انتقاد یک ویروس شناس به صدور مجوز اضطراری برای واکسن کوو ایران برکت

گروه اجتماعی الف،   4000325061

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله نسبت به استفاده عجولانه از واکسن کوو ایران برکت هشدار داد.

انتقاد یک ویروس شناس به صدور مجوز اضطراری برای واکسن کوو ایران برکت

به گزارش الف دکتر سید محمود ابراهیمی در مطلبی که برای سایت الف ارسال کرده یادآوری کرده است : اصولا تولید واکسنهای کشته از پیچیدگیهای علمی برخوردار نیست. اما از نظر نوع سلولهای بکار گرفته شده و تکنیک و تجهیزات فنی موجود که برای تغلیظ و‌ تخلیص ویروس های باز تولید شده در سلولهای آزمایشگاهی بکار میرود، کنترل کیفی این گونه واکسنهای از حساسیتهای ویژه ای برخوردار است که نیاز به دقت خیلی بیشتر در بررسی ها دارد.

او تصریح کرده است: متاسفانه حلقه مفقوده صنعت واکسن سازی کشور ما امکانات و تجهیزات صنعتی جهت تخلیص و‌ تغلیظ است که اولتراسانتریفیوژهای صنعتی یکی از این الزامات اولیه است که جبران آن از هیچ راه میانبری جهت تولید صنعتی واکسن کشته میسر نیست. چرا که تکنولوژی ساخت چنین دستگاه‌هایی نیز در دست معدود کشور‌های خاص است که ساخت و بکارگیری چنین دستگاه‌هایی بخاطر مباحث هسته‌ای از تولید تا بکار گیری آن کاملاً تحت نظر است. مگر اینکه برخی شرکتها جهت رفع این معضل  اقدام به واردات ماده موثره تخلیص شده کنند که اینهم ارزیابی کنترل کیفی آن بدین سرعت و‌ بدین سهولت مقدور نیست و اصلا نمیشود امنیت حیاتی کشور را با چنین ریسکی به مخاطره انداخت

مطلب ارسالی این ویروس شناس را در زیر بخوانید

« اشاعه کمبود دوز دوم‌ واکسن کرونا و برخی معضلات در تامین این واکسن،  فرصتی شد تا برخی شرکتهای داخلی از این شرایط سوء استفاده نمایند و بدون توجه به اهمیت سلامت جامعه و بدون توجه به عواقب غیر قابل جبران آن،  تقاضای اصرار آمیز به اخذ مجوز  اضطراری به استفاده از واکسنهای تولیدی خود در سطح جامعه کنند. اقدامی که در نهایت به ثمر رسید و مجوز مصرف واکسن کوو ایران برکت در ایران صادر شد! 

آقای نمکی، وزیر بهداشت، نیز با این ادعا که در روند تولیدمان، زمان مورد نیاز ۲۰ ساله را در یک سال خلاصه کرده ایم، واکسن کوو ایران برکت را موثرترین و کم عارضه ترین نوع واکسن برشمردند. 

حال نظر به اینکه امنیت بهداشتی کشور زیربنای امنیت زیستی و غذایی کشور بوده و یکی از وظایف مهم سازمان غذا و دارو نیز  نظارت بر تهیه و تولید، کنترل و بررسی ایمنی و کارآمدی و صدور مجوز بهداشتی محصولات بیولوژیک است و اینکه بر خلاف ساخت دارو برای درمان؛ در مبحث واکسن، جامعه سالم برای پیشگیری مورد هدف است لذا انتظار است که سازمان غذا و دارو در راستای شرح وظایف خود و لحاظ حسن امانتداری به این موارد مهم آمده توجه کافی و وافی داشته باشد و برای اقناع جامعه نسبت به موارد آمده ذیل شفاف سازی نماید. چرا که تضمین امنیت بهداشتی و حیاتی کشور بحدی حائز اهمیت است که هر گونه خطا و یا کوتاهی در انجام وطایف، نه قابل جبران نه قابل برگشت و نه قابل اصلاح است.

