سرویس اجتماعی الف - قرار بود، مدیرعامل پیام‌رسان سروش مهمان ویژه الف باشد و به سوالات مخاطبان پاسخ دهد؛ این اتفاق هفته گذشته با او حضور در الف انجام شود و به سوالات کاربران پاسخ داد. او که با تاکسی سبزرنگ، آمده بود؛ می‌گفت چرا به منِ ایرانی اعتماد نمی‌کنید؛ چرا دولت از ما حمایت نمی‌کند؛ البته از حمایت‌های دولت سخن گفت ولی انتقاد داشت که این کمک‌ها برای یک پیام‌رسان چند میلیونی کافی نیست.
سید صالحی، سروش را پیام‌رسان ایرانی عنوان کرده و نه داخلی و ادامه داد: مردم به سروش اعتماد کردند و آن را باور دارند و اکنون نوبت مسوولان است که به این باور برسند و موضوع امنیت در پیام‌رسان ایرانی را که مطرح می کنند؛ با برنامه‌ریزی و در جهت انحراف ذهن مردم دانست.
مدیرعامل پیام‌رسان سروش از مشکلاتی که بر سر راه‌شان هست گفت، از حریم خصوصی سخن بر زبان آورد که در ادامه قسمت نخست مصاحبه تفصیلی الف با سید میثم سیدصالحی را مشاهده می‌کنید و قسمت دوم آن در چند روز آینده منتشر خواهد شد.
الف-الان حدود 3 سال از راه‌اندازی پیام‌رسان سروش می‌گذرد؛ این پیام‌رسان ایرانی امروز چند کاربر عضو آن هستند و از آخرین وضعیت سروش بگویید؟
سیدصالحی- سروش امروز پرطرفدارترین پیام‌رسان ایرانی است که بیش از ده میلیون بار این اپلیکیشن توسط کاربران نصب‌شده و در حال حاضر بیش از 7 میلیون کاربر به‌صورت روزانه از پیام‌رسان استفاده و به آن مراجعه می‌کنند و بیش از یک‌میلیون و چهارصد هزار کانال تعاملی در سروش فعالیت خود را آغاز کردند که اعم از اطلاع‌رسانی، کسب‌وکار و ... هستند و مسیر ارتباط آن‌ها با مخاطب دوسویه است و مزیت نسبی نسبت به اپلیکیشن‌های پیام‌رسان‌ها دارد؛ همچنین بیش از 750 هزار گروه هم در مجموعه پیام‌رسان سروش ایجادشده و پهنای باند مصرفی آن هم بیش از 40 گیگابیت بر ثانیه است.
در سروش روزانه تقریباً 100 میلیون بار دانلود از داده‌ها شامل عکس‌ها و ویدیوها انجام می‌شود و به جز امکان برقراری ارتباط دونفره و گروهی، به‌صورت متنی، صوتی و تصویری، امکان تماس تلفنی، امکان ذخیره‌سازی اطلاعات در فضای ابری، پرداخت قبوض و خرید شارژ و بهره‌گیری از امکانات مالی و پرداخت درون کانالی از دیگر امکانات سروش است و با توجه به اینکه ترافیک پهنای باند روی اپراتورهای همراه اول و ایرانسل برای مصرف‌کنندگان سروش رایگان در نظر گرفته‌شده، همه این‌ها به‌صورت رایگان در اختیار کاربران قرارگرفته و می‌توانند استفاده کنند.
الف- چرا باید از پیام‌رسان داخلی استفاده کنیم؟
سیدصالحی- جدا از بحث داخلی بودن یک پیام‌رسان؛ به وجه ایرانی بودن آن تاکید دارم. یکی از بزرگ‌ترین علت‌ها این است که از تکنولوژی‌های بسیار سطح بالای دنیاست و آن را در اختیار هر کشوری قرار نمی‌دهند. با توجه به شرایطی که کشور ما دارد، به دست آوردن این تکنولوژی ساده نبوده و اکنون فقط هفت‌کشور در دنیا دارای پیام‌رسان چندمیلیونی هستند. داشتن این پیام‌رسان ایرانی لازم است، زیرا حدود بیست‌وپنج رشته از صنعت IT و ICT باید به بلوغ رسیده باشد تا بتوان پیام‌رسان ایرانی را به‌صورت چندمیلیونی داشته باشیم. این تجربه تا پیش‌ازاین اصلاً در کشور وجود نداشت, البته ممکن است به‌صورت تئوریک بارها این مطالب را مرور کرده باشیم، مثلاً در اعلام نتایج کنکور و حراج پایان سال برای مجموعه ICT که اتفاقای رخ داد و از دسترس خارج‌شده و امکان برقراری ارتباط وجود نداشت؛ یا اینکه بالاترین تراکنش‌هایی که در سطح کشور انجام می شود، مربوط به نظام بانکی است که برخط بوده و شاید به 100 هزار تراکنش در ثانیه برسد که در یک پیام‌رسان میلیونی مانند سروش آن را داریم.
پیام‌رسان سروش را با تخصص نخبگان همین سرزمین ساخته شده و بیش از یک‌میلیون کاربر هم‌زمان را داریم، تجربه می‌کنیم و این اختلاف نشان می‌دهد که سطح تکنولوژی که استفاده‌شده چقدر بالاتر است؛ البته عدم تجربه قطعاً مشکلاتی در راه پیاده‌سازی برای ما ایجاد کرد که در این اینجا از همه کاربرانی که در این مدت مشکلات پیام‌رسان سروش تحمل کردند، تشکر می‌کنم.
الف- با توجه به اینکه فضایی که علیه پیام رسانه‌های ایرانی ایجاد شد، بخصوص در بحث امنیت و حفاظت از از حریم شخصی مردم را مطرح کردند؛ نظر و ارزیابی خود شما چیست؟
سیدصالحی- مسئله امنیت به این شکل مطرح‌شدن، یک عملیات انحراف افکار عمومی بوده و است؛ امنیت جنبه‌های متعددی دارد و باید به همه آن پایبند باشیم و یکی از این جنبه‌ها پایداری سرویس است. امنیت کسب‌وکار وقتی تعریف می‌شود که بدانیم این کسب‌وکار پایدار خواهد ماند و اگر اپلیکیشنی داشته باشیم که هرروز به خاطر رفتارهایم احتمال بسته شدن یا توقف فعالیت و... وجود داشته باشد. یک‌بخشی که امنیت پیام‌رسان را زیر سوال می‌برد در حوزه پایداری است که این اشکال جدی به اپلیکیشن‌های خارجی به‌ویژه تلگرام وارد بود و در مورد اپلیکیشن‌های ایرانی اتفاق نخواهد افتاد.
جنبه دوم امنیت به این فضا برمی‌گردد که این ارتباطاتی که در اپلیکیشن عبور می‌کند، آیا قابل شنود و برداشت است و کسی می‌تواند به این اطلاعات دسترسی پیدا کند؛ که پروتکل سروش از معروف‌ترین پروتکل‌های امنیتی دنیاست که در حوزه‌های مالی و بانکی به‌طور رایج استفاده می‌شود و اگر این پروتکل قرار بود، دچار خدشه باشد همه این تراکنش‌های مالی که در سطح بین‌المللی و در داخل کشور صورت می‌گیرد، قابل شنود بود و می‌توان از دیتای کاربران بهره‌برداری شود که در این زمینه پیام‌رسان سروش از این پروتکل استفاده کرد؛ البته نرم‌افزار، سرور و کلاینت سروش بارها توسط آزمایشگاه‌های نهاد مانند ریاست جمهوری و صنایع دفاع، تست‌شده و ارتباط بین اپلیکیشن و سرور به‌طور ویژه موردبررسی قرار گرفت و ایراداتی که گفته‌شده، را بررسی و برطرف کردیم.
برای اینکه حتی این اطمینان عمومی را هم ایجاد کنیم؛ مسابقه امنیت را هم ترتیب دادیم، اما به خاطر اینکه تکلیف نحوه پذیرایی ما از این موضوع مشخص نشده بود، تمام توانمان را گذاشتیم که پذیرای هم‌وطنانمان باشیم که درصورتی‌که اختلالی در برنامه‌های خارجی پیش آمد، بتوانیم بدون اختلال کار کنیم و مسابقه را به تعویق انداختیم؛ و در یک فضای تخصصی موضوع امنیت سروش را به چالش خواهیم گذاشت و اگر کسی ایرادی هم پیدا کرد، تشویق خواهد شد؛ اتفاقاً این موضوع هم باعث رشد در حوزه ict و IT خواهد شد.
لایه سوم امنیت بحث دسترسی به حریم خصوصی و اطلاعات افراد است که در پیام‌رسان آن را به‌شدت طبقه‌بندی کردیم و کسی به دیتابیس دسترسی ندارد؛ در کل یکی یا دو نفر بیشتر در سیستم وجود ندارند که کاملاً افراد مطمئنی هستند و بارها بررسی‌شده‌اند که به دیتاها دسترسی پیدا می‌کنند یا نه.
الف- بیشتر توضیح می‌دهید؟
سیدصالحی- این موضوع از سوی رهبری حرام شرعی اعلام شد و حداقل در بین خودمان این دسترسی وجود ندارد. در مورد اینکه جای دیگری بخواهد به این اطلاعات دسترسی پیدا کند، خیلی پیچیده‌تر از این است که بخواهم به اطلاعات یک پیام‌رسان خارجی دسترسی پیدا کنم؛ زیرا پیام‌رسان خارجی را هم اگر هک کنید، کسی پیگیری نمی‌کند که دیتای من هک شده کما اینکه شماره‌های تلگرام درزمانی منتشر شد. در یک پیام‌رسان داخلی بخواهد دسترسی غیرقانونی به اطلاعات صورت بگیرد، شاکی و مدعی اول خود پیام‌رسان است. چون کسب‌وکارمان که کوچک نیست و اکنون با اقبال این تعداد کاربر عملاً گردش چندمیلیاردی پیدا خواهد و کرده است.
این کسب‌وکار مبتنی بر اعتماد مردم شکل می‌گیرد و اگر ذره‌ای این اعتماد خدشه وارد شود کسب‌وکارمان را به‌طور کامل از دست می‌دهیم و به همین جهت با تمام توان پشت این قصه ایستاده‌ایم و مطمئنیم که دسترسی به داده‌هایمان را به‌هیچ‌وجه توسط هیچ سازمان و نهادی که به‌صورت غیرقانونی بخواهد دسترسی پیدا کند، وجود ندارد.
البته قوانین پشتیبان خوبی هم داریم مانند اصل 25 قانون اساسی و آیین‌نامه حمایت از پیام‌رسان‌های ایرانی که در قوه قضاییه مصوب شده و مبناهای قانونی خوبی ایجاد کرده‌اند که در مقابل هرگونه دسترسی ادله مستدل قانونی داشته باشیم و به‌هیچ‌وجه اجازه دسترسی ندهیم؛ و حتی اگر دسترسی در هر سطحی بخواهد به‌صورت غیرقانونی اتفاق بیافتد، بتوانیم به‌صورت جدی با آن برخورد کنیم و این را بر خود واجب می‌دانیم که از این حریم خصوصی با تمام توان حفاظت کنیم چون تنها دارایی است که در کسب‌وکار و فعالیت داریم.
