علی امرایی عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در گفت‌‌وگو با خبرنگار آموزش و پرورش درباره وضعیت مدارس سمپاد، اظهار کرد: مواردی از آزمون‌های برگزار شده توسط سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان را بررسی کردیم؛ چه آزمون‌های ورودی مدارس استعدادهای درخشان و چه المپیادهایی که توسط این سازمان برگزار می‌شود.

وی ادامه داد: در آزمون تیزهوشان سال 99 از 100 سؤال آزمون، 3 سؤال غلط بوده و پاسخ صحیح نداشته است و 10 سؤال آزمون دوپاسخه بوده است؛ این موضوع در حالی بوده است که روی دفترچه سؤالات نوشته شده بود که هر سؤال یک پاسخ دارد و آزمون، نمره منفی داشت.

* چطور یک شخص می‌تواند خودش را منبع سؤالات تیزهوشان در کشور اعلام کند؟

امرایی اضافه کرد: همچنین 10 سؤال دیگر در آزمون ذکر شده از سؤالات کپی از یک کتاب موجود در بازار بوده است. به عبارت دیگر 23 سؤال از 100 درصد یعنی 23 درصد سؤالات آزمون، ایراد داشته است که این خطاها در یک آزمون 100 سؤاله نابخشودنی است و باید برخورد لازم با مدیران اجرایی صورت می گرفت.

وی افزود: آن شخصی که سؤالات کپی از کتابش منتشر شده است، با افتخار در اول کتاب موجود در بازار اعلام کرده است که تعداد فلان سؤال از کتاب من آمده است و اخیرا در یک مصاحبه اعلام کرده بود که «من تنها طراح سؤالی هستم که در یکی از زمینه‌های تخصصی آزمون تیزهوشان اقدام به تألیف کتاب آموزشی کرده ام». یعنی افرادی دارند اعلام می کنند که ما منبع سؤالات هستیم اما سمپاد هیچ پاسخ و واکنشی در این خصوص نمی‌دهد. چطور یک شخص می‌تواند خودش را منبع سؤالات تیزهوشان در کشور اعلام کند؟

* در آزمون تیزهوشان 1400 نه تنها سؤالات کپی کم نشد بلکه این بار، 18 سؤال کپی از همان کتاب در بازار آمد

عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت با بیان اینکه سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان که وظیفه پرورش نخبه را دارد به محل اعتراض نخبگان تبدیل شده است، گفت: دو روز قبل از اینکه آزمون تیزهوشان 1400 برگزار شود، نشستی با رئیس و معاونان سمپاد داشتیم که اعلام کردند برگزاری آزمون قبلی توسط مدیر قبلی بوده است و اگر در آزمون جدید، اتفاقی بیفتد، تقصیر ما هست!

وی اضافه کرد: در آزمون تیزهوشان 1400 نه تنها سؤالات کپی کم نشد بلکه این بار، 18 سؤال کپی از همان کتاب در بازار آمد. چرا اینگونه شده است؟ باید سازمان سمپاد پاسخ دهد و با خاطیان موضوع برخورد شود.

*چطور برای یک شخصی که در تیزهوشان درس می‌خواند، معدل 16 را شرط می‌گذاریم؟

امرایی با بیان اینکه سازمان سمپاد مصوبه‌ای را اجرا می کند که اعلام می‌دارد داوطلبانی که در آزمون ششم به هفتم پذیرش شدند، می‌توانند بدون آزمون از نهم به دهم وارد مدارس استعدادهای درخشان شوند، اظهار کرد: این موضوع رانت است. تنها شرطی که برای دانش‌آموز تیزهوش در حال تحصیل در مدارس استعدادهای درخشان گذاشتند، داشتن حداقل معدل 16 است.

وی ادامه داد: برای دانش‌آموزانی که در مدارس عادی تحصیل می‌کند برای ورود به پایه دهم مدارس سمپاد، دو شرط گذاشتند که یکی شرکت در آزمون ورودی استعدادهای درخشان و دیگری، داشتن معدل حداقل 19 است. چطور برای یک شخصی که در تیزهوشان درس می‌خواند، معدل 16 را شرط می‌گذاریم اما برای شخصی که در مدارس عادی درس می‌خواند شرط معدل 19 می‌گذاریم؟ چرا باید این مصوبه باشد؟ برای ابطال این مصوبه شکایاتی در دیوان ثبت شده که منتظر رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری هستیم.