حال، فارغ  از گزارشی علمی با ورود ماهیتی و‌ شکلی از اینجانب که بهمراه استدلالی دال بر «رد اثربخشی واکسنهای غیرفعال کووید ۱۹ » که برای یکی از سایتهای خبری ارسال و بازتاب یافت، باید گفت که اصولا تولید واکسنهای کشته از پیچیدگیهای علمی برخوردار نیست. اما از نظر نوع سلولهای بکار گرفته شده و تکنیک و تجهیزات فنی موجود که برای تغلیظ و‌ تخلیص ویروس های باز تولید شده در سلولهای آزمایشگاهی بکار میرود، کنترل کیفی این گونه واکسنها از حساسیتهای ویژه ای برخوردار است که نیاز به دقت خیلی بیشتر در بررسی ها دارد.

به ویژه اینکه، برای تولید واکسن کرونای کشته شده، ویروس آن الزاماً در سل لاین کشت داده میشود. یکی از مشکلاتی که این روش تکثیر دارد ماهیت الزاماً توموری بودن سل لاینهاست؛ لذا وقتی که ویروس کرونا از چنین سل لاین‌هایی برداشت میشود، الزاماً همراه آن ژنوم سلول‌های توموری و مولکول‌ها و فاکتور های ناشناخته توموری نیز  میتواند وجود داشته باشد که با هم بصورت یک سوسپانسیون از روی سلول جدا میشوند تا پروسه تخلیص و تغلیظ بر روی آن انجام گیرد تا در نهایت ویروس تخلیص و تغلیظ شده با کمک مواد شیمیایی و فیزیکی غیر فعال گردد. اصل مشکل صنعتی ما همینجاست که از لحاظ تکنولوژی و صنعتی فاقد اولتراسانتریفیوژ و دستگاه‌های تخلیص کننده هستیم. 

اما سئوال اینجاست که با لحاظ پوشش دار بودن این ویروس و اینکه یکی از ملزمات ساخت واکسن کشته شده وجود اولتراسانتریفیوژ‌های صنعتی با دور بسیار بالاست و این دستگاه در سطح صنعتی حتی یک نمونه از آن نیز در کشور وجود ندارد، چگونه روند تولید چنین واکسنی در ایران محقق خواهد شد؟ 

متاسفانه حلقه مفقوده صنعت واکسن سازی کشور ما امکانات و تجهیزات صنعتی جهت تخلیص و‌ تغلیظ است که اولتراسانتریفیوژهای صنعتی یکی از این الزامات اولیه است که جبران آن از هیچ راه میانبری جهت تولید صنعتی واکس کشته میسر نیست. چرا که تکنولوژی ساخت چنین دستگاه‌هایی نیز در دست معدود کشور‌های خاص است که ساخت و بکارگیری چنین دستگاه‌هایی بخاطر مباحث هسته‌ای از تولید تا بکار گیری آن کاملاً تحت نظر است. مگر اینکه برخی شرکتها جهت رفع این معضل  اقدام به واردات ماده موثره تخلیص شده کنند که اینهم ارزیابی کنترل کیفی آن بدین سرعت و‌ بدین سهولت مقدور نیست و اصلا نمیشود امنیت حیاتی کشور را با چنین ریسکی به مخاطره انداخت. 

هر چند که سازمان بهداشت جهانی بمنظور تولید مواد بیولوژیک جهت مصارف انسانی چند رده سلولی (الزاما توموری) را پیشنهاد داده است. اما نکته اینجاست که غالب این رده سلولی ها به منظور تولید برخی از داروهای خاص است که جمعیت هدف آن محدود به افراد بیمار است. اینهم اینگونه فراورده ها عمدتا در کشورهایی که صاحب تکنولوژی بالا در تخلیص و تغلیظ هستند انجام میگیرد و حجم چنین محصولاتی با رویکرد درمانی نیز چندان بالا نیست که بررسی کیفیتی آن تحت تاثیر قرار بگیرد. از همه مهمتر ، اینگونه رده سلولی ها جهت تولید پروتئینهای نوترکیب استفاده میشود که روش تخلیص آن به روش کروماتوگرافی امکان پذیر است. 

