کربن اکتیو ماده‌ای با خاصیت‌های بسیار است که حتی در گذشته، به عنوان یک پادزهر جهانی شناخته می‌شد! امروزه، همچنان از این ماده باارزش در صنایع مختلف و به عنوان یک درمان طبیعی برای بسیاری از مشکلات استفاده می‌شود.
برای مثال کربن اکتیو در صنعت دستگاه تصفیه هوا گرفته تا سفیدکننده دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و مزایای بی‌شماری دارد.
اما کربن اکتیو یا فعال چیست؟ کربن اکتیو چه کاربردهایی دارد؟ چرا از این ماده در دستگاه تصفیه هوا استفاده می‌شود؟
در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا همه چیز درباره کربن اکتیو یا فعال را بررسی کنیم.
کربن اکتیو یا فعال چیست؟
کربن اکتیو، فعال یا همان زغال فعال یک پودر سیاه رنگ است که از ذغال استخوان، پوسته نارگیل، ذغال سنگ نارس، کک نفتی، ذغال سنگ یا خاک اره ساخته شده است.
هنگامی که زغال در دمای بسیار زیادی تحت فشار قرار می‌گیرد، کربن اکتیو به وجود می‌آید. چراکه در دمای بالا، ساختار داخلی کربن تغییر می‌کند. به صورتی که اندازه منافذ آن کاهش می‌یابد و سطح آن افزایش پیدا می‌کند.
در نتیجه این تغییرات، کربن اکتیو به وجود می‌آید که منافذ بیشتری نسبت به زغال معمولی دارد.
کاربردهای کربن اکتیو یا فعال را بشناسید
استفاده از این نوع فیلتر به سال‌های بسیار دور برمی‌گردد. به زمان‌هایی که مصریان باستان از آن به عنوان ماده‌ای ضد عفونی کننده در علم پزشکی استفاده می‌کردند.
همچنین در قرن‌های ۱۶ تا ۱۸ کسانی که با کشتی به سفرهای دور و دراز می‌رفتند، برای تصفیه آب از این ماده بهره می‌بردند. پس از آن با آغاز جنگ جهانی دوم از کربن اکتیو در ماسک سربازان برای حفاظت از آن ها و تصفیه آب و هوا استفاده شد.
در ادامه با کاربردهای کربن اکتیو بیشتر آشنا می‌شویم:
حذف آلاینده‌های گازی
مطالعات مختلف نشان می‌دهند که کربن اکتیو می‌توانند آلاینده‌های گازی و بوها را جذب خود کند. از همین قابلیت کربن اکتیو هم در دستگاه‌های تصفیه هوا استفاده می‌شود تا هوای محیط‌های بسته پاکسازی شود.
سفید کردن دندان‌ها
از کربن اکتیو یا فعال برای سفید کردن دندان‌ها هم استفاده می‌شود. گفته می شود که کربن اکتیو این کار را با جذب پلاک و سایر ترکیبات دندان انجام می‌دهد. با این حال، هیچ مطالعه ای برای تأیید این ادعا وجود ندارد.
درمان پوست
استفاده از کربن اکتیو برای از بین بردن آکنه، جای گزش حشرات یا مار هم بسیار مفید است. علاوه بر آن به صورت کلی از کربن اکتیو برای پاکسازی پوست استفاده می‌شود.
تصفیه آب
همانطور که اشاره شد، مدت‌ها است که از کربن فعال برای تصفیه آب و هوا استفاده می‌شود. کربن اکتیو در جذب محتویات فلزی و فلوراید در آب، عملکرد بسیار مطلوبی دارد.
کربن اکتیو خوراکی چیست؟
کربن اکتیو، به صورت خوراکی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و خاصیت درمانی دارد. در یک مطالعه مشخص شده که مصرف 24 گرم کربن اکتیو به صورت روزانه برای چهار هفته، میزان کولسترول بد بدن را تا 25% کاهش می‌دهد!
همچنین کربن اکتیو بوی بد بدن را در اختلالاتی مثل TMA (سندروم بوی ماهی) کاهش می‌دهد. همچنین مصرف کربن اکتیو به افزایش کارایی کلیه کمک می‌کند.
