به گزارش الف، درحالی که «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی برای فرار از پیامدهای اقدامات سرکوبگرانه خود از سال 2017 و به ویژه قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی، سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی برای بهبود چهره خود به خصوص در غرب انجام داده بود؛ اما اعدام دسته جمعی 81 نفر طی چند روز گذشته در عربستان، خط بطلانی بر همه این تلاش‌های ولیعهد جوان سعودی کشید.

در شرایطی که در سایه ادامه سرکوب فعالان عقیدتی و مخالفان نظام سعودی توسط بن سلمان، وی همچنان در انزوای بین‌المللی به سر می‌برد، انتظار می‌رفت که بعد از فشارهای دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن»، سعودی‌ها تا حدودی در پرونده حقوق بشری خود تجدید نظر کنند.

اما کشتار دسته جمعی 81 تن به اتهامات واهی بار دیگر نام عربستان را به عنوان سردمدار ناقض حقوق بشر در خاورمیانه و چه بسا کل جهان بر سر زبان‌ها انداخت و نشان داد انجام اصلاحات در این کشور صرفا ادعایی بیش نیست. هرچند که سازمان ملل و محافل حقوق بشری وابسته به آن طبق عادت اقدام عملی برای مقابله با این رفتار ضد انسانی ریاض نشان نمی‌دهند؛ اما چنین جنایتی نمی‌تواند بدون پیامد باشد.

در وهله نخست به بررسی پیامدهای این رفتار عربستان در عرصه داخلی این کشور می‌پردازیم. آنگونه که رسانه‌ها گزارش می‌دهند 41 تن از اعدام‌شدگان متعلق به شیعیان ساکن قطیف در شرق عربستان هستند. همین مسئله می‌تواند آتش خشم شیعیان سعودی علیه رژیم حاکم را شعله‌ور کند و منجر به تکرار حوادث سال 2011 شود. علاوه بر آن شمار زیادی از مفتی‌های اهل سنت لبنان و فعالان سنی در میان اعدام شدگان دیده می‌شوند. بنابراین علاوه بر شیعیان سایر شهروندان سعودی نیز ممکن است نتوانند ساکت بمانند. هجمه علیه آل سعود در داخل این کشور در شبکه‌های اجتماعی آغاز شده و ناظران پیش بینی می‌کنند که احتمالا به خیابان‌ها نیز برسد؛ چرا که ادامه سکوت مقابل این جنایت منجر به تشدید سرکوبگری‌ها و اعدام تعداد بیشتری از شهروندان این کشور خواهد شد.

از طرف دیگر با توجه به ماهیت سرکوبگرانه رژیم آل سعود، در صورت وقوع هرگونه اعتراضات در این کشور باید منتظر موجی از اقدامات خشونت آمیز دولت عربستان علیه مردم باشیم که همین امر نیز با تبعاتی همراه خواهد بود. حتی برخی تحلیلگران بر این باورند که تشدید سرکوبگری و جنایت در عربستان می‌تواند آینده محمد بن سلمان را نیز به خطر بیندازد؛ چرا که مخالفان او به ویژه در میان شاهزادگان می‌توانند از این شرایط برای کودتا علیه وی بهره‌برداری کنند.

اما در سطح خارجی، اولین پیامد اعدام دسته جمعی 81 نفر در عربستان به جنگ یمن مربوط می‌شود. آنگونه که در گزارش رسانه‌ها آمده 7 نفر از افراد اعدام شده یمنی بودند که 3 تن از آنها متعلق به جنبش انصارالله هستند. همین مسئله می‌تواند منجر به تحریک یمنی‌ها شده و انتقام خون این افراد را در جنگ یمن بگیرند. این انتقام ممکن است در قالب حمله به مواضع و تاسیسات حساس عربستان باشد؛ همانند حمله پهپادی چند روز قبل انصارالله که تاسیسات نفتی آرامکو را هدف گرفت. به ویژه در بحبوحه بحران اوکراین و روسیه و فشارهایی که آمریکا برای افزایش تولید نفت بر عربستان وارد می‌کند، یمنی‌ها می‌توانند از این فرصت برای برهم زدن معادلات سعودی‌ها درباره نفت و قیمت آن استفاده کرده و قلب عربستان را در تاسیسات نفتی آن هدف بگیرند. 

مسئله بعدی به مناسبات عربستان با جمهوری اسلامی ایران برمی‌گردد که امیدواری‌هایی در زمینه احیای آن وجود داشت؛ اما به نظر می‌رسد این امیدها در مرحله فعلی به بن بست برسد. درحالی که قرار بود دور  پنجم مذاکرات ریاض و تهران روز چهارشنبه در بغداد برگزار شود؛ اما بعد از جنایت عربستان در اعدام دسته جمعی 81 نفر از جمله شیعیان، جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که فعلا برنامه‌ای برای برگزاری این مذاکرات ندارد و زمان بعدی آن نیز مشخص نیست.

این درحالی است که سعودی‌ها بعد از به بن بست رسیدن درباره پرونده‌های متعدد از جمله یمن خواستار گفتگو با ایران شدند و عراق را واسطه قرار دادند؛ اما اکنون چشم‌اندازی که برای این مذاکرات داشتند و اهدافی که در پی آن بودند همگی به نقطه صفر برگشته است.

از طرف دیگر محمد بن سلمان که حتی تلاش کرد از بحران اوکراین و افزایش قیمت نفت به عنوان اهرم فشاری علیه دولت آمریکا و غرب برای تجدید نظر درباره مناسباتشان با وی، استفاده کند، با این اعدام‌ها که محافل حقوق بشری آنها را قتل عام توصیف می‌کنند، بار دیگر به نقطه اول برگشت و یک مسیر طولانی برای پاک کردن پیامدهای این جنایت از کارنامه خود نزد غربی‌ها دارد.

در هر صورت شاخص‌ها بیانگر آن است که ماهیت حکومت عربستان در نقض حقوق بشر و آزادی بیان تغییری نکرده و هر دولتی که روی کار بیاید برای اداره امور کشور همین رویکرد را ادامه خواهد داد. اما نکته بارز در تبعات این رویکرد به ویژه برای محمد بن سلمان است که مسیر زیادی برای رسیدن به تاج و تخت پدرش طی کرده است.