پس از چند هفته اظهار نظرهای مختلف درباره سریال تلویزیونی «گاندو» که عمدتا به طرفداری و حمایت مطلق یا مخالفت و دشمنی مطلق با دولت ختم شد حالا که از هیجان ماجرا کاسته شده شایسته است فارغ از این مطلق نگری نکاتی را یادآور شویم و پیش از همه نیز تاکید کنیم که «گاندو» با توجه به موضوع مهمی که مطرح می کند دارای ابعاد مختلفی است که درباره هر کدام از آن ها می توان بدون آنکه دچار تناقض شد احکام متفاوتی صادر کرد.
۱- سریال گاندو در حد بضاعت هنری کشور ما است و همه می دانیم که بضاعت ما در ساخت و پرداخت آثار نمایشی به خصوص در زمینه های اکشن ، معمایی و جاسوسی چندان بالا نیست. بنابراین اگر غیر از کارگردان گاندو هنرمند دیگری ساخت آن را بر عهده می گرفت باز هم معلوم نبود که نتیجه کار حتی در قیاس با آثار درجه دوم و سوم غربی در این زمینه چندان متفاوت از اثر موجود باشد. در گاندو ضعف های مشهودی به خصوص در شخصیت پردازی ، دیالوگ‌ها و تعلیق وجود دارد که شاید بسته به فرصت و شرایط سازندگان قابل پیشگیری بود.
مهمترین نکته در این میان ضعف بازیگری در این مجموعه است. غیر از بازی پیام دهکردی در نقش جیسون رضاییان بازی سایر بازیگران چندان هنرمندانه نیست و حتی مي توان گفت گاندو انتخاب بازیگران مناسب با نقش ها یا اصطلاحا "کستینگ" مناسبی ندارد. این ضعف به خصوص در به تصویر کشیدن مقامات وزارت خارجه که بسیار کاریکاتوری و اغراق شده صورت گرفته است و کمترین بهره را از توجه و دقت لازم دارد بسیار به چشم می آید و شاید بتوان گفت حساسیت به سریال را همین موضوع دو چندان کرده است.
اثر هنری با بیانیه سیاسی فرق می کند. صریح ترین پیام های سیاسی وقتی در هیات یک اثر هنری عرضه می شوند باید بتوانند به ابعاد پیچیده تر شخصیت ها و رویدادها و تمهیدات «فرمی» گذر کنند و همین پرداختن به جزئیات است که باعث تفاوت «هنر نمایش» با یک فن و صنعت کاربردی می شود. در بسیاری از آثار هنری ساخته شده با مضامین سیاسی در دنيا علیرغم مرزیندی شفاف و روشن و معلوم بودن طرف‌های خیر و شر، پرداخت هنری موفق و توجه به جزئیات فرمی به اندازه حقیقت ساده ای که قصد بیان آن به عنوان محتوا وجود دارد با اهمیت است. اهمیت این موضوع تا بدانجاست که حتی با توسل به این جزئیات و تمهیدات گاه اعجاب اور مربوط به فرم و تکنیک، «دروغ» نیز به جای «حقیقت» به خورد مخاطب داده می شود.
۲- یقینا آنچه گاندو را در میان سایر آثار دیگر تلویزيون متمایز می کند نه قالب و فرم آن بلکه گام نهادنش به عرصه ای است که پیشتر تجربه نشده بود. گاندو زمانی که هنوز ماجرای پرونده هسته ای کشورمان به سرانجام نرسیده و سیاستمداران در گیر آن همچنان بر مسند کار هستند می خواهد اطلاعاتی درباره این پرونده و نقش آفرینان آن به بیننده بدهد و به اصطلاح دست به نوعی افشاگری در این زمینه بزند. نفس این موضوع به شرط مهیا شدن چنین امکانی برای همه نه تنها مذموم نیست بلکه کاملا قابل دفاع است و در راستای شفافت و حق دانستن مردم قابل تفسیر است. اما مساله اینجاست که اولا چنانکه گفته شد این امکان در انحصار گروه و دسته خاصی نباشد و ثانیا به طور کلی از بودجه های دولتی و حاکمیتی برای ساخت آن پرهیز شود. وقتی برای ساخت چنین آثاری بودجه یک نهاد حاکمیتی برای افشاگری علیه یک نهاد دیگر حاکمیتی آن هم درست در اوج تنش ایران و غرب ، هزینه می شود، طبیعتا هیچکس، حتی سازندگان آن در خلوت خود، نمی تواند آن را خالی از شایبه ببیند. اگر چنانکه مخالفان دولت می گویند، دولت تدبیر و امید در توافق هسته ای گوشه چشمی هم به بهره برداری سیاسی از آن در داخل کشور داشته ( نکته ای که چندان هم بیراه به نظر نمی رسد) چرا نباید ساخت گاندو را هم با همین هدف سیاسی تاثیر گذاری بر آرای عمومی تفسیر کرد؟
برخی مدافعان سریال گاندو به ساخته شدن نمونه های مشابه این سریال در کشورهای صاحب دموکراسی استناد می کنند و چنانکه گفته شد آن در راستای آزادی های سیاسی تفسیر می کنند اما از یاد می برند که اغلب چنین آثاری در چنان کشورهایی با سرمایه گذاری بخش خصوصی و دستکم در ظاهر خالی از شایبه های رقابت سیاسی ساخته می شود. حتی اگر بگوییم در پشت این آثار بودجه های حکومتی نیز قرار دارد باز هم عیان نشدن آن حکایت از حساسیت این موضوع دارد چرا که دانستن این سوگیری ها اثر نامطلوبی در باور بیننده این آثار خواهد داشت. چنانکه در مورد گاندو همین امر رخ داده است و باعث شده حقایق مستندی که درونمایه اصلی اثر را تشکیل می دهد نیز با این كم توجهي ضعیف و کم اثر جلوه کند.
٣- بر اساس موارد يادشده بايد گفت درباره گاندو نبايد يك حكم كلي داد. نمي توان و نبايد گاندو را به طور كلي رد يا قبول كرد. واقعيت هايي در كشور وجود دارد كه تلاش گاندو براي بيان آن قابل دفاع است. هر چند از نظر هنري اين سريال به هيچ وجه قابل دفاع نيست . همچنين گاندو را كساني ساخته اند كه از نظر سياسي كاملا مخالف دولت هستند و موضوع هزينه كردن از منابع عمومي براي تضعيف سياسي رقيبی که هم اکنون دولت مستقر است، آن هم در بحبوحه یک نبرد رسانه ای و اقتصادی، چندان قابل دفاع و خالي از شايبه نيست. گاندو خالي از حقيقت نيست اما نبايد آن را رقباي سياسي دولت با بودجه عمومی مي ساختند و نبايد در اين زمان پخش مي شد .