یارانه پنهان و مقاومت در اجرای اصلاحات اقتصادی

زین العابدین عباسی نوده *،   4010218095 ۳۵ نظر، ۰ در صف انتشار و ۱۹ تکراری یا غیرقابل انتشار
یارانه پنهان و مقاومت در اجرای اصلاحات اقتصادی

توجه فوری به مشکلات اقتصادی جامعه ایرانی که کیفیت زندگی جامعه آنها را به شدت تحت تاثیر قرار داده بسیار ضروری است. از جمله این مسائل و مشکلات ریشه‌ای، موضوع یارانه پنهان است.

در نظام‌های اقتصادی کارآمد، دولت برای حمایت از دهک‌های پایین جامعه اقدام به ایجاد چترهای حمایتی در قالب یارانه می‌کند. اما در ایران، بیشترین یارانه دولتی نصیب دهک‌های اقتصادی بالای جامعه می‌شود. طبق آمار موجود، برخوردارترین قشر جامعه (دهک دهم) نسبت به کم‌برخوردارترین قشر (دهک اول) بیش از 19 برابر یارانه دارو، 4.7 برابر یارانه کالاهای اساسی، 2.5 برابر یارانه گاز، 3.6 برابر یارانه برق و 23 برابر یارانه بنزین دریافت می‌کند.

چندی پیش، این مساله در ماجرای انتشار قبض برق فوتبالیست مشهور مورد توجه عموم مردم قرار گرفت. بررسی های انجام شده با توجه به قیمت برق صادراتی نشان داد که این فوتبالیست در هر ماه فقط برای برق منزل مسکونی خود  یارانه پنهانی به میزان یارانه نقدی (45هزار تومانی) 240 نفر دریافت کرده است.

یارانه پنهان به طور گسترده با تامین انرژی و گاه مواد اولیه ارزان قیمت به برخی کارخانه‌داران و صاحبان بنگاه‌های اقتصادی نیز داده می‌شود اما متاسفانه این یارانه در قیمت نهایی کالاها و خدمات تحویلی به مردم ایران لحاظ نگشته و کالاهای برخوردار از یارانه پنهان به قیمت جهانی به دست مصرف کننده ایرانی می‌رسند.

از سوی دیگر دولت، در شرایطی یارانه پنهانی به میزان 2.5 برابر بودجه خود را در لایحه بودجه می‌پذیرد که در تامین بودجه جاری خود هم با کسری مواجه است. از آنجایی‌که دولت مانند اشخاص و بنگاه‌های خصوصی محدودیتی در خلق پول ندارد، براي تامین این کسری بودجه، خلق پول می‌کند و با افزایش نقدینگی به تورم بیشتر دامن زده و قدرت خرید مردم را هر سال و ماه کمتر می‌کند.

با توجه به مطالب پیش گفت، موضوع یارانه پنهان نیازمند درمان فوری است. اما انجام اصلاحات در این مورد، ممکن است با مقاومتی گسترده مواجه گردد. این مقاومت، ریشه در مسائل اقتصادی و اجتماعی مختلف دارد که در ادامه شرح داده می‌شود.

 بسیاری از مردم خواهان اصلاحات اقتصادی اند و دولت‌ها را در عدم اجرای این اصلاحات شماتت می‌کنند اما در عین حال، بسیاری از آنها متوجه پیامدهای علایق اقتصادی خود نیستند و توأمان سودمندی‌های متضادی را طلب می‌کنند، که یارانه پنهان را می‌توان به عنوان نمادی از این تضاد درنظر گرفت. 

باید توجه داشت که هر حکمرانی که در ایران بر سر کار باشد باید شجاعانه برای حل معضل یارانه‌ پنهان با حجمی به میزان 2.5 برابر بودجه دولت ورود کند و شجاعانه هزینه سیاسی آن را بپردازد. اما متاسفانه دولت‌ها تحمل هزینه‌های سیاسی اصلاحات اقتصادی را ندارند. چرا؟