اما وقتی از چنین رده سلولی توموری به منظور بازتولید ویروس جهت مصارف واکسنهای کشته استفاده میشود همان مشکلات پیش گفته شده ایجاد میشود که در ایران بدلیل محدودیتهای فنی و تجهیزاتی عملا امکان پذیر نیست.

 نمونه آن، ادعا به ساخت واکسن کشته آنفلوانزای انسانی در ایران است که بدین منظور از ده سال قبل با گرانتهای دولتی، بودجه گزافی هزینه راه اندازی آن شد و مرکز مجهزی جهت تولید آن شکل گرفت (شرکت بایرپل فناور ).  اما حتی با توجه به اینکه در واکسن کشته آنفلوانزا بجای رده سلولی توموری،  از تخم مرغ جنین دار استفاده میشود و با اینکه مشکل عوامل و‌ فاکتورهای ناشناخته توموری نیز ندارد، عملا بخاطر نبود اولتراسانتریفیوژ صنعتی به تولید نرسید. 

 وانگهی، ما در بحث واکسن به منطور پیشگیری با جمعیت کثیر سالم طرفیم که هرگونه اغماض یا بی توجهی در بررسی واکسنها می تواند امنیت حیاتی یک جامعه سالم را به خطر بیندازد. لذا در بحث بررسی کنترل کیفی واکسنها ما با اثبات مستند عدم عوارض جانبی واکسنها و همچنین اثبات اثربخشی واکسنها طرفیم.   

مثلا ، با اینکه طبق مقاله تحت انتشار و‌ منعکس یافته از محققان واکسن کوو ایران برکت، محرز و‌ مشخص است که بنیاد برکت از سلول vero که یک سلول توموری کلیه میمون است استفاده نموده است. حال سئوال اینجاست که از بررسی عوارض جانبی واکسن کشته «کوو ایران برکت» چطور می‌توان تضمین یافت که ژنوم و مولکول‌ها یا عوامل ناشناخته توموری همراه با چنین واکسنی در سطح جامعه اشاعه نمی یابد و حتی با توجه به محدودیتهای فنی چطور میتوان به خلوص ماده موثره چنین واکسنی اطمینان حاصل کرد؟

معضل زمانبر دیگر در بحث کنترل کیفی واکسنها، بررسی اثربخشی واکسن است که متاسفانه کلیه شرکتهای داخلی مدعی تولید واکسن در ارزیابی آن  مرتکب یک اشتباه فاحش تکنیکی و غیر قابل اغماض  شده اند. 

مثلا همه این شرکتهای داخلی بدون توجه به رعایت حداقلهای شرایط استاندارد انجام تست چالشی که مهمترین فاز ارزیابی کارایی یک واکسن است از حیوانات آزمایشگاهی میمون، موش، خرگوش، همستر و خوکچه استفاده کرده اند و ‌این موردی است که دقیقا در مقاله در دست انتشار محققان واکسن کوو ایران برکت نیز منعکس شده است. 

شاید این حیوانات آزمایشگاهی معنونه با تلقیح ویروس کرونا عفونی شوند. اما بررسی عفونی شدن یا نشدن یا حتی میزان عفونت در حیوانات آزمایشگاهی در مقایسه با گروه کنترل مرتفع کننده تست مهم چالشی در حیوان مدل نیست. چرا که وقتی حیوان آزمایشگاهی، حیوان مدل قلمداد میشود که آن ویروس بتواند در حیوان آزمایشگاهی سبب علائم بالینی و مرگ شود. این در صورتیست که ویروس کرونا در هیچ کدام از این حیوانات آزمایشگاهی فوق الذکر نه سبب بروز علائم بالینی میشود و نه سبب مرگ ! اصولا هم فلسفه بکار گیری واکسن برای کنترل علائم بالینی و جلوگیری از مرگ است نه مهار عفونت ویروسی در مبتلایان !

