به گزارش الف، بعد از گذشت حدود دو ماه و نیم از ورود جو بایدن به کاخ سفید سیاست ایالات متحده آمریکا در قبال توافق هسته‌ای کاملاً مشخص شده است. علی رغم تمامی انتقادات دموکراتها به سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ، دولت جو بایدن تقریباً همان استراتژی را با اندکی تغییر پیگیری کرده است. اگر چه تا حدی مواضع اعلامی و نوع گفتاری مقامات آمریکایی در این مدت تغییر کرده اما سیاست اعمالی تغییری نداشته است. از دیدگاه ساکنان جدید کاخ سفید برجام می‌باید در راستای برطرف کردن خواسته‌های آنها تغییر یابد و توافق هسته‌ای حتی دیگر کف اهداف آنها را نیز تامین نمی‌کند. این موضوع در نخستین کنفرانس خبری بایدن نیز تا حدی انعکاس داشت به گونه ای که اگر چه او با هیچ پرسشی درباره موضوع برجام مواجه نشد اما ظاهرا خودش هم هیچ میلی به سخن گفتن در این باره نداشت !
در این بین همگرایی جدی بین دو سوی آتلانتیک بوجود آمده و اتحادیه اروپا و آمریکا همزمان از لزوم تغییر و لحاظ شدن اهداف زیاده‌طلبانه خود سخن گفته‌اند. در آخرین تحول روز ۵ فروردین‌ماه آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعد از دیدار در بلژیک بیانیه‌ای مشترک صادر کردند.
در این بیانیه تاکید شده برنامه جامع اقدام مشترک با وجود همه مشکلات همچنان یکی از دستاورد‌های اصلی دیپلماسی چندجانبه محسوب میشود. آنها از اقدامات جبرانی و کاهش تعهدات هسته‌ای ایران که در پی خروج آمریکا در اردیبهشت ۱۳۹۷ و بی‌عملی اروپایی‌ها (در قالب اقدامات نمادین مانند اینستکس) انجام شد ابراز نگرانی و از تلاش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت نظارت بر تعهدات ایران حمایت کرده اند. بلینکن و بورل اگرچه از برجام و بازگشت به آن سخن گفته‌اند اما همزمان از دیپلماسی موثر و انجام مذاکرات برای انجام این اقدام سخن گفته اند.
به نظر می‌رسد اروپایی‌ها و آمریکایی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که تعلل در احیای برجام می‌تواند به پذیرش خواسته‌های آنها از سوی ایران منجر شود. در مقابل ایران همیشه تاکید داشته اصرار و عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای ندارد.
حضرت ایت الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی در اولین روز از سال۱۴۰۰ در سخنرانی خود بیان داشت «شرایط نسبت به سال ۹۴ تغییر کرده اما این تغییر به نفع ایران بوده نه آمریکا». از این رو «در صورت تغییر، برجام باید به نفع ایران تغییر کند».
ایشان با تأکید بر عجله نداشتن ایران در خصوص راه‌حل ارائه شده برای برجام، گفتند: «برخی می‌گویند نباید فرصت‌سوزی کرد. این حرف درست است اما عجله هم نباید کرد».
رهبر انقلاب در ارتباط تصویری با مردم آذربایجان شرقی در ۲۹/۱۱/۱۳۹۹ درباره سیاست جمهوری اسلامی درباره برجام نیز بیان داشته بودند: آن طرفی که حق شرط‌گذاشتن در برجام را دارد ایران است چون به همه تعهدات عمل کرد، نه آمریکا و ۳کشور اروپایی که کل تعهدات را زیرپا گذاشتند. اگر میخواهند ایران به تعهدات برگردد، آمریکا باید همه تحریمها را لغوکند و ما راستی‌آزمایی کنیم و ببینیم درست است آنوقت به تعهدات برگردیم.
رهبر انقلاب این سیاست را سیاست قطعی جمهوری اسلامی ایران که مورد اجماع است بیان داشته بودند.
در تحولی دیگر روز ۶ فروردین ماه چهل و سه سناتور آمریکایی در نامه‌ای به جو بایدن خواستار امضای توافقی جامع‌تر با ایران شدند. این نامه که به سرپرستی دو سناتور قدرتمند جمهوری خواه و دموکرات یعنی لیندسی گراهام و باب منندز نوشته شده تاکید دارد دو حزب آمریکا اگر چه از نظر تاکتیکی اختلافاتی با همدیگر دارند اما در مقابله با ایران اشتراک نظر دارند. این سناتور‌ها خواستار تغییر توافق هسته‌ای، کنترل برنامه موشکی و مقابله با سیاست منطقه‌ای ایران شده بودند.
با توجه به اتفاقاتی که اخیراٌ رخ داده می‌توان گفت هم در داخل آمریکا و هم بین ایالات متحده و اروپا درباره چارچوب جدید تغییر توافق هسته‌ای نوعی اجماع و همگرایی پدید آمده است. بنابراین به نظر می‌رسد مسئولان دولت جمهوری اسلامی ایران می‌باید تاکید بر احیای برجام و پیشقدم شدن در این باره را کنار بگذارند؛ چرا که تجربه توافق هسته‌ای ثابت کرده عجله و شتاب در این باره عملاً می‌تواند منجر به واگذاری امتیازات قطعی در مقابل امتیازات نسیه و رفع مقطعی تحریمها شود به طوری که غرب هر زمان اراده کند می‌تواند با بهره‌گیری از مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم دوباره به اول راه طی شده جهت کسب امتیازات بیشتر برگردد. لذا بهترین راه حل برای رفع مشکلات تکیه بر ظرفیت و توانمندی‌های داخلی است.
