مواد اولیه پلیمری و شیمیایی، نقشی اساسی در صنایع مختلف بازی می‌کنند. برخی از این مواد خام هستند و نیاز به فرآیندهای گونان دارند. شرکت‌های بسیاری نیز در زمینه واردات، تامین و توزیع آنها فعالیت می‌کنند که صنایع مادر در سراسر دنیا وظیفه تولید این مواد را بر عهده دارند. در کشور ما نیز شرکت بسپارمارکت یکی از اصلی‌ترین تأمین‌کنندگان مواد اولیه پلیمری و شیمیایی برای صنایع مختلف است.
در این مقاله، استراتژی‌های اصلی تأمین مواد اولیه پلیمری و شیمیایی که صنایع مختلف به کار می‌بندند را بررسی می‌کنیم. پیش از آن اما لازم است که انواع کلی مواد اولیه را معرفی کنیم. به‌عنوان یک متخصص تأمین مواد اولیه یا مدیر کارخانه، مطالعه این مقاله می‌تواند دیدگاه شما را در این زمینه توسعه دهد.
انواع مواد اولیه
اهمیت مواد خام در صنایع تا آنجایی است که شرکت‌ها در لیست دارایی‌های خود، مواد خام انبارشده‌شان را نیز به‌عنوان دارایی جاری ذکر می‌کنند. به‌طورکلی، تمامی صنایع از دو دسته مواد اولیه استفاده می‌کنند که عبارت‌اند از:
- مواد اولیه مستقیم: این مواد به‌طور مستقیم در محصول نهایی گنجانده و به‌طور واضح در آن دیده می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، نخ و پارچه‌ای که یک شرکت تولید پتو استفاده می‌کند، یک ماده اولیه خام مستقیم محسوب می‌شود.
- مواد اولیه غیرمستقیم: این مواد در طول فرآیند تولید، مصرف می‌شوند. درواقع، آنها به‌منظور کمک به تولید محصول نهایی استفاده می‌گردد. به‌عنوان‌مثال، یک شرکت تولیدکننده ساعت از انواع روغن برای روانکاری چرخ‌دنده‌های ساعت‌ها استفاده می‌کند. این روغن‌ها در محصول نهایی دیده نمی‌شوند اما نقشی اساسی در عملکرد صحیح محصول نهایی بازی می‌کنند.
شرکت‌هایی مانند بسپار مارکت در ایران در تامین و توزیع هر دو نوع ماده اولیه فعالیت دارند.
استراتژی های تأمین مواد اولیه
در ادامه، پنج استراتژی تأمین مواد اولیه توسط کارخانه‌های تولیدی را معرفی می‌کنیم. شرکت‌های مختلف می‌توانند یک یا ترکیبی از این استراتژی‌ها را به کار ببندند.
تهیه از منابع محلی
برای شرکت‌های تولیدی مقرون‌به‌صرفه است که مواد اولیه خود را از منابع محلی و ترجیحا نزدیک به محل تولید خود تهیه کنند. دلیل اصلی این موضوع، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، هزینه‌های گمرک برای واردات مستقیم از کشورهای دیگر و همچنین افزایش سرعت تأمین مواد اولیه است. علاوه بر این، امکان تغییر در سفارش با تأمین مواد خام از منابع محلی بیشتر و راحت‌تر است. به‌عنوان‌مثال، شرکت بسپار مارکت یک تأمین‌کننده محلی برای صنایع مختلف ایرانی است.
تأمین مواد اولیه از منابع مختلف
یکی از اصلی‌ترین و مطمئن‌ترین استراتژی‌هایی که کارخانه‌ها در تأمین مواد به کار می‌بندند، تأمین از منابع متعدد است. این استراتژي حتی برای یک نوع ماده اولیه نیز می‌تواند به کار بسته شود. ازجمله دلایل اصلی این موضوع، اطمینان از تأمین همیشگی مواد اولیه است. بسیاری از تأمین‌کنندگان مواد اولیه ممکن است به شکل ناگهانی تولیدات خود را به دلایل مختلف کاهش دهند. علاوه بر این، احتکار و عدم عرضه نیز می‌تواند با هدف فروش با قیمت بالاتر اتفاق بیفتد به همین دلیل، تأمین مواد خام از تأمین‌کنندگان مختلف می‌تواند یک راه‌کار عاقلانه باشد. از دیگر مزایای این استراتژی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه روابط در حوزه کاری
- تعدیل هزینه‌ها به‌ویژه هزینه‌های حمل‌ونقل
- امکان مدیریت بهتر نوسانات بازار
- امکان مقایسه کیفیت مواد اولیه تأمین‌شده
- امکان مدیریت بهتر و بیشتر هزینه‌ها
- امکان مانور بیشتر در انعقاد قراردادهای همکاری
به‌عنوان‌مثال، یک کارخانه تولیدی می‌تواند علاوه بر منابع خارجی از شرکت‌های داخلی مانند بسپار مارکت نیز به‌منظور تأمین مواد اولیه‌اش استفاده کند.
