در آستانه چهل و دومین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی، مهندس مهدی رحمانیان، مدیر دپارتمان فناوری‌های بین رشته‌ای پژوهشکده سرطان معتمد در گفت‌وگو با ایسنا، جزییات کیت تشخیصی CTC‌ را تشریح کرد.

** کیت تشخیص CTC‌ برای بررسی میزان پیشرفت بیماری در فرد مبتلا به سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کیت می‌تواند براساس وجود یا نبود سلول‌های سرطانی در گردش خون،‌ پاسخ به درمان در بیماران مبتلا به سرطان را مورد ارزیابی قرار دهد. 

مهندس رحمانیان درخصوص عملکرد این کیت گفت: برای بیماران مبتلا به سرطان پستان که تومورهای سالید (جامد) دارند، مشکلی که وجود دارد، این است که پس از جراحی‌هایی که اتفاق می‌افتد و تومور برداشته می‌شود، هیچگونه شاخصه‌ای وجود ندارد که بتوان موفقیت‌آمیز بودن و یا نبودن درمان انجام‌شده را بررسی کرد. معمولا پس از اینکه تمام فرآیندهای درمانی و شیمی‌درمانی‌ها اتفاق می‌افتد، با فرآیندهای تشخیصی مانند ام‌آرآی (MIR) روند درمانی بیمار مورد بررسی قرار می‌گیرد.

مدیر دپارتمان فناوری‌های بین رشته‌ای پژوهشکده سرطان معتمد ادامه داد: در دنیا یک روش تشخیصی به نام کیت‌های CTC (سلول‌های سرطانی در گردش خون) وجود دارد؛ این کیت‌ها این مزیت را دارند که به جای تهاجمی بودن و برداشت نمونه بافت از بیمار،‌ نمونه خون از بیمار را دریافت و تعداد سلول‌های توموری از خون بیمار قبل از شیمی‌درمانی و پس از جراحی را شمارش می‌کند تا موفقیت‌آمیز بودن روند درمان مورد بررسی قرار گیرد. اگر تعداد CTC‌ها (سلول‌های سرطانی در گردش خون) نسب به قبل از شیمی درمانی افزایش پیدا کرده باشد، خط درمان باید تغییر کند.

مدیر دپارتمان فناوری‌های بین رشته‌ای پژوهشکده سرطان معتمد افزود: در پژوهشکده سرطان معتمد از یک فناوری به نام "میکروفلوئیدیک" (میکروسیالاتی) استفاده کردیم تا سلول‌های سرطانی را از خون بیمار جداسازی و پس از آن، تعداد سلول‌های سرطانی را شمارش کرده و به متخصص انکولوژی گزارش دهیم. در مجموع این آزمایش روی ۵۸ بیمار انجام شد که نتایج موفقیت آمیز بود.

مهندس رحمانیان با بیان اینکه این کیت می‌تواند بر اساس تعداد CTC‌ها (سلول‌های سرطانی در گردش خون)، میزان پیشرفت بیماری در فرد مبتلا به سرطان را شناسایی کند، گفت: این برای نخستین‌بار است که این کیت در کشور تولید می‌شود و درحال حاضر در مرحله دریافت مجوز است. در دنیا نیز یک شرکت آمریکایی برای نخستین‌بار این کیت را تولید کرد و یک شرکت انگلیسی نیز مکانیسم مشابه مکانیسم کار ما را پیش گرفته است، ولی ما توانسته‌ایم کیت تشخیصی خود را در مقایسه با این کشورها به نحوی بسازیم که خلوص بیشتری داشته باشد و خلوص دستگاه ساخت ما بالای ۹۰ درصد است.

وی با اشاره به تحریم‌های موجود اظهار کرد: برخی از قطعات برای ساخت کیت داخلی و برخی دیگر خارجی است، ولی مشکلی در این زمینه نداشتیم و تحریم‌ها در روند کار پژوهشگران تاثیر منفی نداشت.

مدیر دپارتمان فناوری‌های بین رشته‌ای پژوهشکده سرطان معتمد با بیان اینکه کمترین قیمت هر کیت CTC در دنیا ۱۰۰ یورو است،‌ خاطرنشان کرد: کمترین قیمت برای یک شرکت در اتحادیه اروپا است، ولی هر کیت ساخت ما حدودا ۳۰ دلار هزینه دارد و بازدهی و کیفیت آن بالاتر از کیت‌های خارجی است.

وی با تاکید بر اینکه ما در ساخت دستگاه‌های خود نوآوری به کار بردیم، تصریح کرد: همه موفقیت‌های پروژه در بستر جهاد دانشگاهی اتفاق افتاد و حتی همین تجاری‌سازی نیز در بستر جهاد دانشگاهی در حال انجام است.

مهندس رحمانیان با بیان اینکه در موضوع فناوری چند گام وجود دارد،‌ اضافه کرد: گام اول کار پژوهشی است و گام دوم مجوزها و گام سوم تجاری‌سازی است. جهاد دانشگاهی می‌تواند در برداشتن دو گام ابتدایی دخیل باشد، اما گام سوم می‌تواند به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خصوصی واگذار شود. پس جهاد دانشگاهی می‌تواند میان پژوهشگران و سرمایه‌گذاران خصوصی ارتباط ایجاد کند.