بنابراین در صورت نیاز، با نظارت پزشک متخصص، مصرف کربن اکتیو می‌تواند به عملکرد بهتر بدن کمک کند و از این ماده به صورت خوراکی هم استفاده می‌شود.
کربن اکتیو در دستگاه تصفیه هوا چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
همانطور که گفته شد، یکی از مهم‌ترین کاربردهای کربن اکتیو در دستگاه‌های تصفیه هوا است. از کربن اکتیو به عنوان یک فیلتر در این دستگاه‌ها برای کاهش آلاینده‌های گازی استفاده می‌شود.
این فیلتر بیشتر در دستگاه‌های تصفیه هوا با فیلتراسیون سه مرحله‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد که هر کدام وظایف خاص خود را دارند:
- فیلتر اولیه: این فیلتر وظیفه جذب ذرات بسیار درشت مانند پرز و مو و گرد و غبار محیط را دارد. با استفاده از این نوع فیلتر، ازعمر و ظرفیت فیلترهای هپا و کربن اکتیو محافظت می‌شود. چراکه فیلتراولیه با جذب آلاینده های بزرگ، باعث کم شدن میزان ورود آلودگی به مراحل بعدی می شود.
- فیلتر هپا:یکی از کارآمدترین فیلترها در فرآیند تصفیه هوا، فیلتر های الیافی است. فیلترهپا از معروف ترین و پرکاربردترین فیلترهای تصفیه هوا الیافی است. این فیلتر ها قابیلت جذب ۹۹% آلاینده های محیط را دارند. این فیلتر بسته به میزان حجم و کیفیت نیاز به تعویض خواهند داشت.
- فیلتر کربن اکیتو:این فیلتر مکملی مناسب برای هپا به شمار می رود. حجم این فیلتر در یک دستگاه تصفیه هوا با کیفیت باید حداقل یک کیلوگرم باشد.
زمان تعویض فیلترهای کربن اکتیو در دستگاه‌های تصفیه هوا چه موقع است؟
یکی از سوالات متداول درباره کربن اکتیو درباره زمان تعویض آن‌ها در دستگاه‌های تصفیه هوا است. بسیاری از دستگاه های تصفیه هوا موجود در بازار از مقادیر بسیار کمی از جاذب کربن استفاد می کنند. به طور مثال دستگاه‌هایی در بازار وجود دارند که تنها از ۱۰۰ گرم کربن اکیتو دارند. حجم پایین فیلتر ها باعث کارکرد ضعیف آن ها و تمام شدنشان در بازه های زمانی نزدیک به هم است. اتفاقی که به معنی نیاز های مکرر دستگاه به تعویض این فیلتر ها است.
حداقل میزان قابل قبول جاذب به کار گرفته شده در یک دستگاه تصفیه هوا خانگی با کیفیت، یک کیلوگرم است و هرچه قدر این میزان بیشتر باشد، عملکرد دستگاه بهتر و فواصل زمانی تعویض فیلتر نیز بیشتر خواهد بود. برای مثال فیلتر کربن اکیتو دستگاه‌های تصفیه هوا نوجان N300 بین ۱.۵ تا ۲ سال عمر خواهند کرد. بنابراین در هنگام خرید بهترین دستگاه تصفیه هوا، حتما از فروشنده درباره‌ی میزان جاذب کربن استفاده شده سوال کنید.
جمع بندی
همانطور که در این مقاله عنوان شد، کربن اکتیو کاربردهای متنوع و بسیار مهمی دارد. این ماده مهم می‌تواند در کاهش کلسترول، سم‌زدایی و حتی کاهش آلاینده‌های هوا نقش مهمی را ایفا کند.
هرچند که باید در نظر داشته باشید که برخی از فوایدی که به کربن اکتیو نسبت می‌دهند، ممکن است درست نباشد و صرفا به خاطر قدمتی استفاده از این ماده به عنوان دارو است که خواص مختلفی را به آن نسبت می‌دهند. بنابراین برای استفاده از کربن اکتیو به صورت خوراکی یا موارد پوستی که ممکن است همراه با خطر باشد، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.
در این میان یکی از کاربردهای مهم کربن اکتیو، استفاده آن در دستگاه‌های تصفیه هوا است. برای خرید دستگاه تصفیه هوا با فیلتر کربن اکتیو، نوجان مهر را در گوگل جستجو کنید.