به گزارش الف، مجموع بیماران کووید ۱۹ در کشور به بیش از 950 هزار نفر رسیده است و مجموع جان باختگان این بیماری نیز حدود 48 هزار نفر برآورد می شود.

 براساس اعلام وزارت بهداشت، همچنان استان‌های تهران، اصفهان، قم، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، سمنان، قزوین، لرستان، اردبیل، خوزستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، بوشهر، زنجان، ایلام، خراسان رضوی، مازندران، چهارمحال و بختیاری، البرز، آذربایجان غربی، مرکزی، کرمان، خراسان شمالی، همدان، یزد و کردستان در وضعیت قرمز هستند.

آیا قرمز شدن وضعیت پایتخت، غیرقابل اجتناب بود؟

چندین ماه است که تهران در وضعیت قرمز کرونا قرار دارد. حتی در فصل گرم هم تهران در وضعیت قرمز کرونا قرار داشت. 

دکتر محمود مبصر، متخصص پزشکی اجتماعی در گفتگو با الف به دلایل قرمز شدن طولانی وضعیت کرونایی تهران اشاره می کند و می گوید: «خیلی از عوامل باعث شد که تهران در وضعیت قرمز کرونا قرار بگیرد. جمعیت بالای این کلانشهر، یکی از عمده دلایلی است که باعث شده است کنترل کرونا در پایتخت بسیار دشوار باشد. جمعیت بالا به معنی اجتماعات بزرگ است که خودش یکی از مهم ترین عوامل شیوع کرونا است. وقتی شما با یک جمعیت میلیونی طرف هستید، آن وقت محدودیت گذاشتن برای چنین شهری، بسیار سخت تر از شهرهای کوچک است.»

او تاکید می کند: «علاوه بر جمعیت بالا، مدیریت درستی هم بر کنترل اجتماعات صورت نگرفت. در کشور آلمان که تقریبا هم جمعیت با ایران است و کلان شهرهای پرجمعیتی دارد، وضع کشته هایشان اصلا شبیه ما نیست. آمار مرگ و میر روزانه کرونا در آلمان، دو رقمی است. در اغلب کشورهای توسعه یافته که موفق به کنترل نسبی کرونا شدند، اعمال محدودیت ها به شکل جدی اجرا شد که با همکاری اغلب مردم نیز همراه بود، اما در کشور ما راه های فرار از محدودیت ها بسیار زیاد بود و سختگیری جدی هم برای اعمال محدودیت ها اعمال نشد.»

مبصر یادآور می شود: «در برخی کشورهای توسعه یافته با حمایت مالی از مردم، آنها را به ماندن در خانه ترغیب کردند، اما در کشور ما به دلیل اقتصاد ضعیف تر نتوانستیم حمایت مالی درستی از اقشار ضعیف جامعه داشته باشیم. در نتیجه خیلی ها مجبور هستند که برای تامین معیشت روزانه به خیابان ها و اماکن پرتجمع بروند. در این شرایط مشخص است که وضعیت قرمز کرونا در تهران و کلانشهرها تغییر نخواهد کرد.»

توسعه نامتوازن، عامل پنهان وضعیت قرمز کلانشهرها

در شرایطی که شهرهای شمالی کشور، ماه های متوالی است که در وضعیت قرمز کرونا قرار دارند، اما موج سفر به شمال فروکش نکرده است. حتی اعمال محدودیت تردد هم نتوانسته است خیلی ها را از سفر به شمال کشور، منصرف کند. در تعطیلات ماه محرم، تعطیلات پایان شهریور و تقریبا هر نوع تعطیلات چند روزه ای شاهد ترافیک سنگین در جاده های شمال کشور بودیم.

دکتر علی چیذری، متخصص مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی نیز در گفتگو با الف تاکید می کند: «یکی از عوامل قرمز بودن وضعیت کرونا در برخی شهرها، مسافرت های غیرضروری به شهرهای گردشگرپذیر است. این مسافرت ها، براحتی بیماری را منتقل می کند. الان حتی برخی شهرهای کوچک و گردشگرپذیر هم وضعیت شان قرمز شده است. باید از همان ابتدا پروتکل جدی برای سفرها تدوین می شد، اما چنین اتفاقی نیفتاد. اگر از همان ابتدا نظارت جدی برای کنترل سفرهای غیرضروری اعمال می شد، شاید الان وضعیت خیلی از شهرها در مرحله بحرانی قرار نداشت.»

همچنین او از زاویه دیگری هم به دلایل قرمز شدن وضعیت کلانشهرها می پردازد و می گوید: «تهران به عنوان شاهراه اقتصادی کشور شناخته می شود. وقتی همه امکانات و سرمایه ها را در این شهر ریختید، آن وقت دیگر نمی توانید از مردم بخواهید که به این شهر مهاجرت نکنند. معتقدم توسعه نامتوازن کشور و تمرکز امکانات و فرصت های شغلی در کلانشهرهایی مثل تهران، خودش یک عامل جدی در قرمز ماندن وضعیت کرونا در پایتخت است.»

چیذری تاکید می کند: «اگر شهرهای کوچک ما نیز امکانات و فرصت های شغلی متناسب با جمعیت خود داشتند، آن وقت میل به مهاجرت کمتر می شد و در نتیجه کنترل یک اپیدمی در یک شهر کوچک نیز بسیار راحت تر بود، اما الان وضعیت طوری است که تهران چندین برابر ظرفیت خود، جمعیت دارد. وقتی تراکم جمعیت در یک شهر بسیار بالاتر از استاندارد باشد، آن وقت شما نمی توانید براحتی اجتماعات و اپیدمی را کنترل کنید.»

او یادآور می شود: «دولت باید از همان ابتدا با اجباری کردن ماسک، ممنوعیت ترددهای غیرضروری، تشدید کنترل بهداشتی بر مشاغل و اصناف، حمایت مالی از اقشار آسیب پذیر جامعه، جریمه کردن افراد خاطی از پروتکل های بهداشتی، برخورد جدی با تجمعات غیرضروری و افزایش تست های تشخیصی برای بهبود فرآیند بیماریابی در مسیر کنترل کرونا حرکت می کرد که متاسفانه بسیاری از این اقدامات محقق نشد و یا خیلی دیر اتفاق افتاد. درواقع، امروز در حال درو کردن محصولی هستیم که چندین ماه قبل کاشته شده است.»

باوجود آنکه با اعمال محدودیت های کرونایی از ابتدای آذر، آمار فوتی های کرونا قدری پایین آمده است، اما کارشناسان نظام سلامت تاکید دارند که درصورت رها شدن پروتکل های بهداشتی و در اولویت قرار نگرفتن پیشگیری و نظارت، این احتمال قوی وجود دارد که آمار فوتی های کرونا دوباره به همان دوران قبل از محدودیت ها بازگردد.