الف- دفاع از حقوق کاربر و حریم او برای شما چگونه است؟
سیدصالحی- مسلماً دستگاه‌های امنیتی این کار را نمی‌کنند؛ و برخی که این موضوع را مطرح می‌کنند؛ از ضعف اطلاعات کاربران استفاده کرده درحالی‌که در اصل 25 قانون اساسی دستگاه‌های امنیتی اجازه ندارند به دیتا دسترسی داشته باشند. وقتی چیزی ذیل اصل 25 قانون اساسی تعریف می‌شود و حریم خصوصی است حتی دستگاه‌های امنیتی هم اجازه دسترسی به آن را ندارند. همه این‌ها هم محدودشده به شرایط مندرج به اصل 25 که آن‌هم قوه قضاییه در قالب آن شرایطی کار می‌کند و برای هیچ ارگان و سازمان و هیچ فردی نمی‌تواند به آن ورود کند. البته من شنیدم اقدامات خوبی در مجلس انجام می‌شود که حتی اگر این دیتا به هر شکلی به دست آمد، غیرقابل استناد در محاکم شود که این مبناهای قانونی خیلی کمک خواهد کرد.
اولین بحث‌های مجازی که ابتدا در خصوص پیام‌رسان داشتم این بود که قوانین کشور ما خیلی قوانین بازدارنده نیست، اکنون مثلاً اپراتور دیتای یک سری کاربر را منتشر کرده و در اختیار عده‌ای قرار دارد، آن قانون چقدر بازدارنده است؟ نهایت چیزی که برای قانون داشتیم، دو سال حبس تعزیری است و این قانون نمی‌تواند عمق بازدارندگی داشته باشد که یک نفر حتی به‌صورت فیزیکی اختلال ایجاد کند و بخشی از دیتا را ببرد. باید قانون بازدارنده باشد که فرد نتواند به آن فکر کند. این موضوع را پیشنهاد دادیم و دادستانی هم استقبال کرد و پیگیری می‌کنند که قوانین در این موضوع خیلی سختگیرانِ باشد.
یک نگاهی هم وجود دارد که عدم تعریف صحیح از حریم خصوصی و مصادیق آن است که همه‌جا اصرار داشتم به شفاف شدن آن کمک کنند. یکجایی شماره‌حساب بانکی شما حریم خصوصی است اما در شعبه بانک شماره‌حساب شما حریم خصوصی نیست و اگر بخواهید اطلاعاتی را به دست بیاورید باید آن را افشا کنید؛ این مصادیق وقتی مشخص نباشد در یک فضای ابری و موهوم هر ادعایی قابل‌طرح است و بالاخره اینکه حریم خصوصی من هست یا نه پیگیری‌های قانونی بعدی هم نمی‌تواند در این مورد شفاف باشد.
ما اطلاعات خصوصی به‌هیچ‌وجه نداریم که به‌جایی بدهیم؛ مثلاً قابلیتی که در پیام‌رسان سروش ایجاد کردیم تا به حفظ حریم خصوصی کمک کند و آن این بود که کاربر انتخاب کند اطلاعاتش را نگه‌داریم یا نه و وقتی کاربر اپلیکیشن خود را پاک و دوباره نصب کند. این اطلاعات با این قواعدی که وجود دارد به درد من نمی‌خورد. اگر کاربر بتواند آن گزینه را انتخاب کند که به دنبال آن هستیم این فضا را ایجاد خواهد شد که نیازی به آن سرویس ندارم. کلاً می‌توانیم داده‌های کاربر را نگه نداریم همان‌طور که در تماس صوتی سروش این‌طور است زیرا. این تماس به‌صورت فردبه‌فرد انجام می‌شود؛ و همان زمان که برقرار می‌شود با اتمام تماس از بین می‌رود و چیزی قابل‌پیگیری نیست. زمانی که داده‌ای وجود ندارد، ادعایی هم برای گرفتن آن وجود ندارد.
عمده بحث‌هایی هم که می‌شود این است که من در فضای عمومی حرفی زده‌ام یا کاری کرده‌ام که قابل پیگرد است یا نه؛ مثلاً شما ادعا کردید پزشک متخصصی هستید و دارویی برای چشم ارائه می‌دهد؛ مردم دارو را استفاده کردند و مشکل ایجادشده یا جعل عنوان می‌کنند و خود را جای یک شرکت یا فرد دیگری معرفی می‌کنند؛ شما هرجایی که این کار انجام دهید؛ پیگرد قانونی و حقوقی می‌شود که عقل سلیم می‌پذیرد، آنچه به‌عنوان حریم خصوصی است پیام‌هایی بین دو نفر و فرد و گروه است که این داده‌ها حفاظت‌شده‌اند.
الف- امنیت حریم خصوصی در پیام‌رسان‌های خارجی چگونه است؛ آیا این شعاری که داده می‌شود واقعی است یا نه؟
سیدصالحی- این موضوع را ارجاع می‌دهم قوانین حریم خصوصی برای همه پیام‌رسان‌ها که در مورد توییتر رسماً در قوانین حریم خصوصی ذکرشده و تمامی داده‌های شما اعم از عمومی شامل توئیت‌ها و خصوصی‌ها مانند شماره تماس و سن و جنسیت و... که می‌توانید محدود کنید برای انتشار در عموم و برای استفاده در حوزه تبلیغات و بهینه‌سازی اپلیکیشن در اختیار توییتر است؛ و آن را در اختیار شرکای خود قرار می‌دهد و شرکا هم می‌توانند این را در اختیار شرکای خود قرار دهند. این به‌طور شفاف در قوانین حریم خصوصی خود نوشته و بقیه پیام رسانه‌ها نیز با یک تلورانس همین را در حریم خصوصی خود نوشتند؛ این‌ها تازه تابع قوانین بین‌المللی هستند؛ یا اینکه یا سایت transparency (شفافیت) گوگل ببینید؛ چون گوگل تمام استعلاماتی که از آن می‌شود مثلاً اف بی آی و... فقط به حوزه قضایی پاسخگو نیستند؛ در کشورهای دیگر هم به‌صورت خاص به استعلام‌ها پاسخ می‌دهد. قوانین حریم خصوصی را اگر در سایر اپلیکیشن‌ها بخوانید بسیار بازتر از آن چیزی است که در کشور از حریم خصوصی کاربران در حال حاضر حمایت می‌شود و می‌کنیم.
الف- عنوان کردند برخی دستگاه‌ها از شما درخواست اطلاعات دارند؛ صحت دارد؟
سیدصالحی- اصلاً این‌طور نیست. در کشور دستگاه‌های امنیتی نمی‌توانند به دیتا دسترسی داشته باشند و اجازه ندارند. درحالی‌که در دنیا این مرسوم است؛ در مورد اپلیکیشن خارجی با هک کردن همه این داده‌ها وجود دارد و در اختیار دستگاه‌های امنیتی ما هم بوده و درگرفتن این داده‌ها از اپلیکیشن خارجی توانمند هم بودند اما در داخل مدعی و پشتوانه حقوقی وجود دارد، در مورد من هم نمی‌توانند این کار را انجام دهند چون شکایت می‌کنم.
10 میلیون کاربر به ما اعتماد کرده‌اند و امیدواریم کاربران دیگر هم به ما اعتماد کنند. دوستی عرض کرد واقعاً چطور می‌شود اعتماد کرد به کسی که در بیابان عکس می‌گیرد و اعلام می‌کند من به یک فیلم ضد ایرانی علاقه دارم و آرمانم آن است؛ نمی‌دانم به این فضا چطور می‌شود اعتماد کرد. من یک ایرانیم و به ایرانی بودن خودم و دهه شصتی بودن افتخار می‌کنم، همین‌که این کار را توانایتم با این توان انجام دهیم باعث افتخار است و به من ایرانی اعتماد کنید.
الف- ارزیابی شما در مرود ایجاد این فضای بدبینی چیست و چرا برخی به آن دامن می‌زنند؟
سیدصالحی- به دو جهت منفعت اقتصادی جدی پشت استفاده نکردن از پیام‌رسان ایرانی است؛ یک عده‌ای که تکلیفشان مشخص بوده و همیشه این طیف را در کشور که ضعیف و حقیرانه‌اند و به دنبال این هستند که دستاوردی در کشور نداشته باشیم و با خودکم‌بینی فضای ما نمی‌توانیم و نداشته‌ایم را که ایجاد می‌کند و دنبال این هستند که اصلاً این فناوری در کشور وجود نداشته باشد، اما طیفی هستند که منافع اقتصادی‌شان دراین‌بین به خطر افتاده است زیرا حجم گردش مالی به‌واسطه خروج این پهنای باند از کشور وجود دارد و عملیات و اقدامات غیرقانونی مانند قمار، فروش مواد مخدر، کلاه‌برداری‌هایی که در اپلیکیشن خارجی بدون قابلیت رهگیری اتفاق می‌افتد و... است؛ این‌ها موارد اگر محدود شود؛ همه جنبه‌های مقاومتی ایجاد می‌کند، زیرا هم دسته‌شان به پول بیشتر می‌رسد و هم برای این موضوع برنامه‌ریزی و با ایجاد شبهه افکار عمومی را منحرف می‌کنند. این چیزی نیست که خیلی بتوان برای آن کاری کرد.
اگر تور برگزار کنیم تا همه مردم بیایند سرورهای ما را هم ببینند، باز نشان نمی‌دهد که امنیت حریم خصوصی را چطور تامین می‌کنم و چیزی نیست که به‌صورت فیزیکی بتوانیم نشان دهیم. از سوی دیگر اصرار دارم اگر یک نمونه‌ای از نبود امنیت در حریم شخصی کاربر رخ‌داده بود، اگر وجود داشت تاکنون بارها و بارها گفته‌شده بود و فصل الخطاب وجود پیام‌رسان‌ها می‌شد، نه‌فقط برای سروش که برای همه اپلیکیشن‌های پیام‌رسان‌های ایرانی این فضا اگر وجود داشت و از آن استفاده کرده بودند؛ اما این موضوع حریم شخصی و نبود امنیت در پیام‌رسان‌های ایرانی صرفاً حرف لقی است که خیلی قابل‌اتکا نیست.
الف-در فضای مجازی دیده‌اید که گفته بودند به آقای پاول دورف بیشتر اعتماد داریم تا شما؛ توصیه شما در این مورد چیست؟
سیدصالحی- 10 میلیون کاربر به ما اعتماد کرده‌اند و امیدواریم کاربران دیگر هم به ما اعتماد کنند. دوستی عرض کرد واقعاً چطور می‌شود اعتماد کرد به کسی که در بیابان عکس می‌گیرد و اعلام می‌کند من به یک فیلم ضد ایرانی علاقه دارم و آرمانم آن است؛ نمی‌دانم به این فضا چطور می‌شود اعتماد کرد. من یک ایرانیم و به ایرانی بودن خودم و دهه شصتی بودن افتخار می‌کنم، همین‌که این کار را توانایتم با این توان انجام دهیم باعث افتخار است و به من ایرانی اعتماد کنید.
