بامداد یکشنبه 22 فروردینماه که خرابکاری در شبکه برق مجتمع غنیسازی شهید احمدی روشن در نطنز رخ داد برخی به این حدس و گمانهزنی پرداختند که صنعت هستهای ایران با مشکل عدیدهای مواجه شده است. حتی روزنامه نیویورکتایمز به نقل از دو مقام اطلاعاتی ایالاتمتحده و رژیم صهیونیستی که نامشان را عنوان نکرده بود مدعی شد به دلیل قطع برق گسترده یک انفجار بزرگ و عمدی رخداده که به پروژه غنیسازی ایران ضربه مهلکی واردشده است که جبران خسارات آن حداقل 9 ماه زمان خواهد برد.
در ادامه گزارش تحلیلی این روزنامه عنوانشده بود این اتفاق اهرمهای فشار ایران در مذاکراتی که همزمان در وین در جریان است را از بین میبرد و تهران را در تنگنای قرار میدهد.
اقدام خرابکارانه رژیم صهیونیستی در نطنز که بسیار بعید است بدون هماهنگی با آمریکا صورت گرفته باشد احتمالاً همین اهدافی را پیگیری میکرد که روزنامه آمریکایی نیویورکتایمز به آن اشارهکرده بود. اینکه احتمالاً با ضربه زدن اساسی به توانمندیهای هستهای، ایران ناگزیر به واگذاری امتیازات فراوان در مذاکرات شود. بالطبع اگر ایران چنین اقدامی انجام ندهد زمینه برای شکست مذاکرات فراهمشده که در این صورت هم فشارهای داخلی و هم خارجی به ایران افزایش خواهد یافت.
ایران بلافاصله در بامداد روز جمعه 27 فروردینماه اقدام به آغاز غنیسازی 60 درصدی اورانیوم در هستهای شهید احمدی روشن گرفت. این واکنشی به خرابکاری رژیم صهیونیستی در نطنز بود.
قبل از این اتفاق در تاریخ 4 اسفندماه 1399 رهبر انقلاب اسلامی در دیدار رئیس و منتخبان ملت در مجلس خبرگان بیان داشته بودند: جمهوری اسلامی از مواضع منطقی خود در موضوع هستهای کوتاه نخواهد آمد و بر اساس مصلحت و نیاز کشور تا آنجا که لازم باشد، حتی تا غنیسازی ۶۰ درصد پیش خواهد رفت.
حجتالاسلاموالمسلمین حسن روحانی، رئیسجمهور نیز روز 26 فروردینماه 1400 در آیین افتتاح طرحهای ملی صنعت پتروشیمی وزارت نفت با بیان توانمندهای صلحآمیز هستهای ایران گفت: ما همین امروز هم میتوانیم غنیسازی 90 درصد را انجام دهیم اما پای حرف خود ایستادهایم و دنبال بمب اتم نیستیم، این شما هستید که بمب اتم ساختید و ذخیره کردید وهمچنان هم بمب میسازید، این کار شماست، ما را متهم به ساخت بمب نکنید، فعالیتهای ایران کاملاً صلحآمیز است.
آغاز غنیسازی 60 درصد در مدتی کوتاه بعد از انفجار نطنز که به تائید سازمان بینالمللی انرژی اتمی نیز رسید نوعی نمایش قدرت ایران برای کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی بود. این اقدام موجب شد که موضع ایران در میز مذاکرات تقویت یابد و در چانهزنیهای دیپلماتیک دست برتر را داشته باشد.
این اقدام مبتنی بر ماده اول قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران صورت گرفته بود. مطابق این ماده سازمان انرژی اتمی ایران موظف است نیاز کشور برای مصارف صلحآمیز اورانیوم با غنای بالای بیست درصد را بهطور کامل و بدون تأخیر تأمین کند.
در پی غنیسازی 60 درصدی بسیاری از کشورهای غربی به تکاپو افتادند و پیتر استانو، سخنگوی اتحادیه اروپا شروع غنیسازی 60 درصدی در تأسیسات هستهای نطنز را بهعنوان تحولی بسیار نگرانکننده یاد کرد.
با این توضیحات میباید اذعان داشت اقدام رژیم صهیونیستی در خرابکاری نطنز که حتماً ضرورت دارد به آن پاسخ جدی و در همین سطح به آن داده شود نهتنها موجب تضعیف موقعیت ایران در مذاکرات نشد بلکه نتیجه معکوس به همراه داشت و باعث تقویت جایگاه ایران در کارگروههای تحریم و هستهای شده بود.
لازم به یادآوری است که ایران در سال 1390 به سطح غنیسازی 20 درصد رسیده بود که در سال 1392 به حالت تعلیق درآمده بود و مطابق توافق هستهای میباید در سطح 3.67 نگهداشته میشد اما در 15 دیماه 1399 سازمان انرژی اتمی اعلام کرد تولید اورانیوم غنیشده 20 درصدی را در تأسیسات فردو آغاز کرده است. اقدام ایران در راستای واکنش به بدعهدی اروپا و خروج آمریکا از توافق هستهای و مطابق با ماده 36 برجام صورت گرفته بود که تهران میتواند تعهداتش را جزئی یا کلی متوقف سازد.