به گزارش الف؛ قیمت ارز همچنان در حال افزایش است و هرروز به نرخ جدیدی دست پیدا می‌کند؛ اواسط شهریور 96 بود که نرخ ارز حرکت آرام و افزایشی خود را آغاز کرد به‌طوری‌که نرخ دلار به‌عنوان شاخص بازار ارز در روز نخست شهریورماه 96؛ 3838 تومان و در پایان این ماه به 3902 تومان رسید.
کاهش 50درصدی ارزش ریال در یک سال
بر اساس این گزارش نرخ دلار در روز 19 فرودین ماه 96؛ 3761 تومان و روز گذشته (19 فرودین 97) ۵۵۹۵ تومان بود و حتی تا 5700 تومان هم بالا رفت و این نشان می‌دهد ارزش پول ملی کشورمان در تاریخ در یک‌ساله اخیر نسبت به دلار 48.7 درصد (افزایش 1834 تومانی نرخ دلار) افت کرده است.
افزایش قیمت دلار در حالی رقم می‌خورد که بانک مرکزی پشت سر بازار حرکت می‌کند؛ درحالی‌که بارها از زبان رئیس‌جمهوری و رئیس‌کل بانک مرکزی وعده ارزانی دلار داده‌شده بود؛ که هیچ زمانی این وعده‌ها عملی نشد. (گزارش کامل الف در این مورد را اینجا بخوانید).
بانک مرکزی به‌عنوان سکان‌دار سیاست‌های پولی وظیفه صیانت از ارزش پول ملی در جهت منافع اقتصادی کشور دارد؛ اما نرخ دلار در حالی در چند ماه گذشته افزایش‌یافته بود که جز دو مورد، شاهد اقدام خاصی برای مدیریت بازار ارز نبودیم که هر دو این موارد نیز تاثیر مقطعی داشتند.
قیمت دلار به حدود 5700 تومان رسیده است به‌نوعی رهاسازی بازار ارز است؛ البته در مقطعی دولت‌ها از آزادسازی نرخ ارز به‌واسطه عدم خروج منابع ارزی سخن گفتند؛ زمانی سیاست ثبات نرخ ارز و کنترل دستوری بازار را در دستور کار قراردادند و برخی مواقع هم آن را در راستای حمایت از تولید و معیشت جامعه با ارائه ارز یارانه‌ای به تولید و حتی واردات عملی کردند.
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار اقتصادی الف؛ با اشاره به افزایش نرخ دلار به بالا 5500 تومان و نقش بانک مرکزی؛ گفت: تابلویی که باید سردر بانک مرکزی بزنیم، کاهش ارزش ریال (داخلی و خارجی) است؛ کاهش ارزش خارجی پول کشورمان و کاهاش ارزش داخلی آن نسبت به دلار به ضرر رفاه عمومی است و زیرا باعث افزایش قیمت‌ها (رشد نرخ تورم) می‌شود.
وی با اشاره به سال حمایت و خرید کالای ایرانی افزود: با روند افزایش نرخ ارز، انتظار داریم از تولید ملی با دلار 5500 تومانی حمایت شود؛ تولیدی که مواد اولیه وابسته است و اگر هم وابسته نباشد؛ می‌گویند می‌خواهیم نرخ ارز را افزایش دهیم و این فرصت خوبی است؛ اگر این استدلال را بپذیریم؛ بانک مرکزی نمی‌تواند به این موضوع بی‌تفاوت باشد.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران ادامه داد: بانک مرکزی یا آگاهی دارد و یا منافع ملی و منافع دیگر حکم می‌کند، دخالتی در بازار ارز نکند؛ البته باید پاسخ داد که چرا نرخ ارز افزایش‌یافته و همچنان بالا می‌رود؛ و پاسخ آن این است که بانک مرکزی تزریق و عرضه دلار را به بازار، صرافی‌ها، ارز مسافرت و ... قطع کرده است و این بازار را آزادکرده است.
