پایش بازار

پویایی های بازار

1- قیمت نفت خام در روزهای اخیر مجددا به کانال بالاتر از 70 دلار هر بشکه بازگشت. قیمت نفت برنت دیروز به 72.86 دلار هر بشکه برای تحویل در ماه نوامبر 2021 رسید. قیمت نفت خام تگزاس اینترمدییت نیز به 69.60 دلار هر بشکه رسید. برخی از صاحبنظران معتقدند که بالارفتن قیمت نفت موقت بوده و بیشتر بخاطر توفان در خلیج مکزیک و توفند آیدا در لوئیزیانا بوده است. بصورت کلی توقف تولید در مناطق مزبور باعث بیرون رفتن 1.74 میلیون بشکه در روز از تولید نفت خام و 2 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی در روزهای اخیر شده است. ظرفیتی به اندازه 880 هزار بشکه در روز از پالایشگاه های ایالت لوییزیانا نیز از مدار خارج شده است. انبارهای نفت خام نیز نسبت به هفته قبل از نفت کمتری برخوردار بودند. برخی دیگر از صاحبنظران معتقدند که حتی بعد از پایان یافتن آیدا، رشد تقاضا و بهبود عرضه بصورت تدریجی و با سرعت کم همچنان قیمت های نفت خام را بالا نگاه می دارد. قیمت گاز طبیعی نیز در هنری هاب به 4.686 دلار هر میلیون بی تی یو برای تحویل در ماه نوامبر گردید که بیشترین قیمت از نوامبر 2018 تاکنون است.

تفسیر هفته

2- رویترز طبق یک نظر سنجی از کارشناسان حوزه نفت و گاز پیش بینی می کند که متوسط قیمت نفت خام در 2021 از آن چه که قبلا آینده پژوهان گفته اند کمتر باشد. در ابتدای 2021 پیش بینی شد که قیمت نفت برنت بصورت متوسط در کل سال چیزی حدود 68.74 دلار هر بشکه باشد. اینک تصور می شود که قیمت متوسط در کل سال 2021 برای نفت خام برنت 68.02 دلار هر بشکه باشد. قیمت نفت تگزاس نیز که در ماه ژوئیه 66.13 دلار هر بشکه پیش بینی می شد اکنون به قیمت 65.63 دلار در کل سال 2021 آینده نگری می شود. دلیل اصلی آن این است که بیماری کووید-19 به آن صورت که تصور می شد پایان نیافته و سویه دلتای آن همچنان بازارهای کسب و کار را تحت تاثیر قرار داده است. آژانس بین المللی انرژی نیز در گزارش خود اضافه شدن تقاضا برای فصول باقی مانده سال 2021 را با سرعت کمتری نسبت به گذشته ارزیابی کرده است. تولید اوپک همه ماهه 400 هزار بشکه در روز اضافه می شود تا 5.4 میلیون بشکه کاهش عمدی سال گذشته به تدریج جبران شود. تولید ایالات متحده آمریکا در کل 2021، 11.12 میلیون بشکه است که نسبت به سال قبل 160 هزار بشکه کمتر است.

3- اعضای اوپک پلاس در روز اول سپتامبر با یکدیگر ملاقات کردند تا ببینند توافق قبلی برای اضافه کردن 400 هزار بشکه در روز بصورت ماهانه را تا آخر سال ادامه دهند یا خیر. برخی از اعضای اوپک مایل نیستند که قیمت نفت بالاتر برود به دلیل این که رئیس جمهور آمریکا مایل است که قیمت فرآورده های نفتی بخصوص بنزین در همین سطح فعلی بماند. همچنین اقتصاد کشورهای آسیایی بجز چین هنوز از پیامدهای کووید-19 رنج می برد. بهررو اعضای اوپک+ توافق کردند که تا انتهای سال هر ماهه 400 هزار بشکه به تولید نفت خود اضافه نمایند. در همین حال بنابر نظر موسسه رتبه بندی فیچ بلحاظ گذار انرژی ممکن است که قله نفتی زودتر از آن چه که پیش بینی شده است اتفاق افتاده و این امر می تواند بر تصمیمات اعضای اوپک+ تاثیر داشته باشد. اعضای اصلی اوپک+ این گونه حدس می زدند که بیشترین مصرف نفت خام در کل تاریخ بشری در اواخر دهه 2030 اتفاق افتاده و تقاضا برای نفت خام بصورت افقی در سالهای بعد از آن خواهد بود.

