در خبرها آمده است که معاون راهبری و نظارت بر بهره برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، با اشاره به تنش آبی گسترده در کشور (334 شهر و 6000 روستا)، از برنامه ریزی برای حفر 850 حلقه چاه جدید، برای تخفیف این تنش ها در کشور خبر داده است. (روزنامه دنیای اقتصاد- متن خبری با عنوان "کاهش 40 درصدی تنش آبی با یک راهکار" چاپ شده در 17 مرداد 95)
برنامه ریزی و حرکت به سوی حفر چاه های جدید در حالی است که منابع آب زیرزمینی کشور، بنا به گزارشات رسمی وزارت نیرو، به شدت تحت فشار بوده و سطح آب در بسیاری از دشت های کشور در حال سقوط بوده و متناسبا کیفیت آب برداشتی نیز در حال کاهش می باشد.
طبیعی است که بحث تامین آب شرب، با حساسیت های بالایی که دارد، از اولویت های اول وزارت نیرو و حوزه آب و فاضلاب کشور باشد با این وجود اگر نیم نگاهی هم به سال های بعد داشته باشیم و تنها گذران یکی دو تابستان را هدف نگیریم؛ ضرورت پیدا می کند تا "راهکارهایی پایدارتر" را دنبال کنیم و تنها به ادامه رویه های جاری تا به حال (حفر چاه های جدید به مجرد کمبود آب) دل خوش نکنیم.
در همین رابطه باید در نظر داشت که حوزه مدیریت تقاضا /مصرف را بالاخره باید از سطح تاکید و نیز اقدامات نمادین و مقطعی، به شدت فراتر ببریم. در حوزه تامین منابع آب جدید نیز نباید ساده ترین، کم هزینه ترین (در کوتاه مدت ) و البته مخرب ترین راه یعنی حفر چاه های جدید را در دستور کار گذاشت. در عوض آن، راهکارهایی مثل خرید منصفانه و مبتنی بر" بازار آب" از بخش کشاورزی، می تواند سیاستی به مراتب پایدارتر و صحیح تر باشد.
طبعا این سیاست به نسبت جدیدتر، هزینه های اقتصادی بالاتر البته در کوتاه مدت، را به همراه دارد و یا با مشکلاتی نظیر نیاز به مذاکره با کشاورزان و ارائه قیمت منصفانه و مناسب، یا ضرورت خط انتقال در صورتی که منبع تامین با محل مصرف و شبکه فاصله داشته باشد؛ ممکن است مواجه شود.
اما می توان با کمی انعطاف و نوآوری، این مسائل را حل نمود و ساز و کارهای جدیدی را در تامین پایدار آب توسعه داد، حتی در شرایطی که اضطرار زمانی – موقعیتی اجازه ندهد، می شود وزارت نیرو و حوزه آب و فاضلاب همراه با پارادایم "سازگاری با کم آبی" و "تعادل بخشی"، به همان میزان که نسبت به برداشت های جدید اقدام می نماید، در همان دشت، چاه های دیگری را از بخش کشاورزی خریداری و پلمپ نماید.
می شود که همیشه، شرایط اضطراری را دلیلی برای تمرکز بر راهکارهای غیر پایدار و البته، ارزان برای امروز و بسیار گران برای فردای نه خیلی دور قلمداد نکرد.
*گروه مهندسی – اجتماعی آبانگاه، مرکز همکاری های آب و علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد