"نمرات نهایی" در سقوط آزاد؛ دانش‌آموزان قربانی سؤالات دشوار؟

  4030712028 ۶ نظر، ۰ در صف انتشار و ۰ تکراری یا غیرقابل انتشار

اُفت نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی دلایل مختلفی دارد از جمله افت انگیزه برای درس خواندن، روش‌های نامناسب تدریس و ... از سوی دیگر طراحی سؤالات دشوار و غیراستاندارد امتحانات نیز یکی از دلایل این امر است.

 "نمرات نهایی" در سقوط آزاد؛ دانش‌آموزان قربانی سؤالات دشوار؟

به گزارش تسنیم، در چند سال اخیر کاهش میانگین نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی موضوعی بحث‌برانگیز و مورد توجه تحلیلگران و متخصصان آموزشی قرار گرفته است. برخی بر این باورند که یکی از دلایل تأثیر گذار در این اُفت  در کنار تفاوت کیفیت در انواع مدارس، طراحی سؤالات دشوار و غیراستاندارد است.

این موضوع تا به امروز کمتر مورد توجه و تحلیل کارشناسان قرار گرفته است اما باعث شده است دانش‌آموزان با وجود مطالعه دقیق کتاب‌های درسی، نتوانند عملکرد قابل‌قبولی داشته باشند.

با این حال برخی کارشناسان معتقدند بررسی علل اُفت نمرات باید به عمق بیشتری برود و شامل عوامل مختلفی چون کاهش انگیزه تحصیلی، تراکم بالای کلاس‌ها، ضعف کیفیت آموزش، و مشکلات پساکرونا در کنار دشواری طراحی سوالات باشد. اگر واقعاً به دنبال بهبود کیفیت آموزشی و تقویت بنیه علمی دانش‌آموزان هستیم، نیازمند یک تحلیل جامع و ریشه‌ای از وضعیت موجود هستیم.

در همین ارتباط با خسرو ساکی؛ رئیس سابق مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم:

سوالات دشوار تنها دلیل افت نمرات نیست

تسنیم: طراحی سوالات دشوار و ترکیبی در امتحانات نهایی منجر به ناتوانی اغلب دانش‌آموزان از پاسخگویی مناسب به سوالات می‌شود؛ این موضوع تا چه اندازه در اُفت میانگین معدل دانش‌آموزان کشور سهیم است؟

اینکه تنها علت کاهش میانگین نمرات دانش آموزان را در امتحانات نهایی بالا رفتن ضریب دشواری سئوالات بدانیم دقیق نیست چون امتحانات نهایی پایه دوازدهم سالیان متمادی است که به عنوان تنها آزمون هماهنگ سراسری با رعایت اصول و ضوابط سنجش و ارزشیابی تحصیلی طراحی می‌شود و طراحان سؤالات معمولا از بین دبیران مجرب و توانمند انتخاب می‌شوند که در چارچوب دستورالعمل‌ها و بارم بندی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی به این امر مبادرت می‌کنند.

اگر نمونه سوالات چند سال را با هم مقایسه کنیم تفاوت زیادی به لحاظ دشواری آنها از نظر سنجش سطوح یادگیری و محتوایی مشاهده نمی‌شود و عموماً در چارچوب محتوا و اهداف کتاب‌های درسی و بر اساس اصول و قواعد سنجش و اندازه گیری و بارم بندی سازمان پژوهش طراحی شده‌اند.

عوامل اصلی در کاهش نمرات

بنابراین به نظر می‌رسد علت اُفت میانگین نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی را باید در کاهش انگیزه تحصیلی دانش‌آموزان، تراکم بالای دانش‌آموزان در کلاس‌های درسی، ضعف آموزش‌های ضمن خدمت و انگیزه دبیران دلسوز آموزش و پرورش، کمبود دبیران متخصص، عدم تناسب حجم و چگالی متون کتاب درسی با ساعات آموزش و روش تدریس متداول در مدارس، ضعف امکانات آموزشی و کمک آموزشی، ضعف قوانین و مقررات آموزشی، ضعف در ارتباط طولی و عرضی محتوای کتاب‌های درسی و روش‌های تدریس و روش سنجش و اندازه گیری پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در دوره‌های مختلف تحصیلی و پیامدهای آموزشی پساکرونا (بعد از پاندمی کرونا) جستجو کرد و اگر قصد تحول و بهسازی نظام آموزش و پرورش و تقویت بنیه علمی دانش‌آموزان را داریم باید این عوامل را به صورت ریشه‌ای بررسی و اصلاح کر .