از آنجایی که اقشار ضعیف جامعه توان پرداخت هزینه‌های ناچیز در کوتاه مدت را هم ندارند، در همان ابتدا شروع به مخالفت و مقابله با اصلاحات اقتصادی خواهند نمود. این اقشار به واسطه نبود تعلقات زیاد، آماده پرداخت هزینه‌های زمانی، جانی و مالی زیادی برای مقابله با این اصلاحات هستند. به واسطه این مقاومت‌ها و همچنین فشار رسانه‌ای گسترده دشمنان مردم، دولت‌ها در تصمیمات اصلاحی خود دچار تزلزل می‌شوند و به تدریج در سیاست‌هایشان اصلاحات را خنثی خواهند نمود. لازم به توجه است که در این میان، برخی از مدیران و تصمیم‌سازان دولتی نیز به علت تعارض منافع موجود، خنثی‌سازی تصمیمات اصلاحی را شتاب خواهند بخشید، چراکه عموماً یا از دهک‌های بالای جامعه‌اند یا گاهاً بنگاه‌دار در بخش خصوصی اند. 

با این تحولات در بر همان پاشنه سابق خواهد چرخید و اقشار غنی جامعه که هیچ هزینه جانی و مالی قابل‌توجهی پرداخت نکرد‌ه‌اند، مجدداً از مزایای عدم اصلاحات اقتصادی و بهره‌مندی از یارانه پنهانی به میزان ده‌ها برابر اقشار ضعیف منتفع خواهند شد. اما اقشار ضعیف جامعه که هزینه‌های زیادی نیز متحمل شده‌اند، مجدداً از مزایای میان مدت و بلند مدتی که می‌توانست اصلاحات اقتصادی به دنبال داشته باشد، محروم خواهند ماند.

نکته تلختر ماجرا اینجاست که امکانات ایجاد موج‌های اجتماعی مخالفت هم در دست اغنیاست. یک توئیت و پیام‌ برخی از آنها را همه خواهند دید و به آن واکنش نشان خواهند داد. همچنین صاحبان برخی بنگا‌ه‌ها نیز با توانایی مالی خود به استخدام جریان رسانه‌ای در مخالفت با اصلاحات برخواهند خواست.

در نهایت با عدم توفیق اصلاحات اقتصادی، نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی در جامعه به صورت نمایی افزایش خواهند یافت که در چرخه‌ای دنباله‌دار می‌تواند به بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی بیشتر منجر شود. 

با توجه به مطالب پیش گفت، برای پیشبرد اصلاحات در موضوع یارانه پنهان، لازم است دولتمردان، اصلاحات اقتصادی در این حوزه را با تمرکز بر اصلاح فروش مواد خام و سوخت بر بنگاه‌های اقتصادی دارای رانت صادراتی (به واسطه دریافت یارانه پنهان) آغاز کنند. با اجرای موفقیت آمیز آن و کسب اعتماد عموم مردم به سراغ یارانه پنهان تولید و مصرف داخلی با دو پیوست برنامه‌ای ویژه زیر بیایند: 1- برنامه حمایت اقتصادی گسترده از دهک‌های کم‌برخوردارتر، 2- برنامه اقناع‌سازی افکار عمومی با بسیج رسانه‌ای مناسب.

