امیر‌المومنین حضرت علی علیه‌السلام بر جمعی وارد شد و از آنها سوال کرد: آیا میدانید امید‌بخش‌ترین آیه قرآن کدام است؟!
هر کس به فراخور حال خویش آیهای را خواند. بعضی گفتند: آیه «انّ اللَّه لایغفر اَن یشرک به و یغفر مادون ذلک»(نساء ۴۸) یعنی خداوند جز شرک، گناهان دیگر را میبخشد.
برخی دیگر بر آن بودند که این آیه است؛ «و مَن یعمل سوء او یظلم نفسه ثمّ یستغفر اللّه یجد اللّه غفوراً رحیما»(نساء۱۱۰) یعنی هر کس خلافکار و ظالم باشد ولی استغفار کند، خداوند را بخشنده و مهربان خواهد یافت.
عدهای اظهار داشتند: آیه «یا عبادی الذین اسرفوا علی انفسهم لاتقنطوا من رحمه اللّه انّ اللّه یغفر الذنوب جمیعاً»(زمر ۵۳) یعنی ای بندگان من که در حقّ خود اسراف کرده‌اید! از رحمت خدا مایوس نشوید، زیرا او همه گناهان را میبخشد.
تعدادی هم نظر به این آیه داشتند؛ «والذین اذا فعلوا فاحشه او ظلموا انفسهم ذکروا اللّه فاستغفروا لذنوبهم و مَن یغفر الذنوب الاّ اللّه»(آل‌عمران ۱۳۴) یعنی کسانی که اگر کار زشتی انجام دادند و به خودشان ظلم کردند، یاد خداوند میکنند و برای گناهان خویش استغفار مینمایند، و کیست جز خداوند که گناهان را ببخشد.
بعد از اینکه حضرت نظرات آنان را شنید، فرمود: از حبیبم رسول خدا صلی الله علیه وآله شنیدم که فرمود: امید‌بخش‌ترین آیه در قرآن این آیه است: «وَاَقِمِ الصَّلَوهَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفاً مِّنَ الَّیْلِ اِنَّ الْحَسَنَتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ»
سپس پیامبر صلی الله علیه و آله ادامه دادند: یاعلی سوگند به خداوندی که مرا بشیر و نذیر به سوی مردم مبعوث کرد، وقتی که انسان برای نماز وضو بگیرد، گناهانش ریخته میشود و زمانی که رو به قبله کند پاک میشود. یاعلی مثال اقامه کننده نمازهای روزانه، مثل کسی است که هر روز پنج مرتبه در نهر آبی که جلوی منزل اوست خود را شستشو کند.(تفاسیر مجمعالبیان و کنزالدقائق.)
متن آیه
وَاَقِمِ الصَّلَوهَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفاً مِّنَ الَّیْلِ اِنَّ الْحَسَنَتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ذَلِکَ ذِکْرَی لِلذَّکِرِینَ
وَاصْبِرْ فَاِنَّ اللَّهَ لَا یُضِیعُ اَجْرَ الْمُحْسِنِینَ
ترجمه
و نماز را در دو طرف روز و اوایل شب بپادار، (زیرا) بدرستی که کارهای نیکو (همچون نماز)، بدیها را محو میکند، این (فرمان)، تذکّری است برای اهل ذکر و پایدار باش، که همانا خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نمیکند.
در روایات، مراد از دو طرف روز، صبح و مغرب، و مراد از اوایل شب، نماز عشا بیان شده است.(تفسیر کنزالدقائق) البتّه این آیه در مقام بیان تمام نمازهای روزانه نیست.
شخصی از اعمال زشت خویش ناراحت بود، لذا پس از نماز در مسجد از پیامبرصلی الله علیه وآله خواست تا او را حدّ بزند، حضرت به او فرمود: چون بعد از آن عمل خلاف، در نماز جماعت شرکت کردهای، خداوند تو را بخشید.(تفسیر مجمعالبیان)
از امام صادق علیه السلام سوال شد که شخصی از طریق طاغوت درآمدهایی را بدست آورده و با امید به آیه «انّ الحسنات یذهبن السیئات» به فقرا کمک میکند و به حج میرود؟ حضرت فرمود: «انّ الخطیئه لاتکفر الخطیئه» گناه را نمیتوان با گناه پوشاند.(تفسیر کنزالدقائق) آنچه را بدست آورده مالِ مردم است و تصرّف در مال مردم به هر شکل حرام است.
پیام‌ها
رهبر باید الگوی مردم باشد. «فاستقم... اقم...»
نماز را باید با شرایط و آداب کامل بجای آورد. در کلمه «اقامه»، معنای کمال و تمام نهفته است. «اقم الصلاه»
نماز، قوّت قلب مومنان است. چون در آیات گذشته، فرمان به استقامت و عدم اعتماد به ظالمان مطرح شد و این امور نیاز به روحیّه بالا دارد، لذا در این آیه، خداوند امر به تقویت روح با اهرم نماز میفرماید. «فاستقم... و اقم الصلاه»
نمازها را باید در وقت مقرّر انجام داد. «طرفی النهار»
نماز، روشنترین نمونه کار نیک است. «اقم... ان الحسنات...»
اعمال انسان در یکدیگر تاثیر دارند. «ان الحسنات یذهبن السیئات»
دستور به نماز، روشنترین پند خداست. «ذلک ذکری» (نماز، ذکر الهی است)
همه افراد از تذکّرات الهی، بهرهمند نمیشوند.«ذکری للذاکرین»
برپایی واقامه نماز، پشتکار وحوصله میخواهد. «اقم الصلاه ، واصبر»
منبع:فارس