به بیان تفهیمی تر  :  ویروس آنفلوانزا در همه حیوانات آزمایشگاهی از جمله موش سبب عفونت میشود. اما برای اینکه این موش آزمایشگاهی به موش مدل مبدل شود باید این ویروس آنفلوانزا در موش، بالغ بر ۷ بار پاساژ داده شود تا با آداپته شدن آن ویروس،  علائم بالینی و مرگ در موش آزمایشگاه بروز یابد و با آداپته شدن ویروس آنفلوانزاست که تست چالشی میتوان شروع و قابل اعتنا شود.

همچنین ویروس نیوکاسل با اینکه در موش آزمایشگاهی ایجاد عفونت می کند، اما این ویروس با پاساژهای پی در پی در موش آداپته و سبب مرگ و علائم مشهود در موش نمیشود. پس هیچ وقت موش، حیوان مدل ویروس نیوکاسل قلمداد نمیشود. بلکه حیوان مدل ویروس نیوکاسل، جوجه است !  به بیانی دیگر، یعنی به همان اندازه ارزیابی اثر بخشی واکسن نیوکاسل در موش بی ارزش است که واکسن کرونایشان در موش و میمون و‌همستر و خرگوش مورد بررسی اثربخشی قرار داده اند! 

وقتی ویروس کرونا حتی با پاساژهای مختلف قادر نیست که در حیوانات آزمایشگاهی آداپته شود و سبب مرگ و علائم بالینی در حیوان آزمایشگاهی سود، معنایش اینست که هیچ حیوان مدلی برای تست چالشی کرونا وجود ندارد که با این تفاصیل ارزیابی اثربخشی کرونا عملا مقدور نیست. 

اشکال قابل اعتنای دیگر این است که این حیوانات آزمایشگاهی مورد استفاده شان نه inbred بوده است و نه پاتوژن فری و نه شرایط نگهداری این حیوانات پاتوژن فری بوده است، یعنی فول تکنیکی شان در ارزیابی اثربخشی نیز مملو از عوامل مداخله گر بوده است. متاسفانه این فولهای تکنیکی و‌ مبتدی در ارزیابی واکسن بحدی نتایج انحرافی در اثربخشی واکسن را سبب شده که نه تنها مدعی اثربخشی واکسن کوو ایران برکت علیه کلیه ایزوله هندی، انگلیسی و آفریقایی کرونا نیز شده اند. 

بلکه  واکسن نوظهور نوراوکس مبتنی بر سیستم پروکاریوتی که اخیرا دانشگاه بقیه الله با نوید ورود قریب الوقوع به فاز بالینی، خبر از موفقیت در فار  پیش بالینی آنرا داه است نیز همراه با همین ادعای موفقیت کامل در اثربخشی بوده است. ادعایی تکراری و یکسان از جانب کلیه شرکتهای داخلی مدعی تولید واکسن کرونا !

