به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، از حدود دهه ۹۰ میلادی بود که یکی از پرچمداران بنام صنعت خودروسازی دنیا یعنی تویوتا با طراحی و تولید مدل پریوس نخستین خودروی هایبرید تولید عمده جهان را در حدود سال ۹۷ میلادی روانه بازار کرد و این مدل توانسته تاکنون جایگاه ویژه و بسیار پرفروشی در سطح بین المللی از آن خود کند و حالا عموم خودروسازان بزرگ دنیا از مرسدس بنز گرفته تا کره ای‌ها و بویژه چینی‌ها در حال توسعه بیشتر سبد محصولات خود با خودرو‌های هایبرید هستند.

در کشورمان نیز در اوایل مهرماه ۸۹ بود که مسوولان وزارت صنایع و معادن و معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری در حالی تفاهم‌نامه طرح ملی موتور‌های هایبریدی را به امضاء رساندند که بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، قرار بود شرکت‌های ایران خودرو و سایپا به ترتیب ۳۰ هزار دستگاه سمند و ۲۰ هزار دستگاه پراید را با فن‌آوری میکروهایبرید تولید کنند که این خودرو‌ها در گام نخست به عنوان تاکسی وارد سیستم حمل و نقل شهری شوند.

از آن زمان و امضاء این تفاهم نامه در حالی بیش از یک دهه می‌گذرد که تنها چند نمونه پروتوتایپ (پیش تولید محدود) از محصولاتی، چون  رانا هایبریدی، دنا هایبریدی و... تولید و حتی زمزه‌هایی درخصوص ال ۹۰ هایبرید نیز شنیده شد!

اما همچنان تمامی این طرح‌ها برای تولید انبوه به خط تولید تا کنون نزدیک نشده است، که تقریبا با به فراموشی سپرده شدن این پروژه‌ها علیرغم هزینه هنگفتشان، در دی ماه ۹۹ با حضور رزم حسینی (وزیر صمت) از نخستین پیشرانه ۳ سیلندر ایران خودرو رونمایی شد که به گفته این شرکت با داشتن استاندارد آلایندگی یورو ۶ در هر کیلومتر حدود ۱۳۵ گرم دی اکسید کربن تولید می‌کند.

این رویداد درحالی به وقوع پیوست که بازار خودروی کشور همچنان انتظار ورود نخستین خودروی ملی هایبرید را می‌کشد، اگرچه که در طی سال‌های گذشته با بازبودن مقطعی واردات خودرو نمونه‌هایی از این اتومبیل‌های هایبریدی از برند‌های معتبر بین المللی وارد بازار کشور شده اند.

نقش خودروهای هایبریدی در پاکیزگی هوای کلان شهرها!

مسیح فرزانه کارشناس صنعت خودرو در گفتگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان در این خصوص میگوید: ما در بازار کشور، خودرو‌های متعدد هایبرید وارداتی داریم که هم نمونه‌های موفقی در دنیا هستند و هم از تکنولوژی روز بهره می‌برند، اگرچه که تامین قطعات یدکی این خودرو‌ها در طی این سال‌ها با دشواری و قیمت نسبتا بالا صورت گرفته است.

او ادامه داد: تویوتا پریوس، C-HR، کمری، لکسوس NX و CT ۲۰۰، هیوندای سوناتا، کیا اپتیما و میتسوبیشی اوتلندر شامل این مجموعه می‌شوند که به نظر برخی از دلایل عدم استقبال گسترده از این دست خودرو‌ها در بازار کشور را می‌توان در مواردی، چون قیمت بیشتر به نسبت مدل‌های بنزینی، عدم شناخت کافی مصرف کنندگان از مکانیزم آن‌ها و نگرانی از خدمات پس از فروش و هزینه‌های نگهداری جستجو کرد.

فرزانه در ادامه می‌گوید: فارغ از بحث خودرو‌های وارداتی، برای حفظ هرچه بیشتر پاکیزگی و سلامت هوا که این روز‌ها در کلان شهر‌های کشورمان به یک چالش بزرگ تبدیل شده، رشد هرچه بیشتر و سریعتر صنعت خودروسازی و قطعه سازی در کشور و حرکت کردن به سمت انرژی‌های جایگزین پاک (با توجه به تجدید ناپذیری انرژی‌های فسیلی)، ما این روز‌ها نیاز مبرمی بیش از هر زمان، به مونتاژ و عرضه این دست خودرو‌ها (هایبرید) در تیراژ عمده داریم.