*چرا باید صندلی دانش‌آموز سمپاد از قبل مشخص باشد

امرایی اضافه کرد: در سال 96ـ95، تعداد دانش‌‌آموزان پایه نهم در مدارس استعدادهای درخشان شهر تهران 2453 نفر بود؛ در حالی که کل میزان ظرفیت پذیرش پایه دهم در مدارس سمپاد شهر تهران، 2070 نفر بود. با اجرای این مصوبه که تمام دانش‌آموزان نهم به دهم که در مدارس سمپاد تحصیل می‌کنند به پایه دهم می‌روند، برای 383 نفر از دانش‌آموزان در حال تحصیل در این مدارس هم کمبود ظرفیت وجود داشت و اصلا آزمونی هم برای داوطلبان مدارس عادی برگزار نشد.

وی با طرح این پرسش که «آیا این موضوع ظلم در حق دانش‌آموزان مدارس عادی نیست؟ و چرا باید صندلی دانش‌آموز سمپاد از قبل مشخص باشد»، گفت: در سال 96ـ95، حتی اگر داوطلب عادی با معدل 20 رتبه یک آزمون تیزهوشان را کسب می کرد، حق ورود به مدارس تیزهوشان نداشت چرا که ظرفیت کاملا پر شده بود. در سال‌های بعد هم ظرفیت کمی برای دانش‌آموزان عادی وجود دارد.

* سمپاد در سال 99، با سه نوع کلید سؤالات را تصحیح کرد

عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور با تأکید بر اینکه دانش‌آموز مدارس سمپاد برای ورود به پایه دهم نیز باید سنجش شوند، بیان کرد: درباره المپیاد شیمی، گزارشی را از مدال‌آوران ادوار گذشته این المپیاد داشتیم که اعلام کردند از 50 سؤال المپیاد شیمی، 16 سؤال مورد نقد جدی مدال آوران المپیاد شیمی بود. در آزمون المپیاد اقتصاد مدیریت، 13 سؤال از 50 سؤال مورد نقد جدی بود. تمام این موارد به امضای تعداد زیادی از داوطبان رسیده است.

وی در خصوص آزمون تیزهوشان سال ۹۹ تصریح کرد: دو کارنامه از دو داوطلب به دست بنده رسیده است؛ داوطلبی با نمره تراز کمتر به مدارس سمپاد ورود کرده است و داوطلبی با نمره تراز بیشتر یعنی عملکرد بهتر به سمپاد ورود نکرده بود. این داوطلبان از نظر سهمیه، محل پذیرش، مدرسه و جنسیت یکسان بودند. این موضوع چه توجیه علمی دارد؟ چون سمپاد در سال 99، با سه نوع کلید سؤالات را تصحیح کرد یعنی یکبار آزمون را با 97 سؤال، یکبار با 87 سؤال و یکبار دیگر با الگوریتم خاصی اقدام به پذیرش کرد و باعث شد که دانش‌آموز با تراز کمتر داخل مدارس تیزهوشان شود و دانش‌آموز با تراز بیشتر بیرون بماند و در مدارس عادی ادامه تحصیل بدهد. اولیا هم در این خصوص بیش از ۱۰۰ مورد به دیوان عدالت اداری شکایت کردند.

*سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان نیاز به اصلاح کلی و ریشه‌ای دارد

امرایی تصریح کرد: در جلسه با وزیر آموزش و پرورش اعلام کردیم که سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان نیاز به اصلاح کلی و ریشه‌ای دارد چرا که این سازمان در حال تنزل است و این درحالیست که باید در آموزش و پرورش، جایگاه عالی داشته باشد.

وی افزود: وقتی سمپاد را به عنوان یک سازمان در آموزش و پرورش در نظر می‌گیریم، یعنی جایگاه آن عالی است ولی عملکرد این سازمان موجب تنزل درجه این سازمان می‌شود پس باید در خصوص سمپاد فورا چاره اندیشی کنیم و چاره کار در ابتدا تغییر مدیریت سازمان و اصلاح آیین‌نامه سمپاد است. اگر می‌خواهیم سمپاد محل پرورش نخبگان باشد و به درجه واقعی خودش برسد باید همه کمک کنند.