سیاست گذاری های جهانی برای کمتر کردن انتشار گازهای گلخانه ای و کنترل تولید کربن به احتمال زیاد قله نفتی را به زمان زودتری منتقل خواهد کرد. یک سناریو در مورد مورد سرمایه گذاری در بخش انرژی های فسیلی طراحی شده توسط ملل متحد نشان می دهد که با سیاست گذاری های سختگیرانه توسط دولتهای مختلف، قله نفتی در سالهای 2026 تا 2028 اتفاق افتاده و پس از آن تقاضا برای نفت خام کاهش خواهد یافت. تاثیر جابجایی در زمان وقوع قله نفتی بر اعضای اوپک زیاد است.

دو عامل مهم در این جا خودنمایی می کند:

اول کشورهای خاورمیانه ای عضو اوپک به منافع مالی ناشی از تولید نفت خام و گاز نیاز دارند.

دوم بصوررت متوسط نسبت تولید به ذخائر کشورهای خاورمیانه ای عضو اوپک بالاتر از 50 سال است. پس رهبران کشورهای نفت خیز مایل به تاخیر تولید در پس از قله نفتی نیستند.

انتقال استفاده از انرژی های فسیلی به انرژی های پاک به دلیل اجبار به کمتر کردن گازهای گلخانه ای تصمیم گیران کشورهای نفتی را وا می دارد تا برای تبدیل ذخائر نفتی خود به منابع مالی به ازدیاد تولید گرایش پیدا کنند. گرچه ممکن است در هرکشوری این مقدار افزایش تولید چندان برجسته نباشد، اما جمع جبری افزایش تولید در کشورهای مختلف عرضه را در سطح جهانی به مقدار قابل توجهی افزایش خواهد داد.

تاثیر افزایش عرضه بر قیمت نفت، قیمت ها را متلاطم خواهد کرد. شکل زیر مقدارتولید دو گروه کشورهای عضو اوپک و غیر اوپک و همچنین مدت زمانی که این دو گروه می توانند به تولید ادامه دهند را نشان می دهد. گروه غیراوپک با 60 میلیون بشکه در روز تولید بصورت متوسط 20 سال ذخیره داشته و روسیه می تواند 25 سال به تولید 10 میلیون بشکه ای خود ادامه دهد. کشورهای عضو اوپک با تولید 28 میلیون بشکه ای خود 110 سال می توانند همچنان تولید داشته باشند. عربستان سعودی 70 سال تولید 11 میلیون بشکه در روز را می تواند ادامه دهد.

4- این تابلو از آینده، کشورهای اوپک را وادار می سازد تا برای بیشتر شدن تولیدشان برنامه ریزی کرده و سرمایه گذاری بیشتری را جذب نمایند. به همین دلیل عربستان، امارات عربی متحده، کویت و عراق با اصرار سهمیه تولید بیشتری را در جلسه ماه مه 2022 از اوپک+ گرفتند. امارت ابوظبی جمع آوری منابع مالی برای افزایش تولید خود از 4 میلیون بشکه در امروز به 5 میلیون بشکه تا 2030را آغاز کرده است. کویت و عراق نیز در پی افزایش تولید خود به هر صورتی هستند.

عراق 95 سال تولید 4.5 میلیون بشکه ای خود را می تواند ادامه دهد. شرکت هیوندای کره جنوبی قرار است که پالایشگاه کربلا را در 2022 یعنی 4 سال زودتر از تعهدی که داده بود، با 140 هزار بشکه درر روز ظرفیت پالایش راه اندازی نماید. به گزارش فیچ این افزایش تولید ها دراوپک بعلاوه جهش تولید در روسیه بخاطر دستیابی به منابع تازه کشف شده در شمالگان و سرمایه گذاری 120 میلیارد دلاری نروژ در کشف و توسعه منابع جدید قیمت نفت را در میان مدت به 53 دلار هر بشکه برای برنت کاهش می دهد.

5-  در این حال بی توجهی به منطق بازار های جهانی در طول هشت سال دولت آقای روحانی ضربات جبران ناپذیری را به بخش استراتژیک نفت و گاز ایران وارد کرده است. در حال حاضر نسبت تولید به ذخائر نفت ایران حدود 140 سال است. اگر پیش بینی ها در مورد قله نفتی تا 2027 درست باشد، این به معنای آن است که در صورت دیر جنبیدن ایران برای جذب سرمایه گذاری و ازدیاد تولید باعث از دست رفتن فرصت های تبدیل منابع زیرزمینی ایران به توسعه همه جانبه کشور می شود. یعنی به زبان دیگر ایران ذخائر نفت خام را در زیر زمین دارد، اما متقاضی خرید آن کمتر و کمتر خواهد شد.

6- گفته می شود که دوران پارینه سنگی در سیر تطور حیات آدمی به آن دلیل تمام نشد که بشر همه سنگ ها را مصرف کرد، بلکه به آن دلیل به آخر خط رسید که انسان آتش و فلز را کشف کرد. پایان یافتن نیاز جامعه به نفت زودتر از زمانی اتفاق خواهد افتاد که ذخائر نفتی تمام شوند.