الف- برخی مسوولان با سخنان خود به‌نوعی در مورد پیام‌رسان‌های داخلی شبه و ابهام ایجاد می‌کنند؛ نظرتان در این مورد بگویید؟
سیدصالحی- حرف جدی ما این است که مردم ما باور کرده‌اند وقت آن است که مسئولین هم ما باور کنند که این توان را داریم. بحثی را دوستان مطرح کرده‌اند که هشتگی به این عنوان شوخی نیست مطرح‌شده بود؛ نصب پیام‌رسان سروش توسط ده میلیون کاربر و استقبالشان از یک اپلیکیشن ایرانی و استفاده روزانه 7 میلیون کاربر و بیش از یک‌میلیون و صد هزار کاربر هم‌زمان داشتن واقعاً شوخی نیست؛ این از نقاط قوت است که در کشور تابه‌حال نداشتیم؛ در هیچ اپلیکیشنی ریل تایم یک و نیم میلیون کاربر باهم در تماس نبودند و این کار شوخی‌بردار نبوده و نیست و مردم آن را باور کردند. نوبت آن است که مسئولین را باور کنند. وقتی تلگرام با 200-300 هزار کاربر شد انتخاب مسئولین ما و در مراحل مختلف خدماتی به آن دادیم که اکنون یک تلگرام چهل‌میلیونی داریم؛ آیا وقت آن نرسیده که یک اپلیکیشن ایرانی که ده میلیون کاربر دارد؛ حداقل بخشی از آن خدمات را در اختیارش قرار دهند.
الف- شما از رانت و ... استفاده می‌کنید و سروش متعلق به چه نهادی است؟
سیدصالحی- این مسائلی که مطرح می‌شود مانند رانت و امثالهم، در کشور سرمایه‌گذار لازم دارد. مسیر سرمایه‌گذاری در سروش بارها هم عنوان کردیم که با صاحب‌امتیازی صداوسیما و ایجاد و دارای سازوکار مستقل شرکتی است؛ البته امکان جذب سرمایه را در حوزه خصوصی در کوتاه‌مدت فراهم کردیم و در بلندمدت به دنبال حضور در بورس هستیم که جزی از مسیر ما است زیرا پیام‌رسان گردش مالی گسترده‌ای خواهد داشت که امیدواریم باعرضه سهام در بورس بتوانیم، منافع آن را به مردمی که خودشان ایجاد کردند، برگردانیم. البته در کشور شاید بخش خصوصی به این راحتی نتواند این حجم از سرمایه‌گذاری را انجام دهد و لازم است که برخی نهادها در این مورد پیش‌قدم شوند؛ و اسم این رانت نیست. اگر حمایت صورت می‌گیرد در جهت دستیابی به هدف بزرگ‌تر است؛ نمی‌دانم اگر بخواهیم همه‌چیز را رانت بدانیم، سازمان‌ها قرار است چطور کار و حمایت کنند.
الف- کاربران عنوان می‌کنند؛ پیام‌رسان سروش مشکلات فنی دارد؛ این را قبول دارید و برای آن چه کردید؟
سیدصالحی- این نوید را می‌دهم که تیم فنی ما شبانه‌روز در سه شیفت کار می‌کنند که شاید همین نمود بیرونی آن به‌روزرسانی‌هایی بوده که اپلیکیشن سروش داشته است؛ شاید مقداری کاربران را هم آزار داده باشد، اما به‌روزرسانی‌ها نتیجه تلاشی است که پشت‌صحنه اتفاق می‌افتد تا مشکلاتی را که کاربر با آن روبرو می‌شود را بتوانیم برطرف کنیم. این مسائل فنی هم که بروز می‌کند عمدتاً به دلیل بکر بودن این تجربه است. در پیام‌رسان انواع تست‌ها را انجام داده بودیم و امروز ظرفیت پایه 20 میلیون کاربر است؛ البته داده‌های نتایج تست با واقعیت همیشه اختلاف جدی دارد، بخصوص در اپلیکیشن‌هایی مثل پیام‌رسان سروش که اتفاقات اجتماعی بیرون تاثیرات جدی در نحوه استفاده کاربر و تعاملش با پیام‌رسان دارد. به همین جهت تغییر رفتارهای ناگهانی در سیستم چیزی نیست که بتوان در تست‌ها به آن پرداخت.
این پروسه برای اپلیکیشن های دیگر چند سال طول کشید؛ مثلاً در تلگرام چهار سال این تجربه‌ها داشته است و بعضاً تلگرام برخی مشکلات را نداشته که ما با آن روبرو هستیم؛ مثلاً برای تولید اپلیکیشن نیاز به توسعه خدمات کلود یا ذخیره‌سازی ابری است و یا در زیرساخت نیازی به پیگیری زیرساخت‌های دیتاسنتر نداشته است؛ اما در پیام‌رسانی ایرانی به‌اصطلاح از پیچ سرور تا کلاینتی که دست مشترک است را توسعه دادیم و دائماً با آن درگیر هستیم. الآن برای اینکه اثبات کنیم این توانمندی و باور وجود دارد که می‌توانیم پیام‌رسان ایرانی در سطح میلیونی داشته باشیم، همه اقدامات را انجام دادیم و همین‌که توانستیم سرویس ارائه دهیم تا اینجا موفق بوده‌ایم.