دلیل افت نمرات کلاسی در امتحانات نهایی

تسنیم: چرا میان نمراتی که دانش‌آموز توسط معلم خودش در کلاس درس کسب می‌کند با نمرات امتحانات نهایی باید تا این حد فاحش باشد؟ دانش‌آموزی که از معلم خود نمره 18 یا 19 می‌گیرد، یکباره در امتحان نهایی نباید با نمره 10 یا 12 مواجه شود!

اگر تفاوتی بین نمرات دانش‌آموزان در آزمون‌های معلم ساخته و آزمون‌های استاندارد (مثلاً امتحانات نهایی) وجود دارد به این دلیل است که در آزمون‌های معلم ساخته، طراح و مصحح آزمون، معلم کلاس است و دانش‌آموزان با روش و تاکیدات او نسبت به محتوا و اهداف درسی آشنایی بیشتری دارند و این آشنایی موجب کسب نمرات بیشتر می‌شود ولی در آزمون‌های ملی و استاندارد طراح و مصحح افرادی غیرمعلم مربوطه هستند و مبنای آزمون هم سنجش اهداف برنامه درسی است نه تأکیدات معلم در کلاس، بنابراین معمولاً نمرات دانش‌آموزان در آزمون‌های معلم ساخته بیشتر از آزمون‌های استاندارد است ولی اعتبار و روایی نمرات آزمون‌های استاندارد نسبت به آزمون‌های معلم ساخته برای سنجش یادگیری دانش‌آموزان و ارزیابی عملکرد نظام آموزشی بهتر است.

یکی از مهمترین مراحل برگزاری آزمون‌ها چه معلم ساخته و کلاسی چه آزمون‌های استاندارد ملی، تحلیل نتایج آزمون است که از این طریق قوت‌ها و ضعف‌های فرآیند یاددهی - یادگیری شناسایی و بر اساس آن معلم یا نظام آموزشی در مراحل بعدی فرآیند یاددهی-یادگیری به اصلاح و بهبود عوامل تاثیرگذار می‌پردازد. برای تحلیل نتایج آزمون یکی از شاخص‌های موثر، محاسبه میانگین نمرات به عنوان شاخص مرکزی  است و دیگری محاسبه انحراف معیار از میانگین است که نشانگر پراکندگی نمرات دانش‌آموزان حول میانگین است.

درصد نمرات پایین‌تر از میانگین اعلام نمی‌شود

اگر توزیع نمرات نسبت به میانگین درست طبقه‌بندی شود می‌تواند فاصله بین مناطق کشور و ضعف و قوت‌های آنها را نمایان کند و راهنمایی برای برنامه‌های اصلاح و بهبود عوامل ثاثیرگذار در حوزه‌های مختلف جهت کاهش نابرابری‌ها و عدالت آموزشی باشد.

تسنیم: با توجه به سهم امتحانات نهایی در کنکور، آیا مسئولان ناگزیر هستند برای تمیز دادن دانش‌آموزان از یکدیگر سؤالات را دشوارتر طراحی کنند؟

به لحاظ اهداف آزمون‌ها، امتحانات نهایی جزء آزمون‌های ملاک مرجع هستند و به دنبال سنجش میزان تحقق اهداف دوره آموزشی هستند و خیلی به دنبال تفکیک دانش‌آموزان برای رتبه بندی آنها نیستند اما ذاتاً این وظیفه را هم انجام می‌دهند یعنی عملکرد  دانش‌آموزان در عمل به گونه‌ای می‌شود که تعدادی نمرات بالاتر و تعداد دیگری نمرات پایین‌تری کسب می‌کنند.

25 درصد سوالات دشوار برای تمیز در میان نمرات بالا

مطمئناً در مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش این رویه (افزایش ضریب دشواری سالانه سوالات) حاکم نیست و سوالات یک آزمون به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که تقریباً 25 درصد در سطح آسان، 50 درصد در سطح متوسط و 25 درصد در سطح دشوار باشند تا اکثریت دانش‌آموزانی که در زمینه اهداف برنامه درسی به حد تسلط رسیده‌اند نمرات خوبی کسب کنند.