وی با اشاره به برجام و تهدیدات ترامپ نسبت به آن و تاثیر بر بازار ارز؛ گفت: نزدیک شدن به موعد و مهلتی که رئیس‌جمهور آمریکا تعیین کرده؛ نیز باعث ایجاد نگرانی شد و از طرفی هم برای اقدام آمریکا هیچ حرکت و اقدام مثبتی ندیدیم که مثلاً این تهدیدات جدی نیست و با مذاکرات قابل مدیریت است و این موضوع نیز بر بازار ارز اثر گذاشت.
آلبرت بغزیان در مورد اینکه عنوان می‌شود؛ افزایش نرخ دلار برای جلوگیری از خروج سرمایه است؛ بیان کرد: اینکه برخی مسوولان این موضوع را مطرح می‌کنند که می‌خواست رخ دهد؛ و با تعدیل نرخ ارز به دنبال جلوگیری از آن بودند؛ اما فردی با اختلاس، رانت و... می‌خواهد سرمایه از کشور خارج کند؛ برایش تفاوتی ندارد و با دلار 6 یا 7 هزار تومان هم این کار را انجام می‌دهد.
وی تصریح کرد: البته خروج سرمایه قابل پایش است و این‌گونه نیست که پنهان و در بانکی نباشد؛ زمان که گفتیم باید نظام بانکی اطلاعات خود را در اختیار وزارت اقتصاد قرار دهد تا اطلاعات پایش شود و از طرفی می‌توان نقل‌وانتقال مشکوک را هم شناسایی کرد؛ اما الآن چوب آن را مردم می‌خورد که باید نگران تخم‌مرغ وارداتی باشند و مسلماً تخم‌مرغ داخلی به‌تبع آن‌هم گران می‌شود و حتی سبزی‌فروش هم قیمت خود را افزایش می‌دهد.
این کارشناس اقتصادی در مورد اینکه قیمت دلار تا چه نرخی بالا خواهد رفت؛ گفت: نمی‌توان هیچ مرزی برای آن تعیین کرد؛ زمانی می‌گویم ضریب جینی بین صفر و یک است؛ اما نرخ ارز می‌تواند از 7 هزار تومان هم شروع شود؛ هیچ‌کسی فکر نمی‌کرد قیمت دلار امروز به 5 هزار تومان برسد؛ البته اکنون دلار 10 هزارتومانی هم قابل رخ دادن است.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران اضافه کرد: رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید مسئول تعیین نرخ ارز و سود بانکی نیست که چنین سخنانی جالب است؛ پس مقام پولی چه وظیفه‌ای دارد و باید چه اقدامی انجام دهد و چه کسی محدوده نرخ را تعیین و مدیریت می‌کند؛ اگر بازار آزاد بخواهد تعیین کند که دیگر نیازی به بانک مرکزی نداریم.
وی تاکید کرد: همه بانک‌های مرکزی بازار ارز را مدیریت می‌کنند؛ حتی نرخ یورو در مقابل دلار را بانک مرکزی اروپا و فدرال رزرو تعیین و نظارت می‌کنند که در یک محدودی نوسان داشته باشد؛ در کشور ما افراد می‌گویند حقوقمان ثابت و تورم پیش‌بینی‌شده بیشتر از آن است و باید برای حفظ ارزش پول، وجوه خود به مثلاً مسکن، طلا، ارز و... تبدیل کنند که اکنون در حال انجام است.
آلبرت بغزیان با بیان اشاره به شرایط کشور و وابستگی به ارز خارجی، گفت: نرخ دلار دائماً تحت توطئه بازار سازها، دلالان از صرافی گرفته تا مقامات پولی و بانکی قرار می‌گیرد و برخی اقدامات اشتباه مانند وضعیت را پلیسی کردند که هیچ نتیجه‌ای به ما نداد یا اینکه افزایش نرخ سود بانکی باعث شد؛ تمام بافته‌ها، تافته شد.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران گفت: در کشور ما معمولاً طوری است نرخ دلار هدایت‌کننده نرخ تورم تا اینکه و یا برعکس یعنی نرخ تورم باعث هدایت و افزایش یا کاهش نرخ ارز شود. اکنون بازارهای طلا و ارز، نقدینگی زیادی را جذب کرده‌اند، ورود نقدینگی به بازارهای مختلف منجر به رشد تقاضا و افزایش قیمت می‌شود. به نظر می‌رسد بانک مرکزی یا ابزارهای لازم را برای نظارت، هدایت و کنترل نقدینگی در اختیار ندارد یا قصد استفاده از آن را ندارد.