یکی از مزیت‌های سروش این است که وقتی در آن عضو می‌شوید، بیش از 50 کانتکت‌هایتان را می‌توانند مشاهده و می‌تواند با آن‌ها در پیام‌رسان سروش ارتباط برقرار کنند و این به دلیل پرطرفدار بودن سروش است. ما از پیام‌رسان چه می‌خواهیم جز پیام‌رسانی که طرف مقابل هم بتواند آن پیام را دریافت کند؛ به جهت اقبال گسترده‌ای که از پیام‌رسان سروش وجود دارد، حداقل مزیت رقابتی است که سروش نسبت به سایر اپلیکیشن‌ها دارد. اصرار داریم که اپلیکیشن ایرانی هستیم و با توان و نخبگی ایرانی و توسط همین دانشجویان دانشگاه‌های کشور مخصوصاً دانشجویان صنعتی شریف ایجاد شده است؛ زیرا برخی اپلیکیشن‌های داخلی، پلتفرم آن در خارج از کشور تهیه‌شده و حداقل ما در این حوزه ایرانی هستیم.
برای حل مشکلات نیاز به صبر است و برای به دست آوردن دارایی پر ارزش، یک صبر کوتاه از هم‌وطنانمان تقاضا داریم که انصافاً همراهی این مدت نشان داده کاربران صبورند و باعث افتخار است که بتوانیم به آن‌ها سرویس دهیم. امیدوارم این باور هم در میان مسئولینمان ایجاد شود که می‌توانیم پیام‌رسان باکیفیت ایرانی داشته باشیم و نه‌تنها در داخل از آن استفاده کنیم، بلکه این ذائقه ایرانی موردپسند خیلی از کاربران در سطح دنیاست که می‌توان به آن‌ها خدمات ارائه داد. اگر از مرز بیست میلیون کاربر عبور کنیم، دیگر محدودیتی برای توسعه اپلیکیشن نخواهیم داشت و امیدواریم با اعتماد مردم بتوانیم این را تجربه کنیم و پیام‌رسانی چند ده‌میلیونی داشته باشیم.
الف- دولت عنوان کرد از پیام‌رسان‌های داخلی حمایت می‌کند؛ آیا دولت هم به شما کمک کرد یا فقط در حد شعار بود؟
سیدصالحی- مجموعه کمک‌هایی که دولت تعریف کرد؛ عموماً در حوزه خدمات زیرساخت و یک وام 5 میلیاردی و یک‌میزان پهنای باند بود که در اختیار ما قرارشد باشد. وام 5 میلیاردی را گرفتیم و در سرور یک فضایی در اختیار ما قرار گرفت؛ ولی کفاف ما را نداده و تقاضا کرده‌ایم این فضا توسعه پیدا کند. در حوزه پهنای باند، پهنای باند داخلی در اختیار ما قرار دادند. نکته اینکه این کمک‌ها برای راه‌اندازی یک پیام‌رسان شاید مناسب یا در سطح یک پیام‌رسان یک‌میلیونی قابل‌پذیرش باشد، اما با توجه به تعداد کاربران و حجم از ترافیک؛ به‌هیچ‌وجه تناسبی با نیاز سروش ندارد. این موضوع را به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی منعکس کردیم که الآن که پیام‌رسان سروش به این ظرفیت رسیده است و وی می‌خواهیم قول‌هایی که قبلاً داده‌شده بود؛ اجرایی شود؛ مثلاً اگر پیام‌رسان به 5 میلیون کاربر رسید، به‌عنوان یک اپراتور شناخته شود؛ درحالی‌که این فضا هنوز شکل نگرفته و یا خدماتی که در حوزه پرداخت به‌طور ویژه قرار بود از بانک مرکزی بگیریم و یا در حوزه فضای ذخیره‌سازی و سرور که شرکت ارتباطات زیرساخت و وزارت ارتباطات درخواست کردیم 8 تا دانه رک در دو مرکز اصلی مخابراتی کشور برای پیام‌رسانی که این حجم از ترافیک را دارد و بیش از 80 درصد ترافیک کل پیام رسانه‌ای ایرانی را در اختیار دارد به ما دهند.
یک نیاز جدی در حوزه سرور داریم که کمک خواستیم که این نیاز را تامین کنیم و همه این‌ها منعکس‌شده و الآن که این نهال به ثمر می‌رسد، کمک‌های جدی نیاز دارد؛ زیرا این خدمات در کشورهای دیگر معمولاً از شرکت‌های دیگر قابل تامین است و حوزه بخش خصوصی این کار را کرده‌اند، اما در کشور ما این اتفاق نمی‌افتاد و حتماً حمایت دولت را می‌خواهد که در این زمینه کمک کند؛ اگر بناست این صنعت در کشور رشد کند و باعث رشد صنعت ict شود لازم است که به ما کمک کنند.
همیشه کار دردسر هم داشته و توانستیم به دردسرهای آن فائق شویم و استفاده هم کرده‌ایم مثلاً کمک 5 میلیاردی دولت را عملاً برای حوزه پروموت استفاده کردیم و این پول دوباره به همین صنعت ict برگشت و در اختیار اپراتورها قرارگرفته یا برای رایگان شدن پهنای باند صرف شد؛ البته این عدد به نسبت مصرفی که پیام‌رسان سروش انجام می‌دهد عدد بسیار کوچکی است و اگر کمکی به ما شود دقیقه در صنعت ict به گردش درمی‌آید.
