سعی داشته اینگونه ادعا کند که با حضور وی در قدرت، آمریکا بار دیگر به آنچه "رهبری متعهدانه و مسوولانه" این کشور در عرصه بین المللی خوانده می‌شود، باز خواهد گشت.
در این راستا، بایدن ضمن تاکید به ضرورت پرداختن به مساله برجام به عنوان یکی از اولویت های فوری دولت جدید آمریکا، تیم امنیت ملی و سیاست خارجی خود را از افردی نظیر "جیک سالیوان"(مشاور امنیت ملی)، "آنتونی بلینکن"(وزیر‌خارجه)، و "رابرت مالی"(مسوول ویژه پرونده ایران در دولت جدید آمریکا) تشکیل داده که نقشی اساسی در انعقاد توافق برجام در دولت دموکراتِ اوباما در سال 2015 داشتند. در واقع وی با این اقدام خود سعی داشته این پیام را به ایران برساند که در احیای برجام، کاملا جدی است. با این حال، شخصِ بایدن و تیم امنیت ملی و سیاست خارجی وی، هر چه از زمان آغاز به کارشان گذشته و می گذرد، در رابطه با مساله برجام و مخصوصا مکانیسم بازگشت آمریکا به این توافق، موضع گیری های جدیدی را اتخاذ می کنند.
در این چهارچوب آن ها از ضرورت بازگشت اولیه ایران به توافق برجام(این در حالی است که اساسا ایران بر خلاف آمریکا، از برجام خارج نشده است)، راستی آزماییِ درستی انجام تعهدات برجامی ایران از سوی آمریکا، و حتی ضرورت گسترش دامنه مذاکرات هسته ای با ایران به مسائلی نظیر قدرت موشکی و حضور منطقه ای کشورمان نیز سخن گفته اند. امری که به نوعی بر این مساله تاکید دارد که بایدن، نَه به دنبال اصلاح خرابکاری های ترامپ، بلکه درصددِ تداوم بخشیدن به "کارزار فشارحداکثری" علیه ایران، در شکل و قالبی جدید است.
در این مسیر، دولت بایدن سعی داشته تا با به راه انداختن زمزمه هایی نظیر اقدام آن جهت سبک کردن فشار تحریم ها علیه ایران جهت تسهیل تعاملات هسته ای با این کشور(که بیشتر جنبه نمایشی دارد)، اینگونه به جامعه بین المللی القا کند که آمریکا کاملا به دیپلماسی و مذاکره با ایران علاقه مند است و اکنون توپ در زمین ایران است.
این در حالی است که مقام معظم رهبری با اتخاذ موضع قاطع و تاکید بر ضرورت کنش‌ورزی فعال آمریکا در چهارچوب معادله برجام و جبران خسارت وارده به ایران(ناشی از اقدامات دولت پیشین آمریکا)، عملا اقتدار ایران را به رخ دولت جدید آمریکا کشاندند و به نوعی تاکید کردند که ایران فریبِ روایت سازی های دولت آمریکا در رابطه با توافق برجام را نمی‌خورد. روایت سازی هایی که در قالب آن ها، آمریکا سعی دارد خود را از جایگاه کشور ناقض برجام، خارج و به مثابه طلبکار ظاهر شود. از سویی، ایشان به طور قطعی سیاست "هویج و چماغ آمریکایی" را رد کردند و بر زمزمه های اخیر مبنی بر اینکه دولت آمریکا سعی دارد برخی گشایش های اقتصادی را برای ایران ایجاد کند(که چیزی جز فریبکاری آشکار دولت آمریکا در رابطه با ایران نیست)، خط بطلان کشیدند. بدون تردید در برابر راهبرد "تقابل هوشمندانه" جو بایدن در تقابل با ایران، کشورمان نیز بایستی زیرکی از خود نشان دهد و در زمین بازیِ دولت جدید آمریکا قرار نگیرد. امری که به وضوح در سخنان اخیر رهبری بازتاب یافت.
*مفاهیم بنیادین در اعلام "موضع قطعی" هسته ای ایران
از جمله نکات بارز دیگری که در سخنان اخیر مقام معظم رهبری در اعلام سیاست قطعی هسته ای کشورمان می توان به آن ها اشاره کرد، طرح مفاهیم و کلیدواژه های بنیادین در این رابطه بود. تاکیدات ایشان بر بازگشت اولیه آمریکا به برجام، راستی آزمایی صحت انجام تعهدات آمریکا از سوی ایران، و لغو کلیه تحریم های مرتبط با مساله هسته ای علیه ایران، از جمله نکات اساسی بودند که حضرت آیت الله خامنه ای آن ها را طرح فرمودند و در نوع خود، پیام های مشخصی را داشتند.
اشاره ایشان بر بازگشت اولیه آمریکا، به طور خاص به این مساله اشاره داشت که این آمریکا است که ناقض برجام است و کشوری که یک جانبه از یک توافق معتبر بین المللی خارج شده، حق تعیین شرط و شروط برای طرف متعهد(ایران) را ندارد. از سویی این موضع گیری، بر بی قانونی رویه های آمریکا در عرصه بین المللی تاکید دارد و موضع گیری های دولت بایدن در رابطه با برجام را از اساس با چالش رو به رو می کند. تاکید ایشان بر انجام راستی آزمایی از سوی ایران در مورد صحت انجام تعهدات برجامی آمریکا نیز به طور خاص به این نکته اشاره دارد که بی اعتمادی ایران به آمریکا، اساسِ سیاست کشورمان در رابطه با آن را تشکیل می دهد و ایران اکنون با یک روحیه عملگرایانه‌تر و با نگاهی عمیق به تاریخ، قصد ندارد درس های برجام را بار دیگر تکرار کند. از سویی، این موضع گیری، بر این مساله اشاره دارد که ایران به آمریکا اجازه نخواهد داد که در معادله برجام ایجاد ابهام کند و با فرافکنی، از زیر بار رفتارهای نابهنجار و غیرقانونی خود شانه خالی کند.
در نهایت، اشاره مقام معظم رهبری به لغو کلیه تحریم ها (که بر اساس برجام به آن ها اشاره شده) علیه ایران، این پیام صریح را به بایدن و تیم امنیت ملی و سیاست خارجی وی رساندند که ابتکار آن ها مبنی بر ارائه امتیازهای سطحی به ایران جهت آنچه باز کردن باب تعامل و مذاکره می خوانند، اساسا از سوی ایران غیرقابل قبول است و ایران این قِسم اقدامات را صرفا فریبکاری می بیند. در این راستا، اگر آمریکا واقعا مایل به تعامل سازنده هسته ای در چهارچوب برجام است، باید امتیازات اقتصادی که برجام به ایران اختصاص می دهد را به رسمیت بشناسد و پس از آن، از ایران توقع داشته باشد تا تعهدات برجامی اش را از سرگیرد.