* دانشجوی دکتری سیاست‌گذاری سلامت

دیدگاه کاربران

ناشناس۲۴۹۵۰۵۶۱۲:۴۳:۵۰ ۱۴۰۱/۲/۱۹
یک کار مثبت و اصلاحی در امر اقتصاد را نام ببرید که دولتها در این چند دهه موفق به انجام شده باشند؟ هر دولتی که آمد آباد نکرد که هیچ، ویرانه تر به دولت بعدی تحویل داد. سرنوشت طرح حذف ارز ترجیحی از هم اکنون مشخص است!
ناشناس۲۴۹۵۱۲۲۱۳:۱۸:۳۵ ۱۴۰۱/۲/۱۹
یک زمانی حلوا خیرات می کردند. اکنون با آرد و روغن و شکر و زعفران با قیمتهای نجومی، خوردن حلوا برای مردم آرزو شده است.
ناشناس۲۴۹۵۲۰۰۱۴:۰۹:۰۸ ۱۴۰۱/۲/۱۹
هنوز یارانه نان تکلیفش معلوم نشده صحبت از گران شدن شدید بنزین میکنند
ناشناس۲۴۹۵۲۱۰۱۴:۱۴:۵۱ ۱۴۰۱/۲/۱۹
کاچی هم نمیشه دیگه پخت
ناشناس۲۴۹۵۲۲۹۱۴:۲۵:۳۵ ۱۴۰۱/۲/۱۹
مردم چوب انتخاب غلط شون در سالهای 92 و 96 را می خورند خود کرده را تدبیر نیست !
ناشناس۲۴۹۵۳۱۸۱۵:۱۸:۵۷ ۱۴۰۱/۲/۱۹
یعنی میفرمایید انتخاب 88 اوکی بود؟؟!!!84 چطور؟؟...
ناشناس۲۴۹۵۲۴۵۱۴:۳۷:۵۴ ۱۴۰۱/۲/۱۹
بحران غذایی در اثر جنگ اوکراین بوجود اومده و نان و روغن و غیره در امریکا و اروپا و کشورهای همسایه از جمله ترکیه و امارات و پاکستان به شدت گران شده است.
ناشناس۲۴۹۵۱۲۸۱۳:۲۰:۲۸ ۱۴۰۱/۲/۱۹
اگر مسئولان کمی از ریخت و پاشها کم می کردند، لازم نبود تا این حد مردم را در تنگنا قرار دهند.
ناشناس۲۴۹۵۲۲۶۱۴:۲۴:۲۸ ۱۴۰۱/۲/۱۹
هنر روحانی و جهانگیری این بود که مردم ایران را درگیر فقر و فلاکت و گرسنگی کردند.
ناشناس۲۴۹۵۱۳۱۱۳:۲۲:۳۶ ۱۴۰۱/۲/۱۹
اگر با حذف ارز ترجیحی و افزایش شدید مالیاتها باز هم مسئولان پول کم بیاورند، آنگاه تکلیف چیست؟
ناشناس۲۴۹۵۲۲۵۱۴:۲۳:۲۵ ۱۴۰۱/۲/۱۹
خوشبختانه با دیپلماسی اقتصادی دولت جدید صادرات غیرنفتی 50 درصد و صادرات نفت بیش از 100 درصد افزایش یافته و ارز حاصله هم به کشور بر می گردد و مشکل خاصی وجود ندارد.
ناشناس۲۴۹۶۵۷۷۱۱:۱۰:۰۵ ۱۴۰۱/۲/۲۰
پس چرا قیمت ها هر روز افزایش پیدا میکنه؟
ناشناس۲۴۹۵۰۶۷۱۲:۴۹:۰۹ ۱۴۰۱/۲/۱۹
به قول مرحوم قیصر امین پور چه زود دیر می شود! یاد برنامه های صدا و سیما قبل از طرح هدفمندی یارانه های احمدی نژاد می افتم. در یکی از این برنامه ها، رویانیان رییس پلیس وقت رانندگی تهران سوار تاکسی شده بود و به راننده می گفت با واقعی شدن قیمت ها و دادن پول سوبسیدها به مردم، آب تو دل هیچکس تکان نخورده که هیچ، وضعیت مردم بهتر هم می شود!!!!!!!!
ناشناس۲۴۹۶۸۵۱۱۳:۳۴:۲۶ ۱۴۰۱/۲/۲۰
اینکه وضع مردم معمولی در آن مقطع بهترشد به گواه کاهش ضریب جینی قابل تردید نیست
ناشناس۲۴۹۵۰۶۹۱۲:۴۹:۴۱ ۱۴۰۱/۲/۱۹
سؤال من اینه که چرا این کار سالها پیش صورت نگرفته است. البته چاره اعتراضات هم این است که اول و یا سریعاً یارانه ما به تفاوت واریز شود و بعد آزادسازی صورت گیرد.
ناشناس۲۴۹۵۰۷۱۱۲:۵۱:۱۵ ۱۴۰۱/۲/۱۹
