«پرورش هوش و مهارت های نوزاد»؛ داریوش صادقی؛ کتاب نیستان روشی پیوسته و هدفمند برای آموزش مهارت و توانایی به کودکان

داریوش صادقی،   3991120144

در زمینه آموزش کودکان در این محدوده سنی، کتاب‌ها و مطالب بسیاری نوشته شده است اما این منابع به دلیل نداشتن پیوستگی و روش آموزشی هدفمند و علمی، مهارت و توانایی‌های کودک را به صورت هماهنگ و منسجم پیش نمی‌برند و یا فقط باعث رشد برخی از توانمندی‌های کودک می شوند

روشی پیوسته و هدفمند برای آموزش مهارت و توانایی به کودکان

 «پرورش هوش و مهارت های نوزاد»

نویسنده: داریوش صادقی

ناشر : کتاب نیستان

مجموعه‌ای شامل دو کتاب:
1. پرورش هوش نوزادی
2. ارزیابی هوش نوزادی
و 48 فلش کارت
و 4 دی وی دی

168000 تومان

 

*****

 

یکی از حساس‌ترین دوره های رشد جسمی و شناختی(ذهنی) کودکان از تولد تا پایان دو سالگی است. یادگیری کودک در این دوره بسیار چشمگیر است به صورتی که هر ماه توانایی و مهارت های جدیدی از خود نشان می دهد. اگرچه به طور غریزی کودکان بسیاری از مهارت‌های حرکتی، شناختی، گفتاری و اجتماعی را متناسب با رشد جسمی خود و به صورت مرحله به مرحله نشان می دهند، اما آموزش و مهارت آموزی کودکان اگر به صورت علمی و هدفمند دنبال شود اثرات بهتر و قابل توجهی خواهد داشت و در پیش گیری برخی اختلال های یادگیری و روان شناختی موثر خواهد بود. اگرچه در زمینه آموزش کودکان در این محدوده سنی، کتاب‌ها و مطالب بسیاری نوشته شده است اما این منابع به دلیل نداشتن پیوستگی و روش آموزشی هدفمند و علمی، مهارت و توانایی‌های کودک را به صورت هماهنگ و منسجم پیش نمی‌برند و یا فقط باعث رشد برخی از توانمندی‌های کودک می شوند.

سیستم جامع آموزشی علمی و هدفمند نوزادان

از سال 1390 به فکر تالیف یک سیستم جامع آموزشی افتادم که به صورت پیوسته و با رویکرد روان‌شناختی آموزش‌های مناسب هر سن را از تولد تا دبستان ارائه دهد، کودک را به صورت دوره ای ارزیابی نماید، مشکلات و اختلال های یادگیری کودک را تشخیص داده و راهکارهای مناسب را پیشنهاد دهد. پایه گذاری چنین بنایی نیازمند سال ها مطالعه و تحقیق است و مسلماً زمان زیادی می برد و باید کاملاً علمی و بر اساس منابع معتبر دانشگاهی و تحقیقاتی باشد. مثلاً یک نوزاد در محدودۀ شش ماهگی به چه مهارت هایی دست پیدا می کند؟ چه مهارت هایی را باید حتماً کسب کند؟ ارزیابی دقیق شش ماهگی شامل چه مهارت هایی است؟ بازی های مناسب نوزاد شش ماهه چیست؟ بازپروری و کمک به کودکان شش ماهه ای که مشکلات خاصی دارند چگونه است؟ مراقبت ها و روان شناسی این دوره چیست؟ محرک های دیداری و شنیداری مناسب این ماه کدام است؟ و بسیاری دیگر از این نوع سوالات که ماه های مختلف را در بر می گیرد.

سرانجام به لطف خدا اولین قدم از تدوین این سیستم یکپارچه آموزشی آغاز شد و مجموعه "پرورش هوش و مهارت های نوزاد" به عنوان بخشی از نخستین زنجیره از این سیستم جامع آموزشی توسط انتشارات کتاب نیستان در آذر 1399 به چاپ رسید که دورۀ تولد تا 12 ماهگی را در بر می گیرد. این مجموعه شامل دو جلد کتاب برای والدین است که در کتاب اول، بازی های مربوط به هر ماه به صورت طبقه بندی شده و بر اساس مهارت های حرکتی، شناختی، گفتاری، شنیداری، اجتماعی و خودیاری آمده است. در کتاب دوم والدین می توانند کلیه مهارت و عملکردهای نوزاد را در پایان ماه های زوج، به طور کامل ارزیابی کنند. این ارزیابی کمک می کند تا نقاط ضعف و قوت نوزاد مشخص گردد و اگر نیاز به تمرین های بازپروری است والدین تمرین های خاص را با نوزاد انجام دهند. همچنین در همین کتاب نکات آموزشی مربوط به نوزادان به صورت 4 دورۀ سه ماهه دسته بندی شده است و مطالب جالبی را در اختیار والدین قرار می دهد.

فلش کارت و فیلم های مخصوص نوزادان

فلش کارت و دی وی دی های این مجموعه ویژه نوزادان است. یعنی به عنوان محرک های دیداری و شنیداری مخصوص نوزادان به کار می رود که علاوه بر سرگرم کردن آن ها، باعث تقویت هوش دیداری آنها می گردد. معمولاً نوزادان تا حدود 6 ماهگی وضوح دیداری خوبی ندارند و اشیاء و افراد اطرافشان را به خوبی نمی‌بینند. این فلش کارت‌ها به صورت سیاه و سفید و با حداکثر تضاد رنگی آماده شده‌اند. هنگامی که والدین این تصاویر را در فاصله حدود سی سانتی متری از صورت نوزاد نگه می‌دارند، باعث جلب توجه کودک به تصاویر و دقت کردن به ساختار کلی و یا جزئیات برخی از شکل ها می‌شود. برای نوزادی که تازه پا به این دنیا گذاشته بسیاری از تصاویر، اشیاء و چیزهایی که می بیند، نامفهوم، مبهم و غیر قابل درک است. اما وقتی شکل های ساده هندسی را به صورت سیاه و سفید می بیند برایش جالب است و باعث دقت و توجه دیداری او می گردد. 

