به گزارش الف، با خروج آمریکا از توافق هسته ای، محمدجواد ظریف دور جدیدی از مذاکرات فشرده درباره سرنوشت برجام را از این هفته با سفر به پکن، مسکو و بروکسل آغاز می کند. قرار است سه شنبه جلسه‌ای به میزبانی فدریکا موگرینی، رئیس این نهاد وابسته به اتحادیه اروپا،سه وزیر خارجه کشورهای اروپایی عضو پنج بعلاوه یک (بریتانیا-آلمان-فرانسه) و وزیر خارجه ایران برگزار می‌شود.
هفته گذشته دونالد ترامپ خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را اعلام کرد و گفت واشنگتن در نظر دارد شدیدترین و بی‌سابقه‌ترین تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را اجرایی کند. در همین راستا وزارت خزانه داری آمریکا روز پنجشنبه تحریم‌های جدیدی علیه تعدادی از اشخاص و نهادهای ایرانی وضع کرد.
این در حالی است که اگر ترامپ امروز تحریم‌های بند ۱۲۴۵ «قانون اختیارات دفاع ملی» (لایحه بودجه دفاعی آمریکا) را تعلیق نکند، روند بازگشت تحریم‌های ذیل این قانون آغاز خواهد شد. بند ۱۲۴۵ قانون اختیارات دفاع ملی، دولت آمریکا را ملزم به اعمال تحریم علیه موسسات مالی کشورهایی می‌کند که دولت‌های متبوع آنها از کاهش قابل توجه خرید نفت خام از ایران خودداری کرده باشند.
تلاش فرانسه برای حفظ برجام
البته کشورهای اروپایی امضا کننده برجام در روزهای اخیر بارها بر پایبندی خود بر برجام تاکید کرده اند. در واکنش به این تحولات برونو لو مر، وزیر دارایی فرانسه، روز جمعه ۲۱ اردیبهشت گفت: نمی‌توان همین راه را ادامه داد و در برابر تصمیمات آمریکا «تسلیم شد».
این مقام فرانسوی با تاکید بر اینکه اروپا باید از منافعش، از جمله منافع اقتصادی‌اش، دفاع کند، یادآور شده که اروپایی‌ها در حال کار روی سه پیشنهاد کاملاً مشخص هستند.
پیشنهاد نخست به‌روز کردن قوانین بازدارنده اروپایی مصوب سال ۱۹۹۶ است که امکان مقابله با تحریم‌های خارج از قلمرو این اتحادیه را می‌دهد. این مقررات که در آن زمان با هدف دور زدن تحریم‌های کوبا تنظیم شده به شرکت‌ها و دادگاه‌های اروپایی امکان می‌دهد که به تحریم‌هایی که توسط کشورهای ثالث اعمال می‌شود، گردن ننهند و مقرر می‌کند که احکام صادر شده توسط دادگاه‌های غیراروپایی در این اتحادیه اجرا نشود. فرانسه معتقد است که این مقررات باید به گونه‌ای به روز شود که تصمیمات اخیر ایالات متحده را نیز در بر گیرد.
پیشنهاد دوم فرانسه تلاش برای به‌کارگیری ابرازهای مالی به نحوی است که استقلال مالی اتحادیه اروپا از آمریکا را تامین کند.
سومین پیشنهاد نیز بر تاسیس دفتری اروپایی مشابه دفتر کنترل دارایی‌های خارجی در آمریکا متمرکز است؛ دفتری مشابه با اوفک که به اتحادیه اروپا امکان بررسی فعالیت شرکت‌های خارجی و تطابق آنها با تصمیم‌های این اتحادیه را می‌دهد.
شروع تردید اروپایی ها برای ماندن در برجام
اما در چند روز اخیر برخی مقامات و مدیران شرکت های اروپایی صحبت هایی نیز عنوان کرده اند که نشان دهنده تردید و حتی انصراف آنها از برقراری یا ادامه مبادلات تجاری با ایران است.
مدیرعامل شرکت نفتی انی ایتالیا به مجمع سهامدارانش گفته است در ایران پروژه جدیدی نخواهد گرفت و پول پروژه‌های قبلی راهم گرفته است. دسکالزی می‌گوید خرید نفتش از ایران آخر سال ۲۰۱۸ به پایان می‌رسد و بعد از آن به جای ایران از جای دیگری نفت خواهد خرید.
نوربرت روتگن، رئیس کمیسیون سیاست خارجی پارلمان آلمان نیز بر این عقیده است که توافق هسته ای با ایران نمی تواند نجات یابد. به گفته وی بدون آمریکا این امر امکان پذیر نیست.
وی که در مصاحبه با نشریه فوکوس سخن می گفت تصریح کرد که اگر ایران در این توافق باقی بماند، اقدامات متقابل اقتصادی در برابر تصمیمات ترامپ را از اروپا درخواست می کند و این چیزی است که امکان پذیر نیست.
روتگن در ادامه گفت: اگر شرکت های اروپایی بین بازارهای ایرانی و آمریکایی بخواهند یکی را انتخاب کنند، برای اکثر آن ها بازار آمریکایی مهم تر است.
به همین دلیل است که تحلیل‌گران سیاسی در بروکسل به یورونیوز گفته اند اروپایی‌ها هرچند از پایبندی خود به برجام سخن می‌گویند اما امکان زیادی برای حفظ برجام بدون آمریکا وجود ندارد چرا که تحریم‌های آمریکا شامل شرکت‌های اروپایی هم خواهد شد و آنها اندک اندک از ایران خارج می‌شوند.
خبرگزاری رویترز نیز روز جمعه گزارش داد شرکت‌های «مائرسک لاین» و «شرکت کشتیرانی مدیترانه» (که با نام مستعار «ام‌اس‌سی» شناخته می‌شود) بعد از تصمیم آمریکا برای برقراری مجدد تحریم‌ها علیه ایران از قصد خود برای تجدیدنظر در فعالیت‌های مربوط به ایران خبر داده‌اند.
البته در این بین کنگره آمریکا نیز در حال زمینه سازی برای تقابل با اروپا در صورت ادامه مبادلات اقتصادی با ایران می باشد. در این راستا نشریه «ویکلی‌استاندارد» خبر داده سندی در کنگره آمریکا در حال دست به دست شدن است که در آن گام‌های جلوگیری از دور زدن تحریم‌های آمریکا توسط اروپایی‌ها تشریح شده‌اند. ویکلی‌استاندارد نوشته نمایندگان کنگره آمریکا بعد از اقدام رئیس‌جمهور این کشور در خروج از توافق هسته‌ای آماده تقابل با کشورهای اروپایی به دلیل تمایل به ادامه تجارت با ایران هستند.
لازم به یادآوری است رهبر انقلاب در دیدار با فرهنگیان از دولت خواستند تضمین های قطعی برای حفظ منافع ایران در توافق هسته ای را از طرف های اروپایی دریافت کنند.