در این مطلب از الف قصد داریم برخی از مهم ترین داروهایی که مصرف آن ها نباید ناگهان و به صورت خودسرانه، متوقف شود را معرفی کنیم.
چرا برخی داروها را نباید ناگهانی قطع کرد؟
بسیاری از داروها برای حفظ سطح ثابتی در خون طراحی شدهاند. قطع ناگهانی مصرف آنها میتواند منجر به نوسانات شدید در سطح دارو شود که این امر میتواند عوارضی مانند تشنج، افزایش فشار خون، مشکلات قلبی و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
برخی داروها، به ویژه داروهای اعصاب و روان، میتوانند باعث وابستگی فیزیکی شوند. قطع ناگهانی مصرف این داروها میتواند علائم ترک شدیدی مانند اضطراب، بیخوابی، تهوع، استفراغ، تعریق و لرزش را ایجاد کند.
همچنین برخی بیماریها، مانند صرع، افسردگی و فشار خون بالا، با دارو کنترل میشوند. قطع ناگهانی دارو میتواند باعث بازگشت علائم بیماری و تشدید آن شود.
داروهای فشار خون
داروهای فشار خون به کنترل ضربان قلب و جریان خون در عروق کمک میکند، در صورتی که بیمار مصرف این داروها را ناگهان و به یکباره قطع کند، خود را در معرض خطر جدی قرار میدهد. در این شرایط امکان دارد ضربان قلب سریعتر از حد معمول شود. همچنین احتمال ایسکمی (نرسیدن خون کافی) قلب و حمله قلبی افزایش پیدا میکند.
داروهای رقیقکننده خون
وارفارین، پلاویکس، ریواروکسابان، اپیکسابان، دابیگاتران از جمله این داروها است که به پیشگیری از لختگی خون در عروق کمک میکنند و قطع ناگهانی مصرف این داروها سبب انسداد عروق شده و حتی به سکته قلبی یا مغزی منجر میشود.
استروئیدها (پردنیزولون)
بدن هورمون طبیعی استروئید موسوم به کورتیزول را که ویژگی ضد التهابی دارد تولید میکند. در صورتی که فرد به یکباره مصرف استروئیدها را قطع کند، بدن حدود یک هفته زمان نیاز دارد تا مجدد بتواند کورتیزول تولید کند. این شرایط به احساس ضعف، استفراغ و درد شکم، افت فشار منجر میشود.
پردنیزون یک داروی کورتیکواستروئیدی است که می تواند بسیاری از شرایط پزشکی مانند آلرژی، بیماری التهابی روده (IBD) و سایر بیماری های مرتبط با التهاب را درمان کند.
اگر بیش از ۱ هفته پردنیزون یا سایر استروئیدهای خوراکی مصرف کرده اید، در صورت قطع ناگهانی آن ممکن است عوارض جانبی ترک را تجربه کنید. همچنین می تواند با کورتیکواستروئیدهای با قدرت بالاتر، صرف نظر از مدت زمانی که آن را مصرف کرده اید، رخ دهد. این به این دلیل است که توقف ناگهانی کورتیکواستروئیدها می تواند باعث شود غدد فوق کلیوی شما به درستی کار نکنند و آنها نتوانند به اندازه کافی هورمون هایی را که به عملکرد طبیعی بدن شما کمک می کنند تولید کنند.
قطع پردنیزولون می تواند منجر به علائم زیر شود:
-
ضعف
-
حالت تهوع
-
استفراغ کردن
-
اسهال
-
درد شکم
بسته به اینکه کورتیکواستروئیدها را برای چه مصرف می کنید، معمولاً در دوزهای ترکیبی تجویز می شوند. در غیر این صورت، مطمئن شوید که با پزشک خود در مورد نحوه قطع آهسته دارو صحبت کنید.
داروهای تیروئید
افرادی که دچار کمکاری یا پرکاری تیروئید هستند لازم است داروهای خود را به طور مرتب مصرف کنند. این داروها به تنظیم تولید تیروئید در بدن کمک میکند و قطع یکباره این دارو میتواند به تند شدن ضربان قلب و تب منجر شود.
داروهای ضد دیابت
این داروها برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت استفاده میشوند. قطع ناگهانی مصرف آنها میتواند منجر به افزایش قند خون، خطر کتواسیدوز دیابتی، و سایر عوارض جدی شود.
داروهای قلبی عروقی
این داروها برای درمان بیماریهای قلبی عروقی مانند آریتمی قلبی و نارسایی قلبی استفاده میشوند. قطع ناگهانی مصرف آنها میتواند منجر به تشدید علائم بیماری قلبی و افزایش خطر عوارض جدی شود.
قطره های چشم برای آب سیاه
بیماری آب سیاه یا گلوکوم به واسطه تجمع مایع در قسمت جلوی چشم شکل می گیرد که می تواند به عصب بینایی آسیب وارد کند. قطره های چشم تجویزی برای درمان این بیماری به کاهش فشار در چشم کمک می کنند. توقف استفاده از آنها می تواند افزایش فشار در چشم را به همراه داشته باشد. تداوم فشار ناشی از انباشت مایع می تواند آسیب بیشتری به عصب بینایی چشم وارد کرده و به طور بالقوه به نابینایی در آینده منجر شود.
داروهای ضد تشنج
این داروها برای کنترل تشنج در افراد مبتلا به صرع و سایر اختلالات تشنجی استفاده میشوند. قطع ناگهانی مصرف آنها میتواند منجر به افزایش خطر تشنج شود.
داروهای ضد اضطراب و افسردگی
الپرازولام، سرترالین، سیتالوپرام، فلوکستین و غیره از جمله داروهای ضد اضطراب و افسردگی هستند که خود درمانی از مشکلات شایع این داروها بوده و با پیامدهای خطرناکی همراه است و قطع ناگهانی این داروها در موارد با دوزهای بالا میتواند به حمله قلبی منجر شود.
مصرف داروهای ضداضطراب و افسردگی برای مدت زمان طولانی باعث میشود فرد به لحاظ روانی به آنها نیاز داشته باشد؛ بنابراین تشخیص زمان قطع مصرف این داروها تنها برعهده پزشک معالج است. سردرد، خوابآلودگی، تپش قلب، تعریق، تهوع، درد بدن از عوارض قطع ناگهانی داروها است.
داروهای ضد روان پریشی
این داروها برای درمان اختلالات روان پریشی مانند اسکیزوفرنی استفاده میشوند. قطع ناگهانی مصرف آنها میتواند باعث بازگشت علائم روان پریشی، مانند توهمات و هذیانها، شود.
داروهای ضد درد مخدر
مواد افیونی مانند کدئین، مورفین (MS Contin) و اکسی کدون (OxyContin)، داروهای مسکن تجویزی هستند. اگر برای مدت طولانی از مواد افیونی استفاده کرده اید، قطع ناگهانی آن می تواند باعث علائم ترک شود . شما ممکن است بین ۱ تا ۳ روز پس از آخرین دوز خود متوجه این علائم شویدو ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
-
عرق کردن
-
اسهال
-
درد
-
بی قراری
-
اضطراب
اگر برای کنترل درد به مواد افیونی نیاز دارید، مصرف کمترین دوز برای کوتاه ترین زمان ممکن می تواند به شما در جلوگیری از علائم ترک مواد افیونی کمک کند. مصرف کمتر دارو به این معنی است که بعداً قطع آن آسان تر است اما اگر داروی اپیوئیدی را به مدت طولانی مصرف می کنید، بهتر است به جای قطع ناگهانی دارو، دارو را آهسته قطع کنید.