این کارشناس صنعت خودرو گفت: برای اینکار می‌توان به سراغ ژاپنی‌ها رفت که سابقه طولانی به نسبت سایرین در طراحی و تولید این خودرو‌ها دارند که قطعا می توان تویوتا را یک نمونه بسیار موفق دانست.

بیشترین تنوع خودروهای هایبریدی مختص کدام گونه است؟

او  در خصوص اینکه در حال حاضر بخش قالب بازار مختص به کدام گونه‌ها از خودرو‌های هایبرید است، گفت: در حال حاضر در دنیا چهار گونه معمول خودروی هایبرید با نام‌های مخفف لاتین EV، BEV و HEV، PEHV وجود دارند که برپایه سه محور باطری، موتورالکتریکی و موتور بنزینی تشکیل شده اند که برخی ترکیبی از هر ۳ و برخی دو بخشی هستند.

از این میان دو گونه خودروی هایبرید وجود دارد که بر طبق آمار‌های رسمی جهانی مورد استقبال بیشتری در دنیا قرار گرفته اند. نخست نمونه HEV (Hybrid electric vehicle) و دوم، نمونه PHEV (plug-in hybrid electric vehicle) بوده که گونه اول نیاز به زیرساخت (مثل جایگاه تامین نیرو معروف به charging station) نداشته، همانند تویوتا پریوس و لکسوس NX و نمونه دوم نیازمند جایگاه یا همان استیشن یا مبدل الکتریسیته بصورت ثابت یا سیار همانند ب ام و i۸ و یا میتسوبیشی اوتلندر است.

فرزانه درخصوص لزوم طراحی، تولید و توسعه این دست خودرو‌های هایبرید و نیاز بازار کشور و مصرف کننده به آن، می‌گوید: آمار‌های رسمی جهانی در ۳ ماه نخست سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهند در بازار اروپا به مدت مشابه در سال ۲۰۱۲ (یعنی پروسه‌ای حدود ده ساله) سهم استفاده از خودرو‌های هایبرید از زیر ۱ درصد به حدود ۱۵ تا ۱۷ درصد رسیده و کشور‌هایی حوزه اسکاندیناوی از جمله نروژ، فنلاند، سوئد و... سهمی بین ۹ تا ۱۲ درصد دارند.

در این دست کشور‌ها و همچنین در ایالات متحده یکی از مشوق‌های دولت‌ها برای جذب کردن و تشویق بیشتر مصرف کننده به سمت خرید خودرو‌های پاک، پرداخت مالیات به خریداران به نسبت آلایندگی پایین مدل‌های مختلف است، در صورتی که در قانون جدید مالیاتی وضع شده در کشورمان قرار است از مالکین خودرو‌های هایبرید هم مالیات اخذ شود!. همچنین در ۳ ماه نخست سال ۲۰۲۱ سه محصول از کمپانی‌های تسلا، رنو و فولکس واگن بیشترین آمار فروش خودرو‌های هایبرید را در اروپا از آن خود کرده اند و دو محصول از دو برند کره‌ای یعنی هیوندای و کیا در مقام چهارم و پنجم هستند.

نکته جالب توجه دیگر این بوده که در بازار امروز خودرو‌های هایبرید و الکتریکی سه شرکت در نیمه نخست سال ۲۰۲۱ بیشترین سهم و رشد را از آن خود کرده اند که هر ۳ نیز چینی هستند! از طرفی یکی از پاشنه‌های آَشیل تولید خودرو‌های هایبرید باطری آنهاست.

بازار امروز دنیا برای تولید این باطری‌ها که بین ۵ تا ۸ و در برخی مدل‌ها ۱۰ سال عمر دارند، در حال حاضر در اختیار ۷ شرکت است که اولی تسلا (آمریکا)، دومی NIO (چین) و حدودا بخش بزرگی از بازیگران این بازار چینی‌ها هستند. مناسب است در صورت رفع تحریم‌های ظالمانه بین المللی در آینده نزدیک و با توجه به سند همکاری بلند مدت بین ایران و چین، این بهترین زمان و اتفاق ممکن برای انتقال دانش و بهره برداری از پتانسیل‌های بالای چنین شرکت‌های چینی که در سطح جهان مطرح هستند به کشورمان است.

زیرا در ژانویه امسال برای مثال شرکت‌ها NIO بیش از هفت هزار دستگاه خودرو تنها درچین فروخته و هم اکنون در ۶۴ شهر چین دارای بیش از ۱۴۰ ایستگاه شارژ است. پس پاشنه آشیل دوم برای تولید خودرو‌های هایبرید (تمام الکتریکی) داشتن زیر ساخته‌های قوی همچون ایستگاه شارژ متعدد در مناطق گوناگون کشور است.