به گزارش الف بیکاری مهمترین مشکل اجتماعی کشور است، آنان که بیکارند و درآمدی ندارند، نا امید و خسته زندگی سختی دارند، مشکلات اقتصادی و گرانی کمر کارگران شاغل را هم شکسته است، کارگاه ها تعطیل می شوند و لشکر بیکاران هر روز بزرگتر می شود.

آمارهای رسمی می گوید نرخ بیکاری حدود 12 درصد است و 40 درصد افراد بالای 10 سال به نوعی کار می کنند اما تعریف رسمی از اشتغال با واقعیت زندگی فاصله دارد. 

اما واقعیت های اجتماعی و نگاهی به وضعیت جامعه و از نگاه کارشناسان با آمارهای رسمی متفاوت است. کارشناسان غیر دولتی میزان واقعی بیکاری را بیش از 25 درصد می دانند یعنی یک چهارم کسانی که در سن کار هستند، شغلی ندارند و این دو برابر نرخ بیکاری رسمی است که البته در برخی استان ها به خصوص مناطق مرزی میزان بیکاری از این هم بیشتر برآورد می شود.

مشکلات و تنگناهای اقتصادی دریکی دو سال گذشته بر معضل حل نشده بیکاری افزوده است، کارگاهها و حتی کارخانه هایی تعطیل یا مجبور به تعدیل نیرو شدند به گفته مقامات دولتی سال 90 به خاطر تحریم ها 800 هزار فرصت شغلی از بین رفت و 18 میلیارد دلار خسارت به کشور وارد کرد امری که باید اکنون مسئولان دولت در سال 98 از آمار جدید شغل های از بین رفته سخن بگویند.

فشار بیکاری بر دوش نیازمندان

بیکاری نه تنها قشر فقیر و کارگران تحصیل نکرده را تحت فشارهای تحمل ناپذیر قرار داده است بلکه دانشگاه رفته ها و تحصیل کرده ها هم بیکارند به طوری که سعید نمکی، وزیر بهداشت که سال گذشته معاون سازمان برنامه و بودجه بود گفت 40 درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار هستند.

 در چنین شرایطی مسئولان با حقوق های مناسب شاید کمتر از حال  و روز اکثریت جامعه بدانند، حالا محمد شریعتمداری وزیر کار به میان مردم آمده است. او در یک برنامه تلویزیونی در میان بیکاران حاضر شد اما پاسخ های او به بیکارانی که از هر سو دورش را گرفته بودند چندان قانع کننده نبود.

اخیرا شبکه خبر سیما برنامه ای را با عنوان «در میان مردم» تهیه می کند، محتوای این برنامه حضور مردمی مسئولان و صحبت آنان با اقشار عادی و معمولی و شهروندانی است که خواسته های مختلفی از مسئولان دارند و در شرایط عادی دسترسی آنان به مسئولان آسان نیست.

این بار و هفته گذشته دوربین شبکه خبر با محمد شریعمتداری، وزیر کار همراه شد و در میان خیل عظیم بیکاران آمد: همراهی دوربین با وزیر کار و گرفتن نماهایی از شهروندان بیکار که با هزار گرفتاری در انتظار گشایش و رفع مشکلات خویش به سوی وزیر کار می آیند تا شاید کاری پیدا کنند یا گره از کار فروخفته شان باز شود.

در اولین نما محمد شریعتمداری وزیر کار به همراه تیم خبری و تیم همکاران خود به اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی شمال شرق تهران رفت، پیرمردی با صورت چروکیده گفت: یک سال و نیم در یک شرکت کار می کردم اما بیمه مرا رد نکرده اند حالا آمده ام شکایت کرده ام اما قبول نمی کنند. وزیر کار در پاسخ گفت: بله متاسفانه برخی واحدهای تولیدی وقتی با کارگران قرارداد می بندند قراردادشان قانونی نیست و نتیجه اش این می شود.

کار می کنند، بیمه ندارند

خانم میانسال دیگری به وزیر کار گفت: در برخی کارگاهها از کارگران برای حسن انجام کار سفته می گیرند، هیچکدامشان هم رسید نمی دهند و چون رسید نمی دهند نمی توانیم اگر برای موضوع دیگری سفته را به اجرا بگذارند از آنها شکایت کنیم و به این ترتیب کارگر را می ترسانند که اگر بروی و حق و حقوقت را پیگیری کنی سفته را به اجرا می گذاریم. وزیر کار هم گفت: بله متاسفانه از این کارها وجود دارد، امیدواریم با سیستم جدید الکترونیکی که راه می اندازیم تعداد زیادی از این تخلفات کاهش پیدا کند.