الف؛ در سخنانتان اشاره کردید به مشکلات پیاده‌سازی و... چه مشکلاتی داشتید؟
سیدصالحی- طیف مشکلات خیلی وسیع است و عناوین آن بسیار زیاد. در همه حوزه‌ها مشکلاتی وجود داشت که برطرف شده یا در حال برطرف شدن است. در حوزه کلاینت‌ها؛ مشکلات داشتیم به جهت اینکه بنا نبوده از سرویسی غیر از سرویس ایرانی در پیام‌رسان استفاده کنیم و نمی‌توانستیم از خدمات نوتیفایر مثلاً اپلیکیشن‌هایی که عموماً استفاده می‌شوند مانند اپل یا گوگل استفاده کنیم؛ و از آن‌ها هم استفاده نکردیم. در ارزیابی عملکرد اپلیکیشن سعی کردیم از سرویس خارجی استفاده نشود و آن را به سمت سرویس‌های ایرانی سوق دهیم که در بهره‌برداری از تک‌تک این موارد مشکل داشتیم؛ از کلاینت و سرور و مجازی‌سازی و کلود و رایانش ابری و ذخیره‌سازی و توزیع محتوا برای اینکه بتوانیم بار را تقسیم کنیم. در حوزه فایروالینگ و کنترل امنیت نه به معنای امنیت پیام‌رسان که به معنای پیام‌های رمزه شده‌ای که عبور می‌کند؛ اینکه تعداد پیام زیادی را در زمان کوتاه ایجاد کنیم و همه این‌ها مشکل بوده تا دیتاسنتر.
ما در همه این‌ها محدودیت داشتیم؛ حتی برای خرید برخی تجهیزات از خارج کشور محدود بودیم و هستیم و مجبور شدیم برای خرید برخی تجهیزات چند بار دنیا را دور بزنیم و از کانال‌های مختلفی تهیه کنیم. وقتی هم وارد کشور کردیم؛ تجربه استفاده از آن را وجود نداشتیم؛ مثلاً در تجهیزات خاص، در وب اپلیکیشن فایروالینگ، دستگاه‌هایی که خریداری کردیم؛ که تابه‌حال در کشور استفاده‌نشده بود؛ البته بانک‌ها در نمونه‌های کوچکی از آن استفاده کرده بودند؛ که امروز همان را هم با توان و تخصص ایرانی داریم و استفاده می‌کنیم زیرا دستگاه را به ما به‌راحتی نمی‌فروختند و آن را که آوردیم مجبور شدیم خودمان عملاً تجربه کنیم که چطور از آن‌ها استفاده کنیم.
الف- منظورتان این است که تحریم‌ها هم برای شما مشکلاتی ایجاد کرد؟
سیدصالحی- به‌صورت جدی مشکل ایجاد کرد. خیلی از اپلیکیشن‌هایی که در فضای عمومی به‌صورت اوپن سورس هستند، سطح بالای تکنولوژی را دارند و حتماً مشاوره نیاز دارد؛ نمی‌توانید دیتابیسی را در سطح خدمات پابلیک کلاستر داشته باشید و بگویید دیتایش در اینترنت هم هست و برای به دست آوردن آن دیتا باید مشاوره بگیرید. آن‌طرف حتی به ما مشاوره هم نداد و راضی نشد حتی در کشور ثالث به ما مشاوره دهند. به‌طور کامل در سطوح بالاتر دیتای ما بسته بود و مجبور شدیم همه این موارد را تجربه کنیم و شاید بخشی از تجارب ما در این زمینه و مشکلاتی که ایجاد شد به خاطر همین تجربه کردن موضوعات است.
الف- با توجه به برنامه‌ریزی شما، برای حل مشکلات فنی، چه برنامه‌ای برای تسهیل کاربران دارید؟
سیدصالحی- شعار سروش، ارتباط، زندگی و سرگرمی است که در هر سه زمینه برنامه داریم. مسئله اول برقراری ارتباط بوده که اکنون اثبات کردیم در سطح موفقی توانستیم در یک اپلیکیشن ایرانی این حجم از ارتباطات را برقرار و این سرویس را عرضه کنیم. در حوزه زندگی به دنبال پوشش همه‌جانبه زندگی هستیم؛ درواقع هر نوع ارتباطی که به‌واسطه آن لازم است خدماتی دریافت کنید، به دنبال آن هستیم خدمات را در پیام‌رسان سروش به کاربرانمان ارائه دهیم و مبنای گرفتن هر خدمتی حوزه پرداخت مالی است که این خدمات پیش‌تر به‌صورت اولیه در پیام‌رسان سروش در قالب خرید شارژ و پرداخت قبوض و حتی پرداخت درون کانالی البته با بازه بازپرداخت طولانی‌مدت برای مدیران کانال ایجادشده است که آن را به سرویس بسیار متنوع در حوزه خدمات پرداخت تبدیل خواهیم کرد؛ حتی شامل انواع پرداخت‌های چندپاره و چندتکه و حتی استفاده از کوپن‌های تخفیف؛ بن‌ها و جشنواره فروش و تسهیلاتی و خریدهای چند شبایی؛ در سروش درحالی‌که فراهم شدن است که امیدواریم این امکان تا نیمه خردادماه به‌طور کامل پیاده‌سازی شود.