یارانه ۴۵ هزار ومانی توهینه در حالی که فقط میشه باهاش یک بسته ماکرونی خرید دولت باید به قکر ارزش پول ملی باشه نه چاپ پول که باعث شده تولید ثروت د کشور از طریق تولید و صنعت اتفاق نیوفنه و همه دلال شدن از جمله مدیران دولتی کافیه اشتغال واقعی ایجاد بشه و کارگران حقوقی معادل دلار با بقیه کشورها بگیرند بقیه مسائل خود به خود رفع میشه ولی دلارها رو دلالها میزارن تو جیلشون و به کارگر در ماه فقط ۱۸۰دلار میرسه در حالی که باید چند هزار دلار دریافت کنه
ناشناس۲۴۹۵۳۷۶۱۵:۵۸:۲۸ ۱۴۰۱/۲/۱۹
کلا سیاست یارانه یم طرح استعماری است برای افتراق و جدایی اقشار ملت از یکدیگر و مستمسکی برای فساد و تخلف به اسم حمایت از محرومان در عمل که اینگونه بوده است
ناشناس۲۴۹۵۰۷۳۱۲:۵۲:۴۳ ۱۴۰۱/۲/۱۹
حذف ارز ترجیحی، آخرین تیری است که از کمان خارج خواهد شد. دیگر تیری باقی نمانده است! تیرهای قبلی نیز بدون هدف به هوا شلیک شدند!
ناشناس۲۴۹۵۰۸۳۱۲:۵۷:۱۵ ۱۴۰۱/۲/۱۹
می گویند هر ماه ۲۱ عدد نان سنگک برای هر نفر به عنوان الگو تعریف شده است!!!
ناشناس۲۴۹۵۱۷۵۱۳:۵۴:۱۸ ۱۴۰۱/۲/۱۹
تکلیف مهمونی که میاد خونه ات چی میشه؟ باید نونشو با خودش بیاره؟
امید۲۴۹۷۰۴۰۱۵:۴۴:۵۰ ۱۴۰۱/۲/۲۰
در صورت کم آوردن سهمیه نان در آخر ماه مردم میتونن این کمبود رو با خرید و مصرف برنج جبران کنن!!
ناشناس۲۴۹۵۰۸۷۱۲:۵۹:۰۹ ۱۴۰۱/۲/۱۹
عبدالناصر همتی: دولت در 6 ماهه دوم سال 1400، رکورد چاپ اسکناس و نقدینگی را شکست.
ناشناس۲۴۹۵۲۱۱۱۴:۱۵:۵۶ ۱۴۰۱/۲/۱۹
همتی اگر بلد بود !!! چرا بانک مرکزی دولت قبل 500 هزار میلیارد تومان پول بدون پشتوانه چاپ کرد ؟!
ناشناس۲۴۹۵۰۹۸۱۳:۰۲:۵۹ ۱۴۰۱/۲/۱۹
با پول پاشی و صدقه ویارانه هیچ وقت گرانی افسارگسیخته و تورم جبران نمی شود.این را مردم از یارانه 45 هزار تومانی احمدی نژادی درس عبرت گرفتند.
ناشناس۲۴۹۵۲۲۱۱۴:۲۰:۳۶ ۱۴۰۱/۲/۱۹
وقتی ارزش پول ملی در دولت روحانی به یک دهم تقلیل یافت باید یارانه 45 هزار تومانی 10 برابر افزایش می یافت اما افزایش نیافت و سفره های مردم کوچک شد.
ناشناس۲۴۹۵۱۰۳۱۳:۰۵:۱۱ ۱۴۰۱/۲/۱۹
فقط نون نیست.از کیک و کلوچه و بیسکویت تا رشته آشی همه و همه 400 درصد حداقل افزایش قیمت دارند.
ناشناس۲۴۹۵۲۱۷۱۴:۱۸:۲۸ ۱۴۰۱/۲/۱۹
کیک و کلوچه و بیسکوئیت و ماکارونی و غیره از سال 92 تا پایان کار دولت قبل 10 الی 15 برابر گران شدند.
ناشناس۲۴۹۵۳۹۴۱۶:۰۷:۰۹ ۱۴۰۱/۲/۱۹
دولت ریسی عزیز شما راه 8 ساله روحانی را هشت ماه رفت برادر
ناشناس۲۴۹۶۵۳۰۱۰:۴۱:۰۴ ۱۴۰۱/۲/۲۰
دولت روحانی رکورددار تورم در 75 سال اخیر بود بعید میدانم کسی بتواند رکورد او را بشکند.
ناشناس۲۴۹۵۱۰۴۱۳:۰۷:۰۲ ۱۴۰۱/۲/۱۹
غير مواردي كه شرح داده شد ، محتكران ، كم فروشان و مافيا در تمام زمينه هاي اقتصادي را در نظر بگيريد
ناشناس۲۴۹۵۱۱۰۱۳:۰۸:۲۵ ۱۴۰۱/۲/۱۹
اگر اقشار ضعیف در سالهای اخیر در عوض اضافه شدن، کمتر شده و به سمت طبقه متوسط بودن، حرکت کرده بودند، اون وقت دولت‌ها دست‌شون برای اصلاحات بسیار بازتر بود. مشکل اینجاست که سیاست‌های غلط و نگاه کوتاه مدت باعث تشدید مشکلات اقتصادی جمعیت قابل توجهی شده، جمعیتی که در متن هم به درستی اشاره شده که چیزی برای از دست دادن نداره
ناشناس۲۴۹۵۱۴۰۱۳:۲۶:۱۶ ۱۴۰۱/۲/۱۹