مرد جوان دیگری به وزیر کار گفت: من با 29 سال سابقه کاری در یک شرکت کار می کنم اما برای حقوق و پاداش پایان کار به من 32 میلیون تومان دادند در حالی که حق من بیشتر است. وزیر کار  گفت: شما حتما اگر مدارک کامل را بر اساس حساب بانکی که دریافت کردید به اداره کار بدهید طبیعی است که بر اساس آن محاسبه می شود.

مرد میانسال دیگری خطاب به شریعتمداری گفت: من سالها دریک شرکت کار می کردم و حالا آماده ام حق و حقوق و سابقه بیمه ام را بگیریم، به من می گویند اصلا صاحب شرکتی که برایش کار می کردم معلوم نیست. وزیر کار در جواب گفت: داریم به زودی سامانه الکترونیکی را به صورت پایلوت راه اندازی می کنیم که تمام قراردادهای کار در آن ثبت می شود و با اجرای این کار این همپوشانی ها بر طرف می شود.

مرد دیگری گفت: کارگر هستم 14 سال سابقه کار دارم و همیشه هم دفترچه بیمه داشتم اما حالا که مراجعه کردم فقط 42 روز سابقه بیمه برای من رد شده است به شورای حل اختلاف هم شکایت کردیم گفتند بیایید به اداره کار، آمده ایم گفتیم شاهد داریم همکاران ما که در محل کار با من بوده اند شاهد هستند اما گفتند در این اداره شاهد پذیرفته نیست. وزیر کار با سکوت به سمت رئیس بخش مربوطه در اداره کار شمال شرق تهران نگاه کرد و او نیز چشم در چشم کارگر نا امید گفت: بله در این موارد که موضوع سابقه بیمه باشد سخت تر می گیرند.

جوان دیگری خطاب به وزیر کار گفت: من سالها در یک دکه روزنامه فروشی کار می کردم اما هیچ سابقه ای برای من ثبت نشده است که در سکوت شریعتمداری، مدیر کل اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شمال شرق تهران در پاسخ گفت که از اتحادیه توزیع کنندگان جراید کشور استعلام می کنیم اگر ایشان را تایید کنند در مورد ایشان صدور رأی می شود.

رانندگان تاکسی: دیگر نمی کشیم

پس از آن وزیر کار با دوربین شبکه خبر در جمع تعدادی از رانندگان تاکسی حاضر شد، شریعتمداری به آنان گفت: با دوربین صدا و سیما همین جور بی خبر آمده ایم ببینیم شما چه می گویید. یکی از رانندگان تاکسی گفت: ما  درددل های زیادی داریم، ماشین و قطعات آن گران شده و دیگه وسع و توان ما نمی رسد که ماشین هایمان را اداره کنیم.

دیگری گفت: ماشین تولید 96 را سال 97 به من تحویل دادند هیچ کس هم پاسخگو نیست. دیگری گفت: ماشین های ما فرسوده و اوراق است اما هیچ کس به داد ما نمی رسد. وزیر کار گفت: برای نوسازی ناوگان حمل و نقل شهری دولت خودش وظیفه دارد اقدام کند شما خودتان هم نخواهید دولت باید خودش دنبال این کار باشد من، هم به شورای شهر و هم به وزیر صنعت می گویم رسیدگی کنند.

راننده دیگری گفت: کل شهر شده راننده های شخصی برای ما تاکسی داران کار سخت شده است. وزیر کار در کلامی که کاملا مفهوم نبود در حالی که می رفت گفت: به شورای شهر می گویم رسیدگی کنند.

پس از آن وزیر کار به همراه خبرنگاران شبکه خبر به اداره تامین اجتماعی شعبه 19 تهران رفت. خانم جوانی به وزیر کار گفت: سه سال است برای برقراری مستمری پدرم مراجعه می کنم، رأی اداره کار را هم دارم و ارائه کرده ام اما مسئولان تامین اجتماعی می گویند رأی اداره کار برای ما مهم نیست وزیر کار هم به رئیس شعبه توصیه کرد: تا جایی که ممکن است بازرس بفرستید و تحقیق کنید اگر می توانید کار مردم راه بیندازید.