آقای روحانی، اگر مخالف گرانی دلار هستید سیف را برکنار کنید
حسینعلی حاجی دلیگانی عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس هم با بیان اینکه ظاهراً دولت به دنبال افزایش قیمت ارز است چراکه اقدامی برای مدیریت بازار انجام نمی‌دهد، گفت: دولت افزایش قیمت ارز را مدیریت می‌کند تا هفته‌ای حداقل 200 تومان به قیمت دلار و یورو افزوده شود.
وی با اشاره به اینکه اگر رئیس‌جمهور مخالف افزایش و تلاطم بازار ارز است، مدیران ارشد بانک مرکزی را برکنار کند، گفت: صداقت رئیس‌جمهور در عمل به وعده‌های انتخاباتی برای مردم رنگ‌باخته است.
این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه با اشاره به اظهارات روحانی و معاونانش در خصوص حفظ ثبات قیمت ارز در زمان انتخابات گفت: دوگانگی در عمل به وعده تنها محدود به قیمت ارز نیست، این پدیده دوگانگی در تورم و اشتغال نیز وجود که متاسفانه توجه مردم به این موضوع جلب نشد.
وی افزود، وقتی نرخ تورم از سوی دولت زیر 10 درصد اعلام می‌شود با واقعیت رشد قیمت‌ها تفاوت دارد، به‌عنوان‌مثال نرخ رشد قیمت‌ها در مواد خوراکی که از مهم‌ترین اجزای سبد مصرف خانوار است به‌طور متناوب با رشد شدید قیمت مواجه می‌شود و بازهم شاهد اعلام آمار تک‌نرخی در خصوص تورم هستیم.
حاجی دلیگانی با بیان اینکه، متاسفانه کمیسیون اقتصادی مجلس توان مدیریت این حجم از معضلات اقتصادی که روزانه به این کمیسیون ارجاع می‌شود را ندارد، گفت: رئیس مجلس باید در این خصوص اعلام موضع کند چراکه امروز در بحرانی‌ترین شرایط اقتصادی به سر می‌بریم و در ارجاع تمام موضوعات به کمیسیون اقتصادی باید تجدیدنظر شود.
وی گفت: حدود 3 ماه است که طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی را به کمیسیون اقتصادی ارائه کرده‌ام اما هیچ خبری از این طرح در دست نیست. به نظر می‌رسد کمیسیون اقتصادی مجلس ظرفیت بررسی این‌همه معضل اقتصادی کشور را ندارد. امروز این کمیسیون در یک فرد خاص خلاصه‌شده و این روند به نفع کشور نیست.
وی گفت: نمایندگان مستقل مجلس در خصوص حفظ حقوق مردم کوتاه نخواهند آمد گفت: اگر رئیس‌جمهور راضی به افزایش قیمت و تلاطم در بازار ارز هستند رسماً اعلام کنند اما اگر ایشان از وضعیت موجود رضایت ندارند باید با برکناری رئیس بانک مرکزی تکلیف خود را با مردم روشن کنند.
عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس با اشاره به وجود تعداد زیادی اقتصاددان کارکشته برای مدیریت بانک مرکزی کشور گفت: رئیس‌جمهور باید تکلیف خود را با مردم در خصوص بازار ارز روشن کند و ادامه این وضع به ضرر منافع ملی ایرانیان است.
حاجی با بیان اینکه، هنوز وضعیتی که برای موسسات مالی و اعتباری پیش آمد را فراموش نکرده‌ایم، گفت: در پی بحران موسسات مالی و اعتباری حداقل 10 هزار میلیارد تومان به کشور خسارت وارد شد اما درنهایت کسی به‌عنوان مسئول این بحران به مردم معرفی نشد.
وی تاکید کرد: اگر تغییری در مدیران ایجاد نشود یعنی رئیس‌جمهور از وضع موجود رضایت دارند و این موضوع همه‌چیز را برای مردم شفاف خواهد کرد.