دیروز حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی با بیان اینکه شرایط عادی با شرایط جنگ متفاوت است گفت: برخی‌ها خطاب به دولت دوازدهم می‌گویند که چرا عین قول‌هایی را که اول دولت دادید، نمی‌توانید عمل کنید؛ ما در شرایط صلح آن قول‌ها را داده بودیم و بعد وارد شرایط جنگ شدیم و این جنگ را هم ما انتخاب و شروع نکرده و حتی بهانه را هم ما به دست دشمنان ندادیم.
آقای روحانی بدرستی بیان کرده اند روابط ایران و آمریکا در شرایط جنگ( اقتصادی) است. در سه سال گذشته واشنگتن با در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری تلاش کرد ضمن تکمیل محاصره و وادارسازی ایران به عقب نشینی ، مولفه های راهبردی قدرت کشور را در زمینه های مختلف محدود و از بین ببرد. همچنین دولت آمریکا با آگاهی از اینکه حمله به ایران با تبعات نامشخص و نامعلومی همراه است تمام برنامه خود را بر مسدودسازی ارتباطات اقتصادی جهت فشار به طبقات پایین جامعه در راستای ایجاد آشوب و ناامنی قرار داد. در واقع دولت آمریکا بر این تصور و خیال بود و است که با این شیوه می تواند سیستم را دچار چالش جدی کند یا حداقل به پرتگاه جنگ و ناامنی داخلی سوق دهد.
بدون شک ایجاد چنین شرایطی در طول چهار دهه گذشته در رابطه ایران و آمریکا اگر نگوئیم بی سابقه حداقل کم سابقه بوده است. شاید از این لحاظ بتوان شرایط ابتدای انقلاب و جنگ تحمیلی را با دوران فعلی مقایسه کرد اما یک عامل مهم نسبت به دهه اول انقلاب در حال حاضر وجود ندارد که موجب شده مشکلات بیشتری برای کشور پدیدار شود.
فارغ از شرایط مربوط به تحریم‌ها، عامل مهمی که موجب نارضایتی مردم شده عملکرد دولت در این شرایط خاص و جنگ اقتصادی است. درست است که به قول رئیس جمهور کشور در شرایط جنگ اقتصادی قرار دارد اما مردم ایران ثابت کرده اند حتی اگر تمام دنیا علیه آنها صف آرایی کنند هیچ واهمه ای ندارند به شرط آنکه به این باور رسیده باشند که مسوولان و هیات حاکمه نیز در رابطه ای برابر با آنها قرار دارند و به همان اندازه نیز مشکلات و سختی ها را در خود احساس می‌کنند. این همان اتفاقی است که در دفاع مقدس نیز رخ داد. اما در حال حاضر مردم این احساس را دارند که دچار تبعیض شده اند و گویی قرار نیست همه در مقابل تحریم ها و جنگی اقتصادی که غرب کلید زده مقاومت کنند و بار این دشواری ها و مشکلات را باید به تنهایی به دوش بکشند!.
متاسفانه سبک زندگی برخی دولتمردان و حکمرانان و سیاست گذاری های اشتباه اقتصادی ، فرستادن فرزندان و خانواده برخی از مسئولان به خارج از کشور و ... موجب ناراحتی و دلخوری مردم شده است.
شکی نیست که تاثیر چنین مسائلی بر اراده و نظر مردم بسیار بیشتر از جنگ اقتصادی و تحریم های ترامپ و اوباماست. موضوعی که متاسفانه هیچ گاه مورد توجه قرار نگرفته تا راه و چاره ای برای آن اتخاذ شود.
نکته مهم دیگر اینکه سیاست های دولت در ابتدای خروج آمریکا از برجام، نه تنها موجب گره گشایی از وضعیت آشفته اقتصادی نشد بلکه عملاً موجب تشدید اثر تحریم ها بر اقتصاد کشور و مردم شد. در حالی که انتظار می رفت دولت برنامه مشخص و مدونی برای مقابله با تحریم ها و مدیریت اقتصاد کشور با تکیه بر توانایی ها و امکانات داخلی داشته باشد.
اشاره به لایحه بودجه 99 در این راه روشنگر است که قرار بود تغییرات جدی در ساختار بودجه کشور ایجاد شود اما نه تنها این اتفاق رخ نداد بلکه منتقدان نیز به توطئه چینی در اتاق های فکر متهم شده اند. گویی قرار است با وادارسازی همه به سکوت، سیاست ها و برنامه های دولت در زمینه های مختلف عملیاتی شود که تجربه ثابت کرده چنین شیوه ای هرگز به تامین منافع ملی منجر نخواهد شد.
همچنین باید یادآور شد دونالد ترامپ از سال 2015(1394) که کارزار تبلیغاتی برای ریاست جمهوری آمریکا را آغاز کرد به صراحت سیاست اوباما و برجام را زیر سوال می برد و اعلام می کرد در صورت راهیابی به کاخ سفید توافق هسته ای را کنار خواهد گذشت. اگر چه رسانه های جمهوری خواه و دموکرات در نظرسنجی های خود، شانس دونالد ترامپ را برای پیروزی در انتخابات کمتر از دیگر گزینه ها علی الخصوص هیلاری کلینتون برآورد می کردند اما همان زمان نیز می بایست دولت تدبیر و امید که مدعی دوری از روزمرگی و نقد سیاست های دولت نهم و دهم بود برنامه و سناریوهای لازم را برای مقابله با وی طرح ریزی می کرد نه اینکه با سر دادن شعارهای عامه پسند و ادامه دادن بهره برداری های داخلی از سیاست خارجی به راه گذشته خود ادامه دهد. نه تنها این اتفاق رخ نداد بلکه حتی با پیروزی دونالد ترامپ نیز سیاستمداران ما بر این تصور بودند که قرار نیست واقعاً ترامپ ایده خروج از برجام را عملیاتی سازد.
دونالد ترامپ اواسط پاییز 95 به پیروزی رسید، در بهمن 95 به کاخ سفید راه یافت اما انتخابات و وعده های حسن روحانی اواخر سال 95 و اوائل 1396 بود. یعنی انتخابات ریاست جمهوری در ایران 29 اردیبهشت 1396 برگزار شد و وعده های رئیس جمهور نیز زمانی بود که دونالد ترامپ در کاخ سفید مستقر و مشخص بود در پی اجرا کردن چه سیاست هایی است چرا که برنامه خود را بارها اعلام کرده بود. بنابراین عقل حکم می کند دولت تدبیر، برنامه ها و وعده های انتخاباتی خود را در سال 96 با این شرایط بیان کرده باشد.
فراموش نشود حسن روحانی همان زمان در تبلیغات و مصادف با ریاست جمهوری دونالد ترامپ وعده داده بود تمام تحریم ها را با مذاکره لغو خواهد کرد. درباره وعده های دیگر دولت نیز نیازی به یادآوری نیست و با یک جستجوی ساده همه آنها قابل مشاهده است.