البته در حوزه سرگرمی خدمات محتوایی متنوعی پیش‌بینی کردیم که از نیمه خرداد احتمالاً به عرضه خواهد شد و متناسب با ظرفیت بازار و استقبال کاربران جنبه‌هایی پررنگ‌تر و جنبه‌هایی با تاخیر بیشتر عرضه شود و تا با توجه به غنای سرویس‌های محتوایی که در سطح سازمان صداوسیما وجود دارد، اعم از حجم عظیم متن‌هایی که در قالب‌های انتشاری سروش قبلاً منتشرشده یا بانک‌های تصویری متعددی و همچنین فضای صوتی که در رادیو وجود دارد؛ می‌توانیم خدمات را چه در مورد برنامه‌های زنده و چه در مورد برنامه‌های آفلاین به‌صورت قطعه‌بندی شده در اختیار کاربر قرار دهیم و برنامه متنوعی داریم که بتوانیم حوزه سرگرمی را در این حوزه پوشش دهیم.
الف- چه مزیت‌هایی سروش دارد که پیام‌رسان‌های دیگر ندارد و برنامه شما تا پایان سال چیست و هدف تا ارائه خدمات به چه تعداد کاربر است؟
سیدصالحی- یکی از مزیت‌ها این است که وقتی در آن عضو می‌شوید، بیش از 50 کانتکت‌هایتان را می‌توانند مشاهده و می‌تواند با آن‌ها در پیام‌رسان سروش ارتباط برقرار کنند و این به دلیل پرطرفدار بودن سروش است. ما از پیام‌رسان چه می‌خواهیم جز پیام‌رسانی که طرف مقابل هم بتواند آن پیام را دریافت کند؛ به جهت اقبال گسترده‌ای که از پیام‌رسان سروش وجود دارد، حداقل مزیت رقابتی است که سروش نسبت به سایر اپلیکیشن‌ها دارد. اصرار داریم که اپلیکیشن ایرانی هستیم و با توان و نخبگی ایرانی و توسط همین دانشجویان دانشگاه‌های کشور مخصوصاً دانشجویان صنعتی شریف ایجاد شده است؛ زیرا برخی اپلیکیشن‌های داخلی، پلتفرم آن در خارج از کشور تهیه‌شده و حداقل ما در این حوزه ایرانی هستیم.
برنامه حوزه ارتباطی بلندمدت است، زیرا ذائقه کاربر به آنچه در اپلیکیشن تلگرام به کاربران ارائه‌شده، عادت کرده است و ما هم اصراری به برهم زدن این منطق نداریم و تا جایی که بتوانیم خودمان را شبیه کردیم که حداقل اصطکاک را با نظر کاربر در بدو ورود داشته باشیم؛ ولی این اعتقاد را داریم که این بهترین شیوه ارائه اطلاعات نیست و سعی خواهیم کرد با سرویس‌هایی که عرضه می‌کنیم و کیفیت و کارایی که نشان می‌دهیم، ذائقه مخاطب ایرانی در حوزه ارتباطات عرضه کنیم. همچنین ارتباط گسترده با سایر اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌ها و توسعه همه نسخه‌هایی که شاید کاربر به آن نیاز داشته باشد، مانند وب در دستور کار است.
بهینه‌سازی همه نسخه‌های عرضه‌شده بخصوص نسخه ios به‌طورجدی در حال پیگیری است، البته یک نسخه‌ای منتشر کردیم که دوستانی که ios دارند باید از روی سایت پیام‌رسان دانلود کنند، اما تحریم شدیم و در اپ استور نمی‌توانیم خدمات ارائه کنیم؛ اکنون یک بخش عمده‌ای از مشکلات در نسخه آخر عرضه‌شده در ios برطرف شده که به دنبال بهبود آن هستیم. همچنین نسخه دسکتاپ ویندوز آن را در حال ارتقا هستیم و کاربران در بخش انتقادات و پیشنهاد‌ها نکاتی عنوان کرده بودند که ما نسخه دسکتاپ ویندوزمان را به‌طور کامل بازسازی می‌کنیم تا مشکلات آن را برطرف شود.
الف- برای کسب‌وکار چه برنامه‌ای دارید؟
سیدصالحی- امکانات ویژه‌ای برای کسب‌وکارها داریم که برنامه و مبنای آن همان خدمات پرداخت است؛ و به دنبال ارائه خدمات ساده‌تر از بات هم هستیم تا کسب‌وکار را در یک کانال شکل دهیم؛ تا امکان تا خریدوفروش و مبادله وجود داشته باشد؛ لازم به توضیح است که امکان کیف پول الکترونیک از دیگر خدماتی است که پیام‌رسان سروش به‌زودی عرضه خواهد کرد؛ به هم به‌صورت ریالی و هم ارزی و این قابلیت را دارد که حتی اگر در خارج از کشور هم بخواهند از آن استفاده کنند این قابلیت را داشته باشد.
الف- اکنون شما تماس صوتی شما برقرار است و با توجه به استفاده رایگان برای کابران، اما برخی عنوان کردند از حجم اینترنیت آن‌ها کم می‌شود؛ چرا؟
سیدصالحی- بله و با رایگان بودن کل ترافیک، تماس صوتی رایگان است؛ البته همراه اول مشکلاتی در پیاده‌سازی شبکه خودش دارد و بارها به آن‌ها گفتیم و کمک خواستیم و همراهی کردند؛ مواردی هم که کاربر به ما تذکر داده، پیگیری و مشکل برطرف شد؛ ولی در حوزه فنی مشکلاتی وجود دارد که همراه اول نتوانست به‌طور کامل در شبکه پیاده کند و هنوز نقاطی هست که ممکن است این مشکل را باشد و اگر هست به ما اطلاع دهند تا پیگیری کنیم ولی روی بستر ایرانسل استفاده از ترافیک کاملاً رایگان است.
ادامه دارد.. / انتشار بخش دوم گفت‌و‌گو به زودی