فارس نوشت: روز ژوئن ۲۰۱۸ «کمیته اقدام مشترک علیه خرده فروشی و تجارت الکترونیک خارجی» در ارتباط با تملک «فلیپ کارت» از سوی والمارت بیانیه ای منتشر کرد. در این بیانیه آمده بود که این کار «حاکمیت اقتصادی و دیجیتال هند را تضعیف می کند و معاش میلیون نفر از مردم این کشور را به خطر می اندازد.»

این معامله به سلطه والمارت و آمازون بر بخش خرده فروشی الکترونیکی هند خواهد انجامید. همچنین  این دو شرکت آمریکایی داده های کلیدی مصرف کننده و سایرداده های اقتصادی هند را در اختیار خواهند گرفت که می تواند آنها را به اربابان دیجیتال این کشور تبدیل کند تا از این نظر در کنار گوگل و فیس بوک قرار گیرند.

کمیته اقدام مشترک توانست مقاومتی را در برابر ورود شرکت های خارجی نظیر والمارت و آمازون به بازار تجارت الکترونیک هند شکل دهد. اعضای این کمیته بیش از صد گروه ملی از جمله سازمان های تجاری، کارگری و کشاورزی بزرگ را نمایندگی می کنند.

روز هشتم ژانویه ۲۰۲۱ این کمیته نامه سرگشاده ای را منتشر کرد که در آن آمده بود سه قانون جدید مرتبط با کشاورزی که در سپتامبر ۲۰۲۰ از تصویب پارلمان گذشته، شرکتی کردن غیرقانونمند زنجیره های ارزش کشاورزی را امکان پذیر و تسهیل می کند. این اتفاق کشاورزان و تجار کوچک فرآورده های کشاورزی را فرمانبردار منافع چند غول مواد غذایی کشاورزی وتجارت الکترونیک می کند یا آنها را به کلی از میان خواهد برد.

به نوشته این نامه دولت هند در حال تسهیل سیطره غول های شرکتی به خصوص از طریق پلتفرم های دیجیتال یا تجارت الکترونیک برای کنترل بر کل زنجیره ارزش است. در این نامه آمده است که اگر این قوانین جدید مربوط به کشاورزی با دقت مورد بررسی قرار گیرند، روشن خواهد شد که دیجیتالیزه کردن غیرقانومند یکی از جنبه های مهم آنهاست.

یکی از نکاتی که پارمیندرا جیت سینگ از «فناوری اطلاعات در خدمت تغییر» (و یکی از اعضای کمیته اقدام مشترک) به آن اشاره می کند نیز همین موضوع است. سینگ با اشاره به تملک خرده فروش اینترنتی فلیپ کارت می گوید که  در برابر ورود والمارت به هند با فروشگاه های فیزیکی اش مقاومت قدرتمندی رخ داد، اما هم اکنون جهان آنلاین و جهان آفلاین با یکدیگر در هم آمیخته اند.

این اتفاق به این دلیل رخ می دهد که شرکت های تجارت الکترونیک امروز نه تنها داده های مربوط به مصرف را کنترل می کنند، بلکه کلیه داده های مربوط به تولید، لجستیک، اینکه چه کسی به چه چیزی نیاز دارد، چه زمان نیاز دارد، چه کسی باید آن را تولید کند، چه کسی باید آن را جا به جا کند و چه وقت باید جا به جا شود را در کنترل خود دارند.

پلتفرم های تجارت الکترونیک از طریق کنترل داده ها (دانش) می توانند کل اقتصاد فیزیکی را شکل دهند. موضوع نگران کننده این است که والمارت و آمازون از نفوذ جهانی کافی برای رسیدن به این اطمینان  برخوردارند که می توانند با شکل دادن یک انحصار، کمابیش بخش عمده ای از اقتصاد هند را در کنترل خود درآورند.

به گفته سینگ درحالی که می توان یک شرکت هندی را قانونمند کرد، ولی این کار را نمی توان با بازیگران خارجی که داده های جهانی و قدرت جهانی را در اختیار دارند انجام داد و قانونمند کردن آنها تقریبا غیرممکن است.