من نمی دونم این به اصطلاح اقتصاددان ها و دکترها چرا زمانی که حقوق ها به ریال و یک دهم تورم واقعی افزایش پیدا می کنه.نیستن و مفقود الاثر می شن.نمی دونم چرا دولت به عنوان بزرگترین کارفرما موقع پرداخت حقوق همه چیز رو به ریال حساب می کنه. و موقع فروش تمام چیزهایی که در دستشه به دلار.کدوم کشوری تووی جهان کارمندش ماهانه 200 دلار می گیره؟؟؟؟؟؟؟مثل همه جهان حقوق یه مهندس رو 6000 دلار پرداخت کنین.بعد بیاید از یارانه مثلا پنهان حرف بزنید.شما هزار برابر این پول رو قبلش از حقوقمون برداشتین.
ناشناس۲۴۹۵۱۶۹۱۳:۵۲:۱۰ ۱۴۰۱/۲/۱۹
آقای احمدی نژاد هم با همین اهداف یارانه سوخت رو قطع کرد. خوب است قبل از جراحی (سلاخی) دوباره درباره نتایج جراحی قبلی روشنگری بفرمایید.
ناشناس۲۴۹۵۱۸۰۱۳:۵۶:۲۷ ۱۴۰۱/۲/۱۹
زمان احمدی نژاد هم همین کار انجامشد وبا هدفمندی یارانه ها جراحی بزرگ را انجام دادند.اماچی شد.چرا این دور باطل از سرگرفته میشود وهیچ فکراساسی نمیکنند.همیشه راحت ترین کار برای دولتها هزینه کردن ازجیب مردم است.خب این همه سازمانهای عریض وطویل نظارتی چرابه وظایف خود عمل نمیکنند که مردم باید تاوان بدهند.
ناشناس۲۴۹۵۶۹۵۱۹:۲۶:۰۸ ۱۴۰۱/۲/۱۹
بهترین کار اینه که همه چی آزاد بشه درعوض حقوق همه دلاری باشه
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  2. کارگری انگشتر ۵۰ میلیاردی را به صاحبش بازگرداند

  3. اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید              

  4. جلاد، به پایان سلام کن!

  5. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  6. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  7. نرخ تعرفه‌های خدمات بهداشتی درمانی ۱۴۰۳ اعلام شد/ نرخ رسمی ویزیت ۵۰% گران می‌شود!

  8. بازداشت سومین عامل حمله تروریستی در مسکو

  9. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  10. انتقام از پوتین؟

  11. عوامل توهین کننده به نظام و مقدسات اسلامی دستگیر شدند

  12. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  13. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  14. بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم

  15. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  16. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  17. مردم طلای دست دوم خریداری نکنند

  18. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  19. هشدار سخنگوی پلیس به رانندگان نوروزی؛ آمار تصادفات هولناک است!

  20. اول، بساط دلالی باید جمع شود

  21. وزیر اقتصاد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد

  22. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  23. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

  24. ایران اینترنشنال در آستانه تعطیلی / تعطیلی قریب الوقوع دفتر واشنگتن + عکس

  25. دادستان ساری: خسارات وارده قطع سه هزار اصله نهال جبران شود

آخرین عناوین