فارس نوشت: عوام فریبان در اروپا و آمریکای شمالی (که خط اسلام هراسی را دنبال می کنند) دوست دارند ادعا کنند که در دنیای مدرن مسیحیت در حال عقب نشینی در برابر اسلامی است که احیا شده و اعتماد به نفس تازه ای یافته است. حتی ناظرانی که خریدار این ایده نیستند که یک «برخورد تمدن ها» در حال رخ دادن است نیز غالبا چنین نتیجه می گیرند که مسیحیت رو به افول دارد.

در نگاه اول  ممکن است چنین به نظر آید که واقعیت هایی در سطح جهانی وجود دارد که بر این دیدگاه صحه می گذارند. بر اساس آمار و ارقام حاصل از آمارگیری هایی که «پایگاه داده های مذهبی جهان» گردآوری کرده (پروژه مقایسه ای بزرگی که در دانشگاه بوستون در جریان است) بین سال های 1950 تا 2015 سهم جمعیت مسلمان جهان رشد یافته و از 13.6 درصد به 24 درصد رسیده است. در طول همین دوره سهم مسیحیان از 35 درصد به 33 درصد تنزل داشته است.

اما این موردی قطعی و حتمی نیست. همین گرایش ها وقتی که بر اساس منطقه تفکیک می شوند به نظر بسیار متفاوت می رسند. مسیحیت از سال 1950 رشد کندی داشته است، چون در این سال  مسحیت در دو نوع منطقه متمرکز شده بود: مناطقی مثل اروپا که پرجمعیت بوده اند اما جمعیت آن رشد کندی داشته و مناطقی که مثل آفریقای زیرصحرا که جمعیت آنها رشد سریعی داشته با این حال از نظر تعداد کوچک بوده اند. اسلام از سال 1950 به این دلیل رشد سریعی داشته که در مناطق پرجمعیت متمرکز بوده که در طول 65 سال بعدی با رشد بالای جمعیت مواجه بوده اند، به خصوص در آسیا (برعکس یک کلیشه شایع حدود 80 درصد مسلمانان جهان، عرب نیستند). مسیحیان کمتر از 3 درصد کل جمعیت آسیا را در سال 1950 تشکیل می داده اند. بنابراین هر چند که این سهم تا سال 2015 تا 9 درصد رشد داشته، بسیاری از نوزدان جهان که در این حد فاصل به دنیا آمده اند، اصولا نمی توانسته اند مسیحی شوند.

اما جهان از نظر جمعیتی به سرعت در حال تغییر و تحول است. یکی از معدود قوانین قطعی حاکم بر اجتماعات انسانی این است که وقتی زنان هم تحصیل  کرده هستند و هم از آزادی کار کردن برای کسب درآمد برخوردارند، انتخاب آنها داشتن فرزندانی کمتر است، حالا کشیش ها و امام های آنها هر چه می خواهند بگویند. نرخ باروری در ایران دارای اکثریت مسلمان در دهه های 1980 و 1990 به سرعت افت کرد، همانطور که یک دهه پیشتر اتفاقی مشابه در چین کمونیست و تحت سیاست تک فرزندی رخ داد. در قرن بیست و یکم مسئله جمعیت تقریبا تمام اهمیت پیشین خود را در شکل دهی به رشد نسبی مذاهب جهان از دست خواهد داد.

هم اکنون یک روش برای مشاهده اهمیت جمعیت این است که محاسبه شود سهم مسیحیت و اسلام در جمعیت جهان در سال 2015 چقدر بوده و آیا تعداد پیروان هر مذهب از سال 1950 به این سو صرفا همپای نرخ میانگین رشد جمعیت در کشورهای خودشان بوده است یا نه. اسلام سهمی 20.2 درصدی داشته، از این رو سهم 24 درصدی آن در واقع بسیار بالاتر از میزان مورد انتظار است. اما سهم مسیحیت تنها 27.7 بوده، در نتیجه سهم واقعی  33 درصدی آن نیز بسیار بالاتر از حد مورد انتظار است.