به گفته سینگ اگرچه چین توانسته است با احداث شرکت های مختص به خود در صنعتی کردن دیجیتال موفق شود، اما اتحادیه اروپا اکنون یک مستعمره دیجیتال آمریکا به شمار می رود. این خطر برای هند نیز مشهود است. او می گوید هند مهارت ها و اشکال دیجیتال خود را دارد، بنابراین چرا دولت باید به شرکت های آمریکایی اجازه دهد تا بر پلتفرم های دیجیتال هند سیطره یابند و آنها را خریداری کنند؟

در اینجا «پلتفرم» واژه ای کلیدی است. ما شاهد از بین رفتن بازار فیزیکی هستیم. پلتفرم ها کنترل همه چیز را از تولید تا لجستیک و حتی فعالیت های اولیه ای نظیر کشاورزی را در کنترل خود خواهند داشت. داده ها این قدرت را به پلتفرم ها می دهد تا دیکته کننده این شوند که چه نیازمندی هایی و به چه مقدار باید تولید شود.

سینگ می گوید که پلتفرم دیجیتال مغز کل سیستم است. به کشاورز گفته خواهد شد چه میزان تولید را انتظار داشته باشد، منتظر چه مقدار باران بماند، چه نوع کیفیت خاکی دارد، چه نوع بذرهای (دستکاری ژنتیک شده) و نهاده هایی لازم است و چه وقت نیازمندی های تولیدی باید آماده شوند.

این چشم انداز چندان دور نیست. در مقاله تازه منتشر شده «کنترل دیجیتال: چگونه شرکت های بزرگ فناوری به سمت سلطه بر مواد غذایی و کشاورزی حرکت می کنند و این چه معنایی دارد» توضیح داده می شود که آمازون، گوگل، فیس بوک، مایکروسافت و دیگران چگونه در حال حرکت به سمت بخش مواد غذایی جهانی هستند.

آن عده از تجار، تولیدکنندگان و تهیه کنندگان اولیه ای که جان به در خواهند برد، به بردگان این پلتفرم ها تبدیل خواهند شد و استقلال خود را از دست خواهند داد. بعلاوه زمانی که هوش مصنوعی شروع به برنامه ریزی و تعیین تمام موارد فوق کند، جای پای پلتفرم های تجارت الکترونیکی برای همیشه تثبیت خواهد شد.

این نگرانی به وضوح وجود دارد که هند در برابر این شرکت های هند شرقی مدرن وکاملا قدرتمند، کنترل بر اقتصاد، سیاست و فرهنگ خود را از دست دهد.

البته از مدتی تقریبا طولانی است که هند به این سو می رود، به خصوص از وقتی که این کشور در اوایل دهه ۱۹۹۰ به تدریج در برابر عقاید نئولیبرالیسم و تمام مقتضیات آن تسلیم شد، خصوصا زمانی که وابستگی فزاینده ای به جریان های سرمایه خارجی پیدا کرد و تسلیم منویات اقتصادی ویرانگر بانک جهانی و صندوق بین المللی پول شد.

اما چیزی که در حال حاضر با تصویت این سه لایحه و نقش رو به رشد تجارت الکترونیک (خارجی) شاهدیم، ضربه نهایی را به مشاغل دهقانی و بسیاری از کارآفرینی های مستقل کوچک وارد خواهد آورد. از مدت ها پیش هدف بسیاری از بازیگران قدرتمند همین بوده و هند را به عنوان جواهری بالقوه بر تاج امپراتوری های شرکتی خود می دیده اند.

این روند درست شبیه برنامه های تنظیم ساختاری است که چند دهه پیش بر کشورهای آفریقایی تحمیل شد. کشاورزان هندی هم اکنون در خط مقدم مقابله با سرمایه داری جهانی و صنعت زدایی اقتصاد به سبک استعماری قرار دارند. نهایتا اینجا همان جایی است که جدال برای دمکراسی و آینده هند در آن به وقوع می پیوندد.

نویسنده: کالین تادهانتر(Colin Todhunter)