«خانواده محوری» پادزهر بی معنایی در جهان مدرن

محسن سلگی،   4001007112
«خانواده محوری» پادزهر بی معنایی در جهان مدرن

خانواده اجاره ای پدیده جدیدی است که این روزها در ژاپن جای خانواده واقعی را برای بخشی از مردم این کشور می گیرد.

جهان جدید، مدام در حال تولید مفاهیم جدید است. هیچگاه سرعت تغییرات چنین نبوده است. مدرنیته متأخر اوج تغییر است اما همزمان اوج خالی کردن مفاهیم از محتوا بوده است. خانواده یکی از این مفاهیم است که مدام در حال توخالی شدن و بی محتواشدن است. خانواده‌ که عمومی ترین سایبان انسان بوده، دمادم به سستی می رود.

قداست زدایی از ازدواج، به ازدواج زدایی و خانواده زدایی منتهی شد و آن را از وجه طبیعی هم تهی می کند و به قراردادی بی قرار تقلیل می دهد. در این مورد نیز تکنیکی شدن یعنی این که ظاهر ازدواج را حفظ کنیم اما از محتوا چشم پوشی کنیم. بودن دو یا چند نفر کنار هم، مثل بودن قطعات ماشین کنار هم می ماند. می شود آن ها را متصل کرد و می توان آن ها را از هم جدا و منفصل ساخت. در این معنا، خانواده و روابط انسانی دیگر حتی همچون یک درخت نیست که ریشه ای داشته باشد و بدون آن ریشه زندگی درخت ممکن نباشد (ارگانیسم) بلکه در استعاره و انگاره ماشین، هیچ اتفاق وحشتناکی نمی افتد اگر قطعه ای را برداریم و جای آن قطعه مشابهی بگذاریم(ماشینیسم). تنها فرم اهمیت دارد. این مصداقی برای ظاهرگرایی جدید دنیای امروز است؛ نوعی ظاهر گرایی که هرچند مواجهه زیباشناختی با پدیده ها دارد اما آنها را از «راز» به عنوان جوهر زیبایی اصیل تهی می سازد. تنوع طلبی انسان مدرن درست مقارن با سرعت سرسام آور آن، روند تکنیکی شدن پدیده های چون خانواده را تسریع کرده است.

 تغییر و ترقی هم الزاماً به نفع زندگی و انسان منتهی نشده است.

ترقی بی تقوا در برابر متوقف موفق 

در گذشته ما از منظر توسعه و ترقی، متوقف بودیم، ولی بودیم، وجود داشتیم، اصیل بودیم. به راحتی و با تفاهم حداکثری ازدواج می کردیم. تنوع کمتر اما لذت و وفاداری عمیق تر و ماناتر بود. زندگی می کردیم و خودمان بودیم. از زندگی لذت می بردیم. احساس موفقیت و توفیق داشتیم. خود را با دیگران چندان مقایسه نمی کردیم و بر همین مبنا، احساس فقر نسبی گریبانگیر عموم ما نبود. نگران آینده نبودیم. امروز اما مترقی نیستیم و یا اگر مترقی هستیم، موفق نیستیم. تمایزی نداریم. همه داریم شبیه هم می شویم و شبیه هم شده ایم (این گزاره ها مطلق نیست اما حقیقتی مطلق در پس آن نهفته است.)

موفقیت از ریشه «وفق» بوده و حامل معنای سازگاری است. سازگاری با طبیعت و جامعه و درون خود ... اگر پیروز شدیم اما مغرور، موفق نشده ایم اما اگر شکست خوردیم و آن را پذیرفتیم و سازگاری کردیم، موفق شده ایم. در موفقیت وفاقی میان فرد و جهان و در میان او وجود دارد. این معنا از موفقیت، سازگار است با معنای تسلیم در اسلام. با معنای رضایت الهی که همانا رضایت انسانی هم هست. و طبیعت و جهان تنها در این صورت است که گزند نمی بیند. 

زندگی امروز ما نشان داد که هر امر نوتر، لزوما امر برتر نیست و منطق تکاملی پیشرفت و فلسفه تاریخ مدرنیته، درست نیست. چه بسا چیزی در گذشته که از امروز بهتر است و باید آن را احیا کرد.

قرار نیست از تکنولوژی ابزاری روی برگردانیم. ممکن هم نیست اما می توان این واقعیت را که روح ما هم در حال ماشینی شدن است شناخت و در برابر آن چاره اندیشی کرد. همچنان می توان تقوا داشت و در برابر هرروزگی قوی بود. همچنان می توان و باید به تکنیک رو کرد، به آن به نحو انتقادی اندیشید و از اندوه روابط انسانی کم کرد. همچنان می توان طلوع و تجلی خدا را میان دستگاه ها و تکنیک دید. می توان تکینه گی را دید. همچنان می توان همه چیز خود را به تکنیک، تکیه نداد. می توان تکین و تکان دهنده بود و بهره های فراوان از حکمت داشت. می توان حتی عارف بود هرچند زمین مدرنیته، چون زمین سنت، برای عرفان بارور نیست. اما همین زارع (عارف) را پخته تر و کار او را ارجمندتر می کند.

قرار نیست به تکنیک، کینه ببندیم. این نه اخلاقی است و نه عقلانی. تکنیک هم تجلی خداست و می باید آن را دوست بداریم. چنانکه انسان باید طبیعت را دوست داشته باشد اما نباید در آن ماند. طبیعت مثل آغوش مادر است، همیشه باید به آن وفادار بود اما نباید در آن ماند. باید به بلوغ و کمال رفت . 

تکنیک، اقتضائات فرهنگی دارد و صرفا ابزار نیست اما می توان از ابزارشدن خود و ادغام درون معده ماشین بزرگ مدرن پرهیز کرد. این پرهیز جز از طریق سنت ممکن نیست و جز با دریافتن سنت الهی که یکی از بزرگترین و مهم ترین این سنت های تکوینی، خانواده است، ممکن نیست.

yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  2. کارگری انگشتر ۵۰ میلیاردی را به صاحبش بازگرداند

  3. جلاد، به پایان سلام کن!

  4. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  5. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  6. نرخ تعرفه‌های خدمات بهداشتی درمانی ۱۴۰۳ اعلام شد/ نرخ رسمی ویزیت ۵۰% گران می‌شود!

  7. بازداشت سومین عامل حمله تروریستی در مسکو

  8. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  9. انتقام از پوتین؟

  10. عوامل توهین کننده به نظام و مقدسات اسلامی دستگیر شدند

  11. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  12. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  13. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  14. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  15. مردم طلای دست دوم خریداری نکنند

  16. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  17. هشدار سخنگوی پلیس به رانندگان نوروزی؛ آمار تصادفات هولناک است!

  18. اول، بساط دلالی باید جمع شود

  19. وزیر اقتصاد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد

  20. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  21. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

  22. ایران اینترنشنال در آستانه تعطیلی / تعطیلی قریب الوقوع دفتر واشنگتن + عکس

  23. دادستان ساری: خسارات وارده قطع سه هزار اصله نهال جبران شود

  24. ابابیل ۵، از آخرین دستاورد‌های قدرت پهپادی جهان

  25. خاندوزی: با طیفی مواجه هستیم که تمایلی برای مشارکت در اداره کشور ندارند

آخرین عناوین