هنگام دیدن این تصاویر با ساختارهای ساده آشنا می شود و این الگو ها را به ذهن می سپارد و به تدریج با دیدن سایر شکل ها آن ها را با هم مقایسه می کند و درکی از شباهت و تفاوت آن ها به دست می آورد. از طریق همین شکل ها با ساختار های پیچیده و متنوع تر آشنا می گردد و همین محرک های دیداری از لحاظ عصب شناختی باعث افزایش ارتباط نورون های مغزی در نوزادان می شود. دکتر بئاتریس میلتر در یک تحقیقات 25 ساله به این نتیجه دست یافت که نوزادان، بسیاری از مفاهیم را از طریق تصاویر درک می کنند و نسبت به آنها واکنش نشان می دهند. آموزش از طریق تصاویر سیاه و سفید و رنگی ساده، تاثیر قابل توجهی در پرورش هوش دیداری نوزادان دارد.

دی وی دی های این مجموعه،‌ همانطور که قبلاً اشاره شد ویژه نوزادان طراحی شده است. تصاویر و فیلم های آن به همراه موسیقی ملایم، برای نوزادان بسیار جذاب و دوست داشتنی است. حرکات نرم و آرام تصاویر به همراه موسیقی های خاص، دقت و توجه نوزاد را افزایش می دهد(دقت دیداری). نوزاد شکل هایی را که به آرامی به اطراف حرکت می کنند با چشم دنبال می کند(تعقیب دیداری). شکل هایی را که می بیند با هم مقایسه می کند و به شکلی که علاقه دارد بیشتر توجه می کند(انتخاب دیداری). 

اپلیکیشن جامع آموزش و ارزیابی نوزادان

از ویژگی های منحصر به فرد این مجموعه، استفاده از اپلیکیشن "تِک هوش" است که آموزش و بازی های مربوط به کتاب های این بستۀ آموزشی را بر اساس طبقه بندی های ماهانه و مهارت محور، به صورت فیلم در اختیار والدین و مربیان قرار می دهد. از آنجایی که قیمت کتاب و محصولات چندرسانه ای افزایش یافته است، نمی توان مطالب خیلی زیادی را در قالب کتاب، فلش کارت یا دی وی دی ارائه کرد ولی در بستر یک اپلیکیشن می توان بسیاری از توضیحات، نکات آموزشی، فیلم و آزمون ها را عرضه کرد و آن را به راحتی در اختیار والدین قرار داد. 

اپلیکیشن تِک هوش یک دستیار جامع آموزشی است که در کنار مجموعۀ" پرورش هوش و مهارت های نوزاد" ارائه شده است. والدین می توانند همگام با مطاله کتاب های این مجموعه، از فیلم های آن استفاده کنند و یا آزمون های ارزیابی نوزاد را به صورت آنلاین انجام دهند و نتایج آزمون را مشاهده نمایند. وب اپلیکیشن تِک هوش به راحتی بر روی تمامی سیستم عامل های اندروید و آی او اس قابل اجراست و کاربران فقط با وارد کردن آدرس Kids.techooosh.com در مرورگر موبایل خود می توانند وارد سامانه شوند و پس از ثبت نام از مطالب آن استفاده نمایند.

چرخۀ ضروری آموزش و ارزیابی

در مجموعه " پرورش هوش و مهارت های نوزاد" والدین می توانند به صورت علمی و مستمر در پایان ماه های زوج، نوزاد خود را ارزیابی کنند. ارزیابی و سنجش مرحله به مرحله،‌ یک روش مؤثر برای شناسایی مشکلات نوزادان و مداخله و درمان، دقیقاً در زمانی است که می تواند بیشترین اثر بخشی را داشته باشد. مثلاً اختلال های یادگیری تا یکی دو سال پس از ورود به مدرسه شناسایی نمی شوند ولی می توان نشانه های آن را در پیش از ورود به مدرسه تشخیص داد. یا مثلاً برخی از اختلال های روان شناختی یا حتی مشکلات جسمی و ذهنی در ظاهر قابل شناسایی نیستند و احتیاج به ارزیابی دقیق دارند. واضح است به دلیل هزینه های غربالگری و ارزیابی، همچنین عدم دسترسی به متخصصین در مناطق دورافتاده و غیره این مشکلات از دید بسیاری از والدین پنهان می ماند و زمانی متوجه آن می شوند که یا دیر شده است یا هزینه درمان و مداخلۀ بازپروری آن به مراتب بیشتر خواهد بود. بنابر این تهیه یک سیستم جامع ارزیابی و سنجش مهارت و توانایی های نوزاد که بتواند به راحتی در دسترس همگان باشد و خود والدین به سهولت آن را انجام دهند می تواند نقش مؤثری در پیشگیری و درمان به موقع مشکلات احتمالی نوزادان و کودکان داشته باشد. همچنین عدم تشخیص اختلال های کودکان می تواند تبعات جبران ناپذیر و هزینه های اقتصادی زیادی را به خانواده و جامعه تحمیل نماید. به هر حال این مجموعه به عنوان اولین گام و بخش کوچکی از این بنای آموزشی است که با مساعدت و همکاری انتشارات کتاب نیستان محقق گردیده است و تا تکمیل و به ثمر نشستن کامل این سیستم یکپارچه و جامع آموزشی راه درازی در پیش است.