همشهری: سویه‌های BA.4 و BA.5 اومیکرون در حال تبدیل شدن به‌سویه‌های غالب کووید-19 در جهان است. اومیکرون که در ابتدای شیوع به سرایت پذیری بسیار بالا مشهور شده بود، زیرسویه‌هایی از خود به‌جا گذاشته است که مسئول اصلی نگرانی‌های فعلی از بالا رفتن میزان ابتلا در بسیاری از نقاط جهان است. در ایران هم که کاهش آمار مبتلایان و قربانیان کووید باعث آسودگی خیال بسیاری از مردم شده بود. به همین دلیل بسیاری رعایت پروتکل‌های بهداشتی ازجمله ماسک زدن در اماکن سربسته و بدون تهویه را کنار گذاشته بودند اما دوباره با آمار بیش از هزار نفر مبتلا در روز مواجه هستیم. حتی میزان مرگ‌ها هم که چند روز به صفر هم رسیده بود روی عدد8 در روز دوشنبه‌ خودنمایی کرد و نشان از جدی‌تر شدن شرایط داشت.

سدی در برابر مرگ
تجزیه و تحلیل اولیه می‌گوید که زیرسویه‌های BA.4 و BA.5 حدود 36درصد بیشتر از BA.2 مسری‌تر هستند. این سرایت پذیری بالا، موج جدیدی از بیماری را هدایت می‌کند، با این حال، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که نشان‌دهنده خطرناک‌تر بودن یا شدت آنها در بیماری‌زایی باشد. درحالی‌که واکسن‌‌های کووید-۱۹ به خوبی در برابر بیماری‌‌های شدید و مرگ ناشی از ابتلا به‌سویه‌های مختلف محافظت می‌کنند، اما به‌نظر نمی‌رسد در متوقف کردن عفونت و علائم در مورد سویه‌های BA.4 و BA.5 مؤثر باشند.سازمان جهانی بهداشت، با حمایت گروه کارشناسان مشاوره استراتژیک (SAGE) در زمینه ایمن‌سازی‌ با واکسن‌‌های کووید-19، به بررسی شواهد در حال ظهور در مورد نیاز و زمانبندی دوزهای تقویت‌کننده اضافی برای کووید-19 ادامه می‌‌دهد.

طبق روال گذشته
در بررسی دوزهای تقویت‌کننده، 2سناریوی اصلی برای ارزیابی وجود دارد: نخست، استفاده از دوزهای تقویت‌کننده اضافه در افرادی که توانایی ایجاد و حفظ پاسخ ایمنی کافی ندارند و دوم، ملاحظات برای دوزهای تقویت‌کننده اضافه که باید به‌منظور محافظت از جمعیت‌های پرخطر و کارکنان بهداشتی به‌منظور حفظ نظام سلامت در طول موج‌های دوره‌ای بیماری تجویز شود. دوزهای تقویت‌کننده باید براساس شواهدی ارائه شوند که نشان می‌دهد انجام این کار تأثیر قابل‌توجهی در کاهش بستری، بیماری شدید و مرگ‌ومیر و محافظت از سیستم‌های بهداشتی دارد. ترتیب واکسیناسیون با دوزهای تقویت‌کننده برای گروه‌های مختلف جمعیتی باید از همان روندی پیروی کند که برای سری اول واکسیناسیون ارائه شده است. دوزهای تقویت‌کننده اضافه، فراتر از نخستین دوز تقویت‌کننده هم‌اکنون توسط برخی کشورها ارائه می‌شود، یعنی دوز چهارم برای بزرگسالان و دوز پنجم برای افرادی با نقص سیستم ایمنی. فاصله 4 تا 6ماهه پس از اتمام هر دوز تقویتی می‌تواند در زمینه ایمنی در برابر اومیکرون و زیرسویه‌های آن به‌عنوان یک اصل درنظر گرفته شود.

کاهش سطح آنتی‌بادی، عامل ارائه دوزهای تقویتی
درست بعد از دوز سوم که همان دوز تقویتی اول است، آنتی بادی‌ها به‌سرعت بالا می‌روند. اما بعد به فاصله یک ماه کاهش می‌یابند. در نتیجه، محافظت در برابر بیماری 3ماه بعدتر به 50درصد کاهش پیدا می‌کند. بنابراین این سؤال‌ها مطرح است، برای افزایش ایمنی لازم است دوز چهارم را تزریق کنیم؟ اگر از زمان ترزیق دوز سوم، 6ماه گذشته باشد، ‌چقدر باید نسبت به‌سویه‌های جدید ویروس نگران باشم؟ 
دکتر پل گریفین، متخصص بیماری‌های عفونی گفت: آنچه در داده‌ها می‌‌بینیم این است که محافظتی که از سه دوز دریافت می‌‌کنید همچنان تا حد زیادی شما را برای عواقب شدید بیماری و مرگ پوشش می‌‌دهد. در این مرحله، چهارمین دوز بیشتر به افرادی که آسیب پذیرتر هستند، توصیه می‌شود. اما اگر از زمان دریافت دوز سوم 6ماه گذشته باشد، باتوجه به آنچه از داده‌ها بر می‌آید، سطح ایمنی کاهش یافته و باید دوز چهارم را دریافت کنید. ما نمی‌دانیم ویروس چه خوابی برایمان دیده است و سویه‌های بعدی آن تا چه اندازه خطرناک خواهند بود. بنابراین محافظت بهتر از درمان‌های سخت و طاقت فرساست. 

آمدن واکسن‌های مخصوص اومیکرون
شرکت‌های فایزر و بیوان تک سازنده نخستین واکسن مبتنی بر پلتفرم MRna برای کووید-19 اعلام کرد که آزمایش 2 واکسن کووید-19 اصلاح شده برای مقابله با اومیکرون در مقایسه با واکسن کووید-19 کنونی شرکت‌ها، پاسخ ایمنی قابل‌توجه بیشتری علیه این سویه ایجاد کرده است. آلبرت بورلا، مدیرعامل فایزر گفت: همانطور که از روزهای ابتدایی همه‌گیری گفته‌‌ایم، علم را دنبال می‌‌کنیم و رویکردهای خود را درصورت لزوم برای کمک به مقابله با کووید-19 با تکامل ویروس تطبیق خواهیم داد. ما معتقدیم که 2 نامزد بسیار قوی سازگار با اومیکرون داریم که نسبت به این سویه واکنش ایمنی بسیار بالاتری نسبت به آنچه تا به حال دیده‌‌ایم ایجاد می‌کنند. طبق گفته این شرکت‌ها، مطالعات اولیه نشان می‌دهد که هر دو واکسن سازگار با اومیکرون، زیرسویه‌های BA.4 و BA.5 را کمتر از BA.1 خنثی می‌کنند.