جوان دیگری به وزیر کار گفت: چرا لیست بیمه اصلا امکان ویرایش ندارد. درخواست ما این است که لیست بیمه هم مثل مالیات قابل ویرایش و اصلاح باشد تا حق کسی ضایع نشود که در پاسخ، رئیس شعبه گفت: سابقه افراد میزان مرخصی و حضور افراد مشخص است و باید کاری کنیم که لیست بیمه با احتیاط قابل اصلاح باشد.

مرد جوانی برای گرفتن دفترچه بیمه مراجعه کرده و از قطع بودن سیستم صدور دفترچه بیمه گلایه دارد. او گفت: 20 دقیقه است سیستم قطع است. رئیس شعبه هم در پاسخ گفت: بله هر روز چندین بار 20 دقیقه یا بیشتر سیستم اداره تامین اجتماعی قطع می شود اما نگران نباشید زود وصل می شود.

وزیر کار در ادامه حرکت در میان مردم به بازار کفش رفت و با کارگران این صنف صحبت کرد. وزیر کار به یکی از کارگران گفت: از وقتی که واردات کفش ممنوع شده آیا تولید کفش بهتر شده که یکی از کارگران گفت: تولید کفش بهتر شده است.

یکی از تولیدکنندگان گفش گفت: این کفش چرمی چند سال پیش برای ما 18 هزار تومان تمام می شد حالا 200 هزار تومان تمام می شود. وزیر کار گفت: طبیعی است که قیمت برخی کالاها افزایش پیدا کند اما قیمت برخی از این کالا بیش از 10 برابر شده و اداره کار باید بررسی کند.

تولید کننده دیگری از نبود نقدینگی و نداشتن پول برای فعالیت اقتصادی گله کرد. یکی دیگر از تولید کنندگان کفش گفت: همه کارگرها روزمزدی شده اند، قبلا جفت کار بودند یعنی هر چند جفت کفش که تولید می کردند حقوق می گرفتند اما حالا دیگر کارگران تن به این کارها نمی دهند، حاضرند با موتور کار کنند اما وارد کارگاه تولیدی نشوند.

تولید کننده دیگری گفت: قبلا 15 تا کارگر در تولیدی کفش داشتیم اما حالا فقط  پنج نفرشان را می توایم بیمه کنیم، بقیه را اگر بخواهیم بیمه کنیم تصاعدی حق بیمه بالا می رود و ما زورمان نمی رسد. وزیر کار در پاسخ گفت: اگر دستمزد پایین باشد کارگر کار نمی کند و اگر دستمزد بالا باشد شما توان بیمه کردن ندارید و طبیعی است برای شما مشکلاتی به وجود می آید.

کارگاه های کوچک تعطیل می شوند

وزیرکار در ادامه این بازدید به یک کارگاه تولید پوشاک رفت، یکی از کارگران گفت: من قبلا خودم کارگاه داشتم اما چون وام ندادند و نخ و مواد تولید گران شده بود مجبور شدیم تعطیل کنیم و حالا اینجا کارگری می کنم. وزیر کار هم گفت: عجب، اگر سرمایه داشتید می توانستید ادامه دهید و جنستان فروش داشت که کارگر پاسخ مثبت داد.

کارگر دیگری در همین تولیدی پوشاک به وزیر کار گفت: من هم 36 سال کارگاه پوشاک داشتم اما دلار که بالا رفت هزینه ها سه تا چهار برابر شد، دیگر نداشتیم و نمی توانستیم اداره کنیم مجبور شدیم بیاییم کارگری کنیم.

شریعتمداری در حالی که سرش را می خارید، گفت: دنبال وام رفتید. مرد کارگر گفت: نه، می دانم که نمی دهند این قدر سنگ جلوی پای آدم می گذارند که نمی شود. قسطش هم آن قدر بالاست که اصلا در وسعمان نیست که برویم وهمچین تقاضایی داشته باشیم.

وزیر کار هم گفت: سعی می کنیم با مذاکره با بانک ها این مشکلات را بر طرف کنیم، بانکها درست به وظایفشان عمل نمی کنند البته بانک ها هم محدودیت هایی دارند.

