مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق روز یکشنبه بیست و یکم شهریورماه در رأس هیئت عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی وارد ایران شد. سفر الکاظمی نخستین دیدار یک مقام بلندپایه خارجی از ایران در دولت سیزدهم و نخستین استقبال رسمی سید ابراهیم رئیسی از یک مقام رسمی خارجی بود.

در این سفر هفت وزیر و شماری از مشاوران بلندپایه مصطفی الکاظمی وی را همراهی می‌کردند. یکی از دلایل اهمیت این سفر همین حضور پرتعداد وزرایی ازجمله فؤاد حسین (وزیر خارجه)، علی عبدالامیر علاوی (وزیر دارایی) خالد بتال النجم (وزیر برنامه‌ریزی)، ناصر الشبلی (وزیر حمل‌ونقل) عادل کریم (سرپرست وزارت برق) و ... بود.

الکاظمی در سفر به ایران با سید ابراهیم رئیسی، محمد مخبر، علی شمخانی، محمدباقر قالیباف و ... دیدار و گفت‌وگو کرد.

سفر نخست‌وزیر عراق به ایران دو هفته بعد از برگزاری کنفرانس بغداد و حدود یک مانده به انتخابات پارلمانی این کشور انجام‌شده است. در نشست بغداد روسا و رهبران کشورهای فرانسه، مصر و اردن، امیر دبی، نخست‌وزیر کویت و وزرای خارجه کشورهای ایران، ترکیه و عربستان حضور داشتند. اگرچه در این نشست عدم دعوت از سوریه که به دلیل فشارهای ترکیه و فرانسه صورت گرفت موجب اختلافاتی شد اما برگزاری چنین نشستی و با حضور مقامات کشورها بیانگر عزم دولت عراق برای ایفای نقش در سطح منطقه‌ای است. همچنین سفر نخست‌وزیر عراق به ایران در برهه زمانی فعلی قطعاً می‌تواند در تحکیم موقعیت وی در انتخاباتی زودهنگام پارلمانی که قرار است هیجدهم مهرماه برگزار شود تأثیرگذار باشد.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه بیست و دوم شهریورماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره سفر الکاظمی به ایران گفت: «سفر الکاظمی در راستای روابط بسیار نزدیک ایران و عراق انجام شد. نخست‌وزیر عراق به‌عنوان اولین مقام ارشد خارجی بعد از تحلیف به ایران سفر کرد و هیئت بلندپایه‌ای را به همراه داشت و گفت‌وگوهای بسیار خوبی در تهران انجام و تمرکز بر مسائل اقتصادی و تجاری و پروژه‌های در دست اجرا بود، مثل پروژه راه‌آهن بصره - شلمچه و همکاری‌ها در حوزه‌های انرژی، نفت و گاز و ... بود».

خطیب‌زاده همچنین عنوان کرد: «درباره دو موضوع خاص تبادل‌نظر شد. یکی در حوزه تسهیل روادید تردد اتباع دو کشور و همچنین در خصوص زوار اربعین».

عراق و ایران علاوه بر همسایگی، دارای پیوندهای تاریخی و مذهبی و فرهنگی بسیار زیادی می‌باشند که این مشترکات می‌تواند به‌عنوان زیرساخت برقراری ارتباط و تعاملات پایدار و بادوام بین دو کشور قرار گیرد.

در سال‌های اخیر ایران به‌عنوان منبع تأمین‌کننده برق کشور عراق بوده و 47 میلیون مترمکعب گاز برای مصرف نیروگاه‌های برق به عراق صادرشده است. ازاین‌رو تداوم صادرات گاز و برق ایران به عراق همیشه مدنظر مقامات عراقی بوده و در مذاکرات و رایزنی‌ها با طرف ایرانی بر آن تأکید داشته‌اند. همچنین در حال حاضر حجم مبادلات تجاری بین دو کشور در سال به 13 میلیارد دلار می‌رسد.

به لحاظ سیاسی، خروج نظامیان آمریکا از عراق که مصوبه پارلمان این کشور بعد از ترور شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس را دارد یکی از محورهای بحث بین طرفین بوده است. بدون شک باقی ماندن نیروهای آمریکایی در عراق نه‌تنها موجب ایجاد تنش و بی‌ثباتی در خود این کشور خواهد شد بلکه این ناآرامی‌ها را به همسایگان نیز منتقل خواهد کرد و همین مسئله می‌تواند موجب تداوم آشوب و بحران در کل منطقه شود. تجربه حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان و خروج از این کشور بدون هیچ‌گونه دستاوردی که حتی موجبات ناامن‌تر شدن آن شدند در حال حاضر پیش روی همه دولت‌های جهان قرار دارد.

از موضوعات دیگری که میان طرفین مورد رایزنی و مذاکره قرار گرفت تلاش نخست‌وزیر عراق برای نزدیک شدن دیدگاه‌های ایران و عربستان سعودی است. به گفته ایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق، تاکنون سه دور مذاکره بین ریاض و تهران به میزبانی عراق برگزارشده و دور چهارم در پی تشکیل دولت جدید ایران برگزار خواهد شد.

سید ابراهیم رئیسی در اولین نشست خبری خود بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری نیز در روز دوشنبه سی و یکم خردادماه درباره روابط ایران و عربستان گفته بود: «روابط با همه کشورها به‌ویژه همسایگان مغتنم می‌شوریم و برای بازگشایی سفارت‌‌خانه‌ها بین ایران و عربستان با مانعی از سمت ایران مواجه نیست و برای روابط با عربستان و همه کشورهای منطقه هیچ مانعی از سمت ایران نیست».

درنهایت باید گفت اگرچه ایران و عراق اشتراکات بسیاری در همه حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، دینی و فرهنگی دارند و قطعاً می‌توانند در سطح منطقه‌ای به‌عنوان دو کشور دوست و متحد فعالیت کنند اما برخی بازیگران در سطح منطقه مانند رژیم صهیونیستی و کشورهایی مانند آمریکا تلاش می‌کنند تا حد ممکن بین دو کشور اختلاف بیندازند. ازاین‌رو به نظر می‌رسد مدیریت سیاسی ارتباط دو کشور و تلاش برای ارتقای گفت‌وگو و تفاهم‌ها می‌تواند موجبات گسترش روابط در حوزه‌های اقتصادی را فراهم نماید.