برای درک چند و چون اتفاق رخ داده، آفریقا را در نظر بگیرید. در سال 1950اسلام 36 درصد از جمعیت آفریقا را نمایندگی می کرد، سهمی که تا سال 2015 به 41.8 درصد افزایش یافته است. مسیحیت تنها 21 درصد از جمعیت آفریقا را در سال 1951 نمایندگی می کرد، اما تا سال 2015 این سهم تا رقم حیرت انگیز 48.5 درصد رشد یافته است. بخش عمده این افزایش در گسترش شدید کلیساهای انجیلی و معتقدان به عید پنجاهه در سطح این قاره  از ابیجان تا زنگبار است. به این ترتیب اگر اسلام و مسیحیت هر دو سهم بزرگ تری از کیک را به دست آورده اند، چه کسی در این میان بازنده بوده است؟

پاسخ تعداد زیادی از مذاهب متفاوتی است که پایگاه داده های جهانی مذهب آنها را تحت عنوان «مذاهب قومی» طبقه بندی می کند. این اعمال و مناسک محلی و قومی شامل همه چیز می شود، از شفای معنوی گرفته تا مناسک گذار، آینده بینی و تدارک مقدمات برای عشق، مرگ و جنگ. آنها ممکن است خدایان دهکده، رودخانه، جنگل و کوه را به خدایی قبول داشته باشند. و گرچه این مذاهب وفاداری 42.6 درصد از جمعیت آفریقا را در سال 1950 به خود اختصاص داده بوده اند، این سهم تا سال 2015 به تنها 8.6 درصد تنزل یافته است.

از این نظر آفریقا تنها نیست. آسیا نیز کاهش شدیدی را در سهم جمعیت معتقد به مذاهب محلی و قومی تجربه کرده است، به خصوص مذاهبی که با وجود تلاش های تمرکزگرایان از کنفوسیوس گرفته تا مائو تسه دونگ، بسیاری از چینی ها نسبت به آنها باورمند بوده اند. در آمریکای لاتین که کلیسای کاتولیک رومی بسیار پیشتر راه خود را گشوده بود، اکثر  مذاهب قومی در قرن نوزدهم ناپدیده شده بودند.

به طور خلاصه داستان بزرگ مذهب در  قرن گذشته، داستان کشمکشی ایدئولوژیک بین مسیحیت و اسلام نیست که اسلام درآن برنده شده باشد. بلکه داستان شرکتی شدن روزافزون است که در کنار آن، مذاهب محلی و قومی در همه جا به تدریج اما به طور محتوم جایگزین کلیساها و مساجدی شده اند که نماینده دو شعبه بزرگ مذهب در جهان محسوب می شوند. هندوییسم و بودیسم نیز که دو شعبه بزرگ دیگر مذهب به شمار می روند، بسیار کندتر واکنش نشان داده اند، اما آنها نیز شروع به تغییر کرده اند و اعتماد به نفس و استحکام مذهبی فزاینده حزب حاکم بهاراتیا جاناتا در هند، تنها یک نمونه از اتفاقات بسیار بزرگ تری است که در راه هستند.

این پدیده مذهبی  معادل جایگزین شدن مغازه های خواربار فروشی محلی با والمارت و تارگت در سراسر ایالات متحده است. شاید انسان از این بابت پشیمان باشد یا به آن خوشامد بگوید، اما این روند ثابت کرده که توقف ناپذیر است.
از نظر تاریخی مذاهب به سه طریق با یکدیگر رقابت می کنند: جنگ و فتوحات؛ رقابت های جمعیتی؛ و ترغیب و تشویق (در بازار باورها می توانیم این را بگوییم.) در سراسر تاریخ تا قرن نوزدهم، جنگ و فتوحات عمدتا مهم ترین شیوه رقابت مذهبی بوده است. رقابت های جمعیتی نیز عمدتا مهم ترین روش در بخش عمده ای از قرن بیستم بوده است. با وجود ناآرامی ها در خاورمیانه، در دهه های اخیر از اهمیت جنگ و فتوحات به عنوان وسیله ای برای رقابت های مذهبی به شدت کاسته شده است. رقابت های جمعیتی نیز با توجه به اینکه زنان جهان هر چه می گذرد صاحب تعداد کمتر و کمتری فرزند خواهند شد به تدریج رنگ خواهد باخت.

در یک مقیاس جهانی – عوام فریبان هر چه می خواهند بگویند- مسیحیت زیر فشار قرار ندارد. بازار نیز جایی است که قرار است در قرن حاضر بخش اعظم عمل مذهبی در آن رخ دهد. همچون بسیاری بازارهای دیگر، بازده های بزرگی در انتظار کسانی است که می توانند سردربیاورند چگونه از بازارها بهره برداری کنند. به همین دلیل است که مذهب شرکتی آمده است تا بماند؛ و به همین دلیل است که ما باید انتظار داشته باشیم این مذهب سیطره خود را تثبیت کند.

نویسنده: پل سیبرایت (PAUL SEABRIGHT)  از نویسندگان سایت
منبع: yon.ir/nvyZ6