حق بیمه 600هزار تومانی با حقوق سه میلیون تومانی

کارگر دیگری به وزیر کار گفت: اگر تعداد کارگران یک کارگاه از  پنج نفر به شش نفر یا بیشتر افزایش پیدا کند برای هر کارگر ماهانه باید 600 هزار تومان حق بیمه پرداخت شود، کارفرما که نمی دهد، یک کارگرهم که ماهی سه میلیون تومان حداکثر درآمد دارد چطور می تواند 600 هزار تومان حق بیمه بدهد. چطور به خرج زندگی اش برسد، اصلا نمی ماند در کارگاه کار کند.

کارفرمای کارگاه تولید پوشاک نیز گفت: 12 کارگر اینجا کار می کنند  البته من پنج سال اینجا را تعطیل کرده بودم چون مشکلات ما زیاد بود، حالا از شب عید دوباره شروع کرده ایم. یکی از مهمترین مشکلات، بیمه کارگران بود، کارگر اگر قرار باشه ماهی 600 هزار تومان از جیب خودش حق بیمه بدهد، حاضر نیست کار کند. خواهش ما این است که هیات وزیران کاری کند که تعداد کارگرانی که می توانند با حمایت دولت در کارگاه بیمه شوند از پنج نفر به 15 نفر افزایش پیدا کند. قبلا هم این طور بود ولی جلوی آن را گرفتند.

شریعتمداری گفت: بله درست می گویید. این دستورالعمل برای این بوده که کارگاه های کوچک حمایت شود ولی به امثال شما لطمه می خورد باید کارگاهها زیر 50 نفر مشمول قواعد آسان تری بشود.

دردسرهای وام گرفتن

فرد دیگری در کارگاه تولیدی پوشاک گفت: بانک ها به هیچ وجه دردادن وام همکاری نمی کنند، 18 درصد سود می گیرند، باید سند بگذاریم، مالیات بدهیم، 42 درصد هم مالیات بر ارزش افزوده است. که البته وزیر کار پاسخی نداد.

وزیر و همراهان از تولیدی که خارج شدند با یک مرد که با موتور کار می کرد صحبت کردند. مرد جوان گفت: من پیک موتوری هستم با موتور کار می کنم، هیچ جا هم بیمه نیستم، دفترچه بیمه هم ندارم اما یک بیماری سختی دارم که از پس هزینه هایش بر نمی آیم. برای این بیماری ام تا حالا 12 میلیون هزینه کردم مگر چقدر ما موتور در می آورم که صرف بیماری ام کنم.

وزیر کار در حالی که سرش برگرداند که برود، یک مرد بازنشسته به طرفش آمد و گفت: من یک بازنشسته تامین اجتماعی هستم، به داد بازنشسته ها برسید. حالا خودم را نمی گویم اما بازنشسته هایی داریم که واقعا نمی توانند زندگی شان را بگذرانند و گریه شان درآمده است و از پس هزینه های زندگی بر نمی آیند، یک وام هم به بازنشسته ها نمی دهند. البته مسئولان اصلا خبر ندارند انگار از دماغ فیل افتاده اند. وزیر کار گفت: البته مستمری به وراث هم می رسد. ان شاء الله که خدا به شما عمر طولانی بدهد.

 مرد دیگری به سمت وزیر کار آمد تا مشکلاتش را بگوید که شریعتداری گفت: من باید جای دیگری هم بروم. می گویم، بیایند با شما صحبت کنند.

اگر شد، اگر نشد

آخرین شهروندی که توانست با وزیر کار صحبت کند، پیرمردی بود که گفت: من دختری دارم که با معدل 19 از دانشگاه شهید بهشتی فوق لیسانس دارد. برادر شهید هم هستم، یک بچه معلول هم در خانه دارم اما دخترم بیکار است، چی کار کنم؟

وزیر کار در پاسخ گفت: مشکل شما مشکل واقعی است، نمی توانم بگویم نه اما سرمایه گذاری در مملکت نیست همه تلاش ما در وزارت کار این است که روابط را تسهیل کنیم از آن طرف هم در حوزه اقتصاد باید شرایطی ایجاد شود که در مملکت امنیت برای سرمایه گذاری ایجاد شود و سرمایه داران سرمایه شان را در بخش تولید بگذارند. اگر این اتفاق بیفتد همه اشتغال پیدا می کنند و اگر نشد بیکاری افزایش پیدا می کند.