سوالات دشوار عمدتاً برای تفکیک نمرات 17 تا 20 طراحی می‌شوند؛ به این ترتیب، 25 درصد سؤالات دشوارتر طراحی می‌شود تا تراکم نمرات بالا کاهش یابد و بتوان دانش‌آموزان را از یکدیگر متمایز کرد. رقابت اصلی نیز بین نمرات 17 تا 20 صورت می‌گیرد.

دیدگاه کاربران

ناشناس۳۶۲۱۸۷۶۱۲:۱۳:۱۹ ۱۴۰۳/۷/۱۲
به عنوان مدرس دانشگاه در ادامه دوران دبیرستان ، از افت خطرناک کیفیت دانشجویان نیز گلایه مندم.
ناشناس۳۶۲۱۸۹۳۱۲:۴۴:۵۸ ۱۴۰۳/۷/۱۲
سوال غلط و پاسخ غلط، فقدان نرم سنجی در تنظیم دشواری سوال حتی برای استعدادهای درخشان، فقدان حتی یک نمره کامل در کل کشور در یک آزمون، تفاوت فاحش نمره در تصحیح مجدد، سوال خارج از محتوی برنامه درسی و ... در امتحانات نهایی یعنی آزمون کشوری نه استاندارد است، نه روایی دارد، نه اهداف آموزشی را دنبال میکند. وقتی در مدارس تیزهوشان نمرات درسی افت میکند، وقتی نتایج عملکرد یک معلم با بیست سال سابقه کار و امتحانات نهایی مختلف یکباره افت فاحش میکند، و ... یعنی مشکل معلم و کتاب و دانش آموز نیست. وقتی میخواهید آموزش و پرورش را ارزیابی کنید و علتها را پیدا کنید، همه چیز را باید باهم بببنید و بسنجید.
ناشناس۳۶۲۱۹۷۱۱۵:۰۶:۴۱ ۱۴۰۳/۷/۱۲
نمرات کلاسی که معلم ها به دانش آموزها میدهند که همان نمره مستمر است کاملا ساختگی است در واقع قانون نانوشته ای است که نمره مستمر باید نوزده و بیست باشد پس روی آن اصلا حساب نکنید که چرا نمره مستمر بیست است ولی نمره نهایی ده شده است.
ناشناس۳۶۲۲۰۴۶۱۹:۳۱:۵۸ ۱۴۰۳/۷/۱۲
با اینکه دانش آموزان الان خیلی درس خون نیستند ولی مافیایی نیز پشت نوع طراحی سوالات هست تا دانش آموزان را به کلاس های خصوصی بکشانند.
ناشناس۳۶۲۲۲۸۷۰۷:۲۴:۲۶ ۱۴۰۳/۷/۱۳
خلاصه اینکه در محدوده سه نمره پایانی از،۲۰ نمره تفاوت دانش آموزان معلوم میشه
ک.م۳۶۲۲۲۹۶۰۸:۰۳:۱۳ ۱۴۰۳/۷/۱۳
تاثیر معدل در کنکور و متعاقب آن امتحانات نهایی برای دانش آموزان دهم و یازدهم و دوازدهم اساسا غلط و بنظرم در راستای کمک به مافیای کنکور بوده است.قرار بود کنکور حذف شود اما بجای آن دانش آموزان قربانی شدند و من پیش بینی افزایش مردودی ها را در مدل جدید کرده بودم‌.
yektanetتریبون

پربحث‌های دیروز

  1. عملیات انتحاری ۱۸ تبعه تاجیک ـ افغان در قالب سوخت‌بر

  2. سنجه ای که رئیس‌جمهور به آن نیازمند است

  3. روایتی جدید از ماجرای دختر دانشگاه علوم و تحقیقات    

  4. نفوذ ایران تا بیخ گوش نتانیاهو/ انتقاد از هزینه‌تراشی ظریف برای کشور/ نگاهی متفاوت به غائله برهنگی در دانشگاه علوم‌تحقیقات

  5. مالیات کجا مصرف شود؟؛ مردم تصمیم می گیرند

  6. افشای خیانت هولناک؛ بچه‌هایم شبیه مدیر شرکت همسرم بودند

  7. وضعیت عجیب رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا

  8. پزشکیان: باید واقعیت را به جامعه گفت/با جنگ تمام‌عیار اقتصادی مواجه‌ایم

  9. اذعان تلویحی وزیر به اشتباه بزرگ درباره عدد دانشجویان اخراجی

  10. امروز کمر مردم به خاطر معیشت و مسکن دارد می‌شکند

  11. زاکانی بالاخره طاقت نیاورد و جواب داد!

