با هدف تضارب آراء، شنیدن دیدگاه ها و مواضع صاحبنظران و به منظور افزایش همبستگی و همدلی میان مدیران و مسئولان اجرایی، استادان دانشگاه، فعالان غیردولتی، سلسله نشست های *«میراث فرهنگی، گذشته، حال و آینده»* با حضور مهندس ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با عنوان «سه شنبه های میراث» برگزار شد. (دو نشست قبلاً برگزار شده بود). نشست سوم با حضور معماران و شهرسازان و فعالان غیردولتی در این بخش و مدیران ارشد اجرایی برگزار گردید.
در نشست سوم ۲۰ نفر حضور داشتند: از مسئولان اجرایی مهندس مهدی چمران (رئیس شورای اسلامی شهر تهران)، دکتر مهدی جمالی نژاد (معاون عمرانی وزیر کشور)، دکتر حمیدرضا صارمی (معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران)، جمعی از مدیران گذشته و استادان و صاحب نظران، محمود گلابچی، حامد مظاهریان، محمد حسن طالبیان، امیر فرجامی، علیرضا انیسی، عبدالحمید نقره کار، اسماعیل شیعه، نادیه ایمانی، محمد سعید ایزدی، محمدرضا حائری، محمد رضا پورجعفر حضور داشتند.
در ابتدا مهندس ضرغامی ضمن خیرمقدم و تشکر از حضور میهمانان، به ضرورت گفت و گو درباره نظام مسائل حوزه معماری و شهرسازی و ارتباط مستقیم آن با مدیریت ميراث فرهنگی صحبت نمودند. ايشان گفت؛به عنوان يك مهندس عمران ميخواهم سوال كنم معمارى ايرانى -اسلامى چيست؟شاخصه ها ومعيارهاى آن كدام است؟
اگر داريم پس چرا دربناها ونماهاى ساختمانى ديده نميشود؟
افزون براين ميخواهيم چالش هاونقدهاى وارده به همراه راهكارهاى عملى واجرايي راباتشريك مساعى همديگر موردبررسى قراردهيم.
سپس بنده به اهداف وضرورت برگزارى اين سلسله نشست ها اشاره كردم وازعزم جزم معاونت ميراث فرهنگى براى افزايش تعامل. وهمكارى باهمه صاحب نظران وبخش هاى دولتى وغيردولتى رامورد تاكيد قراردادم.
درادامه شركت كنندگان به ارايه ديدگاه هاى خودپرداختند كه فهرست واروچكيده مطالب رابشرح زير تقديم مى نمايم؛
۱. مبانی نظری، کتاب، ... در حوزه معماری ایرانی – اسلامی داریم اما در عمل اقدامى راشاهد نبوده ايم.
۲. برای حل مسائل مربوط به حوزه معماری و شهرسازی باید: سازمان نظام مهندسی، مجامع تخصصی از جمله جامعه مشاوران و شهرسازان، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، نهادهای نظارتی، رسانه ها نقش آفرین باشند.
۳. تهران یک شهر بی هویت است و هرکس کار خود را می کند.
۴. در طول تاریخ میراث فرهنگی سابقه تشکیل چنین جلسه ای وجود نداشته است. ایکاش قبل از برنامه توسعه هفتم این جلسات برگزار می شد که خروجی آن را در برنامه مشاهده می کردیم.
۵. معماری ایرانی -اسلامی پس از انقلاب اسلامی بدلیل سرعت تحولات سیاسی اجتماعی کشور عملاً مغفول مانده است.
۶. الحاق شهرک های جدید به شهرها یک اقدام غیرکارشناسی و در آینده مشکل زا خواهد بود. همانند طرح جهش تولید مسکن که عملاً برای ۴ میلیون مسكن، زمین، بودجه و زیرساخت های لازم را نداریم.
۷. «نما» در بناها جزو حقوق عمومی است و این باید «شاه بیت هر توسعه و عمرانی در شهرها و شهرداری ها باشد».
۸. میراث فرهنگی را قبل از انقلاب اسلامی به عنوان نمادی از ملی گرایی در برابر اسلامی مطرح کردند.
۹.ما باید بدنبال تمدن نوین اسلامی باشیم که با تقلید از غرب صورت نمی گیرد.
۱۰.معماری بازتاب دهنده سبک زندگی، افکار و زیست زمانه است.
۱۱. میراث فرهنگی به بناها و نماهای ساختمانی خوب جایزه بدهد. جشنواره برگزار کند، هم رقابت سالم و سازنده و هم الگو سازی کند. در مرحله اول دولت باید پیشگام باشد. بهترین و زیباترین بناها را دولت باید بر اساس شاخصه های معماری ایرانی- اسلامی بسازد اما هیچ خبری نیست.
۱۲. در حوزه معماری و عمران و آبادانی سه ضعف عمده وجود دارد؛ ضعف در مدیریت شهری، ضعف در تألیف و ترجمه کتاب، ضعف در میراث فرهنگی. میراث فرهنگی باید در متن و نه حاشیه نقش آفرین باشد.
۱۳. نیاکان ما میدان نقش جهان در اصفهان را ساختند و ما میدان امام حسین در تهران و مصلی تهران که ۴۰ سال است نیمه کاره و بی هویت در قلب تهران رها شده است.
۱۴. معماری و شهرسازی ما باید خودش را برای جهان آینده که هوش مصنوعی است آماده کند در حالی که اصلاً هیچ زیرساختی برای این کار نداریم.
۱۵. شورای عالی معماری و شهرسازی کشور محور اصلی برای ساماندهی این پریشانی و بلاتکلیفی در هویت و معماری شهری است.
۱۶. دانشکده های معماری ما وامدار اندیشه ها و تفکر غربی است و مقلد هستند.
۱۷.هر زمان که رابطه حاکمان و معماران به شایستگی و مناسب بوده است شاهد معماری و بناهای رفیع و عالی هستیم.
۱۸. باز تعریف شهراسلامی، معماری ایرانی – اسلامی یک ضرورت است. معیارها و شاخصه های آن باید امروز تعریف شود.
۱۹.بناها و تمدن های تاریخی باید طرح ویژه متناسب با خود را داشته باشند. در طراح های تفصیلی و جامع شهرها باید رویکردها را تغییر داد.
۲۰.معماران، شهرسازان باید با تاریخ آشنا باشند. میراث فرهنگی را بدانند و باغ ایرانی، مسجد ایرانی، حمام ایرانی، خانه ایرانی، ... را در طرح ها جانمایی کنند.
۲۱.سرمایه داری رانت خوار و بی قانون تهدید جدی برای معماری و شهرسازی کشور است.
۲۲.نقد و بررسی معماری و شهرسازی، آسیب شناسی وضعیت کنونی، بازتعریف معماری ایانی – اسلامی آنچه که هست و آنچه که باید باشد را همه دستگاهها و نهادهای مسئول باید در دستور کار قرار دهند.
*معاون وزیر میراث فرهنگی