رییس جمهور در آیین بهره برداری از طرح های وزارت صمت ضمن بیان دلایل شکست ترامپ در تحریم ایران به موضوع واردات اشاره و تاکید کرد که واردات بر خلاف تصور صرفا منفی که در اذهان عموم مردم ایجاد شده همیشه بد نیست و این واردات کالاهای ساخته شده خارجی است- دارای مشابه داخلی- که اشکال دارد.
آنچه آقای روحانی به آن اشاره کرده اند نکته درستی است که با این حال پیش فرض نادرستی درباره منتقدان واردات بی رویه انگیزه بیان آن است و آن اینکه گویا از نظر رییس جمهور محترم، عموم منتقدان افزایش واردات ( مردم عادی، تولید کنندگان و کارشناسان اقتصادی) قادر به تفکیک این موضوع ساده نیستند. این پیش پنداشت یا از سر غفلت است یا نوعی توجیه افزایش واردات در دولت آقای روحانی که البته در امتداد افزایش روند واردات در دولت های پس از جنگ است.
در این زمینه باید گفت نخست آنکه عموم مردم تصور درستی از موضوع واردات و نوع مثبت و منفی آن دارند. حتی مردم فعال در بخش خدمات و نه تولید کنندگان نیز می دانند که مواد اولیه لازمی که رییس جمهور به آن اشاره می کند یا تجهیزاتی که در کشور توانایی تولید آن نیست باید وارد شود بنابراین این پندار که مردم هنگام انتقاد از افزایش واردات نمی دانند که واردات مفید هم وجود دارد و همه واردات منفی نیست از اساس نادرست است.
دیگر آنکه هیچکس مانند تولیدکنندگان این موضوع را به صورت عمیق درک و لمس نکرده است. تولید کننده ای که مواد اولیه اش را باید وارد کند و تولید کننده ای که مشابه کالای وارداتی را تولید می کند اما بازار را پر از این کالاهای وارداتی می بیند.
و بالاخره این موضوع در سطح کارشناسان اقتصادی با علم و آگاهی بیشتری نسبت به جزییات مطرح می شود و مستند به آمار و اطلاعاتی غیر قابل انکار است که سخنان آقای رییس جمهور را درباره واردات ضروری به چالش می کشد.
بر اساس آمار مورد اشاره کارشناسان اقتصادی، روند واردات در دوره جنگ به طور متوسط سالانه ۱۵/۵ دلار بود که در سال ۶۵ حتی۱۰ میلیارد دلار شد و بحرانی هم پدید نیامد اما در ۸ سال اول بعد از جنگ این رقم به ۲۵ میلیارد دلار، ۸ سال دوم بعد از جنگ به ۳۶/۵ میلیارد دلار و در۸ سال سوم قبل از دولت روحانی به ۷۲ میلیارد دلار و بالاخره در ابتدای دولت دوم روحانی نیز به ۷۹ میلیارد دلار بالغ شد .*
روندی که به گفته برخی کارشناسان با وجود افت ۶۰ درصدی قیمت نفت هم متوقف نشد و این بیش از آنکه ناشی از اشتباه مدیریتی باشد، مشکوک است** .
از نظر این اقتصاددانان این روند افزایش واردات در حالی صورت گرفته که کشور به خصوص در دوران آقای احمدی نژاد در سیاست خارجی نیز تنش زا بود و این نمی تواند امری عادی تلقی شود.
به اعتقاد این اقتصاددانان الگوی تجارت خارجی کشور را نمی توان بدون موضوع تبانی ، فساد و پشت پرده های مربوط به اقتصاد سیاسی تحلیل کرد ***
حال باید از آقای رییس جمهور پرسید آیا همه این واردات پرحجم در طول این سالیان از جمله در دولت های یازدهم و دوازدهم یعنی دولت خود ایشان را باید به حساب واردات مثبت و ضروری گذاشت؟!
-------------------------------------------------------
* فرشاد مومنی؛ نخستین هم‌اندیشی بررسی تحریم‌ها در جمع مدیران رسانه‌ها، در محل پژوهشکده اندیشکده اقتصادی. نقل از خبرگزاری فارس
** همان
*** همان جا