  12. یحیی السنوار سه روز را بدون غذا گذراند

  13. واعظی: در پرونده FATF گروکشی می کنند /سعید جلیلی استارت FATF را زد /پزشکیان از پشتوانه کافی برای تصویب CFT و پالرمو برخوردار است

  14. احضار وزیر ارشاد به مجلس برای یک انتصاب حاشیه ساز

  15. قدرت نظامی شگفت انگیز سپاه از زبان سردار حاجی زاده

  16. قالیباف: مسأله مسکن را نتوانسته‌ایم حل کنیم/دهک‌های پایین۸۰ سال طول می‌کشد خانه‌دار شوند

  17. محکومیت ۱۲۰۰ میلیاردی هدایتی در پرونده بانک سرمایه

  18. واکنش وزارت بهداشت به خبر فوت ۷۰ بیمار دیالیزی

  19. چرا از «نان کامل» فراری هستیم؟!

پربحث‌های هفته

  1. تهدید بورل به اقدام علیه ایران در پی اعدام سرکرده تروریست‌ها

  2. شروین حاجی‌پور و ذهنیت استعماری

  3. اظهارات قابل تامل مولوی عبدالحمید در معارفه استاندار سیستان و بلوچستان

  4. عملیات انتحاری ۱۸ تبعه تاجیک ـ افغان در قالب سوخت‌بر

  5. درز صحبت‌های محرمانه نتانیاهو: از پهپادها می‌ترسم

  6. واقعا عقب نشینی کردیم؟!

  7. نمایشی تازه از مدعیان شعار زن، زندگی، آزادی/ برهنگی یک دانشجو در دانشگاه!

  8. با کمک سپاه، محله «هرندی» ساماندهی می‌شود

  9. رامبد جوان: از تلویزیون دلخورم/ نهادهای امنیتی هم درباره خندوانه نظر می دادند!/ سال ۹۸به اجبار «خندوانه» را ســاختم/ می خواستم بدانم «شریعتمداری» چگونه شادی می کند؟

  10. سنجه ای که رئیس‌جمهور به آن نیازمند است

  11. صندلی خالی برخی رشته‌های تخصصی پزشکی/ حال درس خواندن نیست یا درس خواندن نمی صرفد؟!

  12. توضیح روابط عمومی دانشگاه آزاد در پی اقدام منافی عفت یک دانشجو

  13. هويت جديد ايران

  14. انتقاد تند و تیز کیهان از مرعشی/ سلبریتی‌هایی که برای برهنگی بسیج شدند/ وقتی آخوندی نگران سخنان سردار کوثری می‌شود

  15. لاریجانی یا هاشمی‌شاهرودی؛ روایت درست درباره جلیلی و موسوی چیست؟

  16. در انتظار روشن‌شدن موتور تورم

  17. موج سواری سیاسی یا سلامت روان دانشجویان؟

  18. حمید رسایی: توییتر منطقه جنگی است، عموم نباید وارد شوند !

  19. درخواست رئیس جمهور از وزیر دادگستری برای دو مجرم امنیتی

  20. نظرات برگزیده مخاطبان الف: بستن تنگه هرمز مثل سابق مهم نیست/ با حمله پیش‌دستانه به اسرائیل بازدارندگی ایجاد کنیم/ بنزین ارزان اما حقوق‌ها بسیار پایین است

  21.  خرازی: احتمال تغییر دکترین‌ نظامی در بخش هسته‌ای وجود دارد

  22. ماموریت ایجاد تورم در پوشش حمایت از دولت/ روایت لاریجانی پیرامون رد صلاحیت خود در انتخابات

  23. مهم واردات آیفون بود که شکر خدا حل شد!

  24. روایتی جدید از ماجرای دختر دانشگاه علوم و تحقیقات    

  25. نفوذ ایران تا بیخ گوش نتانیاهو/ انتقاد از هزینه‌تراشی ظریف برای کشور/ نگاهی متفاوت به غائله برهنگی در دانشگاه علوم‌تحقیقات

آخرین عناوین