برنامه «راهبرد» شبکه یک، با میزبانی اندیشمندان متنوع و تحلیلهای چندبعدی، سیاستورزی رسانهای را متحول کرد. این برنامه با عبور از کلیشههای مرسوم، فضایی برای گفتوگوی ملی فراهم نمود و با واکاوی «چرایی» تحولات سیاسی، الگویی نوین از رسانهنگاری راهبردی ارائه داد که عبارت است از رویکردی عقلانی و جامعنگر که شاید بتواند معیاری جدید را در تولیدات سیما رقم بزند.
بعد از جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی، ایران ایرانی دیگر شد. در میان روزهای پرتنش و غبارآلود، وطن بار دیگر محور خواستها و آرزوهای ایرانیان شد. انسجام ملی در لحظههای دشوار، در قالبهای گوناگون خود را نشان داد. یکی از آن قالبها صدا و سیما بود. کمتر کسی انتظار داشت رسانه ملی، در چنین شرایطی، امکان ایجاد فضایی نو به گفتمان سیاست ببخشد؛ اما این اتفاق افتاد و تلویزیون توانست طیف گستردهای از دیدگاهها و تحلیلهای سیاسی را به نمایش بگذارد.
برنامه «راهبرد» از شبکه یک، از همان روزهای نخست و با وجود تلاش گسترده اسرائیل برای تعطیلی صداوسیما، روی آنتن رفت. این برنامه نهتنها محتوایی باکیفیت ارائه کرد، بلکه با دعوت از میهمانانی از همه گرایشهای سیاسی، مجددا اعتبار شبکه یک را در حد و اندازه یک رسانه ملی بالا برد. «راهبرد» با تحلیلهای عمیق، حضور کارشناسان برجسته و تمرکز بر مسائل استراتژیک، اعتماد عمومی را بازسازی و روایتی منسجم از تحولات میان جنگ و پساجنگ ارائه کرد. این رویکرد، نویدبخش مسیری تازه برای رسانه ملی در تقویت وحدت ملی است.
رسانه ملی و نفس تازهای در فضای سیاسی کشور
در روزگاری که منطقه ما از تنشها و بحرانهایی مثل جنگ اخیر گذر کرده و شاید آبستن حوادثی شبیه به آن نیز در آیندهای نه چندان دور باشد، رسانه ملی بیش از همیشه نیازمند بازتعریف نقش خود در فضای سیاسی کشور است. ایجاد یک فضای سیاسی نو، نه تنها ضرورتی حرفهای، بلکه یک رسالت ملی است. وقتی رسانهای چون تلویزیون با نگاهی تازه وارد میدان تحلیل سیاسی میشود، میتواند نقشی تعیینکننده در بازسازی اعتماد عمومی ایفا کند. دعوت از کارشناسان متنوع، تحلیلهای چندلایه، و نگاه ژرف به تحولات، درست همان چیزیست که جامعه امروز به آن نیاز دارد.
یورگن هابرماس، نظریهپرداز آلمانی، باور دارد که «گفتوگوی عمومی در رسانهها، پایه دموکراسی و اتحاد اجتماعی است.» یعنی اگر رسانه بتواند به گفتوگوی سازنده دامن بزند، میتواند جامعهای همدل و منسجم بسازد.چارلز تیلور هم معتقد است که «هویت جمعی، با روایتهای مشترکی که در رسانه شکل میگیرد، ساخته میشود.» رسانه ملی وقتی روایتی منسجم از مقاومت، دیپلماسی و کنش سیاسی ایران ارائه میدهد، در حقیقت دارد تار و پود هویت ملی را تقویت میکند.
در نهایت، فضای سیاسی نو در رسانه، فقط یک تغییر فرمی نیست؛ این فضا اگر با عقلانیت، گفتوگوی منطقی و امید به آینده همراه باشد، میتواند به عاملی برای انسجام ملی در برابر چالشهای داخلی و تهدیدهای خارجی بدل شود. و این، یکی از ارزشمندترین دستاوردهاییست که رسانه میتواند برای جامعه به ارمغان بیاورد.
راهبرد؛ آغازگر فصلی جدید در صدا و سیما ؟
صداوسیما باید خانه تمامی نخبگان باشد و برنامه راهبرد نشان داد که این امر شدنی است هم نخبگان ما تمایل دارند و هم صداوسیما پذیرای این مهم است. یکی از نقاط قوت برنامه «راهبرد»، توانایی آن در ارائه تحلیلی چندوجهی از مسائل سیاسی است. برخلاف برخی برنامههای پیشین که گاه به روایتهای یکجانبه یا احساسی متکی بودند، این برنامه با دعوت از تحلیلگران با دیدگاههای متنوع، فضایی برای گفتوگوی منطقی و سازنده فراهم کرده است. این رویکرد بهویژه پس از جنگ اخیر، که جامعه ایران با پیامدهای روانی و اجتماعی ناشی از حملات اسرائیل و پاسخهای ایران مواجه بود، توانسته است به آرامسازی فضا و تقویت انسجام ملی کمک کند.
علاوه بر این، «راهبرد» با تمرکز بر موضوعات کلان مانند دیپلماسی هوشمندانه، بازسازی روانی جامعه و نقش ایران در معادلات منطقهای، بهخوبی توانسته است از سطح پوشش خبری صرف فراتر رود و به تحلیل استراتژیک بپردازد. این برنامه با بررسی دقیق نقش رهبری، دیپلماسی و وفاق ملی در مدیریت بحران جنگ، به مخاطبان کمک کرده تا درک بهتری از پیچیدگیهای سیاسی و جایگاه ایران در منطقه داشته باشند. برای مثال، برنامه با اشاره به نقش راهبردی رهبر انقلاب در مدیریت بحران و بسیج ملی، توانسته است روایتی حماسی و در عین حال منطقی از مقاومت ایران ارائه دهد.
یکی دیگر از ویژگیهای برجسته این برنامه، توجه به سواد رسانهای و مقابله با جنگ روانی دشمن است. در شرایطی که شبکههایی مانند ایران اینترنشنال با روایتهای جهتدار و تحریف واقعیت، سعی در تضعیف روحیه ملی داشتند، «راهبرد» با ارائه اطلاعات دقیق و تحلیلهای مستند، به مخاطبان کمک کرد تا در برابر عملیات روانی دشمن مصون بمانند. این برنامه با دعوت از کارشناسان رسانهای مانند عطاءالله مهاجرانی، داریوش سجادی، حسامالدین آشنا و مجید تفرشی به تحلیل محتوای رسانههای معاند پرداخت و نشان داد چگونه این رسانهها با گزینش سوگیرانه منابع و حذف زمینههای تحلیلی، به دنبال القای یأس و بیثباتی هستند.
در نهایت، برنامه «راهبرد» با ایجاد فضایی برای گفتوگوی ملی و ارائه تصویری امیدوارکننده از آینده ایران پس از جنگ، توانسته است به یکی از برنامههای کلیدی رسانه ملی تبدیل شود. این برنامه نهتنها به بازسازی اعتماد عمومی کمک کرده، بلکه با نگاهی نو به مسائل سیاسی، راه را برای تقویت جایگاه رسانه ملی در مواجهه با چالشهای نوین هموار کرده است. در دورانی که رسانهها نقش تعیینکنندهای در شکلدهی به افکار عمومی دارند، «راهبردی» نشان داده است که رسانه ملی میتواند با هوشمندی و خلاقیت، صدای مردم ایران باشد و در برابر روایتهای تحریفشده دشمن، روایتی معتبر و اثرگذار ارائه دهد.