تأمین افزون بر نیاز
یکی از استراتژی‌های تأمین مواد اولیه که توسط کارخانه‌های تولیدی به کار بسته می‌شود، تأمین افزون بر نیاز است. این استراتژی، توسط کارخانه‌های تولیدی بزرگ که توان انبارداری بالایی دارند استفاده می‌شود. باید توجه داشت که تأمین افزون بر نیاز، استراتژی‌ای است که فقط در مورد مواد اولیه پایدار می‌تواند به کار بسته شود.
از اولین مزایای این روش، اطمینان از تأمین به‌موقع محصولات است. بسیاری از شرکت‌های تولیدی کوچک که چنین امکانی را ندارند در مقاطع متعددی مجبور به توقف زنجیره تولید تا زمان تأمین دوباره مواد اولیه می‌شوند که معمولا در طول فرآیند سفارش‌گذاری یا حمل‌ونقل هستند. همین امر، سبب بازماندن از برنامه‌های تولید و درنتیجه وارد شدن خسارت به شرکت می‌شود. تأمین مواد اولیه به این روش، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق بوده و شامل مزایای دیگر زیر نیز می‌شود:
- کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل
- صرفه‌جویی در وقت و هزینه با کاهش دفعات فرآیند سفارش گذاری
- صرفه‌جویی در هزینه تهیه مواد اولیه در آینده در صورت افزایش قیمت آنها
تهیه مواد اولیه از توزیع کننده به‌جای تولیدکننده
امروزه با تخصصی شدن صنعت فروش و توزیع در صنایع مختلف، علاوه بر تولیدکنندگان، بسیاری از شرکت‌ها عاملیت یا نمایندگی فروش و توزیع مواد اولیه تولیدشده توسط یک تولیدکننده را دریافت کرده و با کارخانه‌های تولید مواد اولیه همکاری می‌کنند. برخی از آنها نیز واردکننده مواد اولیه از منابع خارجی هستند. مزیت همکاری با چنین شرکت‌هایی، نظیر بسپار مارکت، افزایش گزینه‌های تأمین است. بسیاری از توزیع‌کنندگان نه‌فقط با یک تولیدکننده؛ بلکه با چندین شرکت همکاری کرده و می‌توانند همه یا بخش بزرگی از مواد اولیه موردنیاز یک کارخانه را به‌صورت یکجا تأمین کنند.
رویکرد محموله محور
این روش، یکی از به‌روزترین روش‌های تأمین مواد اولیه است. بسیاری از کارخانه‌ها با کمبود فضای انبار، راه‌حل‌های حمل‌ونقل و مسائلی ازاین‌دست مواجه هستند. بااین‌حال، ظرفیت تولید آنها بالاست و تأمین اندک مواد اولیه می‌تواند تولید آنها را با وقفه مواجه کند. این کارخانه‌ها اقدام به خرید مواد اولیه بدون انتقال آنها تا زمان نیاز می‌کنند. درواقع، آنها همچنان از انبارهای توزیع یا تولیدکننده مواد اولیه برای نگهداری مواد اولیه خود استفاده می‌کنند. اجرای این استراتژی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و همچنین سنجش نسبت هزینه‌های حمل و منقل به انبارداری است.
بسپار مارکت راه حل نوین تأمین مواد اولیه در ایران
در کشور ما شرکت بسپار مارکت، یکی از اصلی‌ترین کانال‌های واردات، تأمین و توزیع مواد اولیه است که صنایع مختلف می‌توانند از بستر آن در تنظیم استراتژی‌های تأمین مواد اولیه خود استفاده کنند. مواد اولیه تأمین‌شده توسط این شرکت در دسته‌بندی‌های مختلف رنگ و رزین، مواد پلیمری مانند لاستیک، پلاستیک، حلال‌ها، شوینده و بهداشتی، کامپوزیت، رزین و الیاف و سایر افزودنی‌ها قرار می‌گیرند. ضمانت ۲۴ ساعته بازگشت کالا، ارائه خدمات مشاوره و خدمات پس از فروش باکیفیت از مزایای خرید از این شرکت هستند.