  این ادعاهای یکسان به اثربخشی واکسنهای داخلی کرونا اعم از واکسن کشته و واکسنهای نوترکیب مبتنی برسیستم پروکاریوتی و سیستم یوکاریوتی در حالتی است که کلیه این شرکتهای داخلی همین روند اشتباه و غیر استاندارد را در مهمترین و محوری ترین فاز ارزیابی یک واکسن که همان ارزیابی اثر بخشی واکسن در حیوان مدل است را دنبال نموده اند. یعنی واکسنی که ارزیابی اثربخشی آن مشکل دارد، به یقین تیتراسیون و فرمولاسیون آن نیز مشکل دارد. به بیان دیگر، با اینکه پروتئینهای سطحی ویروس کرونا بدلیل اینکه تشکیل صحیح ساختار فضایی اش الزاما تابع مولکولهای قندی و وجود مولکولهای و شبکه های تصحیح گر است، پس در هر سلولی قابل بازتولید نیست. یعنی گلیکو پروتئین های نوترکیب تولید شده از سیسم پروکاریوتی صرفا بدرد کارهای تشخیصی در تستهای الیزا میخورد نه تولید واکسن. با اینحال، واکسن نوراوکس مبتنی بر سیستم پروکاریوتی هم مدعی اثر بخشی است.  لذا می توان گفت که این سیستم های مختلف تولید واکسن های داخلی کرونا که جملگی به یک نتیجه در اثربخشی موفقیت آمیز می رسند ، بیان کننده اینست که بخاطر تضمین امنیت حیاتی جامعه باید در پرونده های منجر به صدور  مجوز اضطراری  حتی مجوز مطالعات بالینی تجدید نظر کنیم. »

دکتر سید محمود ابراهیمی
محقق در زمینه ویروس و‌ واکسن

 

yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. نظرات برگزیده مخاطبان الف: باید نگران دوقطبی حجاب در جامعه باشیم/ امربه معروف و نهی از منکر شرایط و مراتب دارد/ در ایران با یک جامعه یکدست و یکرنگ مواجه نیستیم

  2. فایل صوتی لو رفته از «عبدالله مهتدی» درباره آرزوی تجزیه ایران

  3. سکوت عقل و فریاد هشتگ ها!

  4. تنها راه پیش پای اقتصاد ایران

  5. بیانیه حوزه علمیه امام خمینی (ره) درباره حواشی انتقال مالکیت یک باغ به آیت‌الله صدیقی

  6. فقر، بزرگی ما را می‌بلعد!

  7. پیشنهاد عجیب افزایش ۲۲درصدی دستمزد کارگران برای ۱۴۰۳ از سوی وزیر کار

  8. پاسخ روابط عمومی مجلس به علم‌الهدی درباره لایحه حجاب/ آیا نیکزاد با قالیباف رقابت می‌کند؟/ روایت کیهان از فایل صوتی جدید ظریف

  9. درخواست صدیقی از دادستانی درباره زمین‌خواری در ازگل/ واکنش دولت به شایعه برکناری مخبر

  10. دیر اما قابل‌توجه ...

  11. هدف قراردادن کشتی اسرائیلی و ناوشکن آمریکایی توسط ارتش یمن

  12. به زودی در این زمین مسکن ملی احداث می شود !

  13. تمجید «عبدالحمید» از حکومت طالبان!

  14. دستگیری عاملان انتشار فیلم درمانگاه قم | نخستین اعترافات متهمان

  15. انتقاد روزنامه دولت از زیباکلام/ پیش‌بینی علی مطهری از فراکسیون‌های مجلس آینده

  16. آزمونی بزرگ برای دولت رئیسی

  17. قبور لاکچری

  18. المیرای ۷ ساله کجاست؟!

  19. تورم نقطه به نقطه نسبت به اول سال ۲۲ درصد کم شد/ رشد اقتصادی به ۴.۵ درصد رسید

  20. پشت پرده ادعای جدید گروه «هفت» علیه ایران چیست؟

  21. حکایت چرخی که هزاران بار اختراع می شود!..

  22. آخرین وضعیت مذاکره نمایندگان کارگری و کارفرمایی

  23. افشاگری، تایید و واکنش‌ها

  24. یمنی ها فراتر از تصور !

  25. واکنش صدیقی به موضوع زمین‌خواری در حوزه‌علمیه ازگل: امضا‌یم جعل شده؛ دادستان ورود کند

آخرین عناوین