نگاهی به بازار انرژی / وقتی پیش‌بینی ها تغییر می‌کند!

دکتر عباس ملکی،   3991125113
نگاهی به بازار انرژی / وقتی پیش‌بینی ها تغییر می‌کند!

 

پویایی های بازار

  1. قیمت های نفت در روزهای گذشته با کاهش روبرو شده و نهایتا در عصر جمعه به 61.47 دلار هر بشکه رسیده و در کریدور 60 دلار در پس از شیوع بیماری کوید-19 باقی ماند. قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت نیز به 58.44 دلار هر بشکه رسید. اما قیمت های نفت همچنان در مقایسه با قیمت در سال قبل در همین روز بیشتر است. قیمت نفت پس از آن بالا رفت که اوپک پلاس مقدار کاهش تعهد شده خود را عملی کرد. اما سپس دبیرخانه اوپک و آژانس بین المللی انرژی هر دو نسبت به اضافه بودن عرضه در بازار هشدار دادند. اوپک پیش بینی می کند که در سال 2021 بصورت متوسط تنها 5.79 میلیون بشکه در روز به تقاضا اضافه شود. بخش حمل و نقل در جهان به اندازه مورد انتظار فعال نشد. در چین در تعطیلات سال نو قمری 70 درصد کمتر از تعطیلات 2018 به مسافرت رفتند. البته همگان به رونق مسافرت هوایی در باقیمانده سال 2021 چشم دوخته اند.


    تفسیر هفته

  1. اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش بینی خود از قیمت نفت در باقیمانده ماه های سال 2021 را تغییر داد. به نظر این اداره قیمت نفت برنت در 2021 بصورت متوسط 53.20 دلار و در 2022، 55.19 دلار هر بشکه خواهد بود. قیمت نفت تگزاس به 50.21 دلار در 2021 و 51.56 دلار هر بشکه در 2022 خواهد رسید. به عقیده این اداره در سه ماهه اول 2021 قیمت برنت در اطراف 56 دلار خواهد بود و در سه فصل بعدی از 52 دلار هر بشکه تجاوز نخواهد کرد. تغییر در پیش بینی این اداره پس از آن صورت گرفت که قیمت نفت در ماه ژانویه سال جاری بیشتر از اندازه سناریوهایی بود که در گذشته برای آن طراحی شده بود. تاکید اوپک پلاس بر ادامه کاهش در سال جاری و همچنین کم کردن یک میلیون بشکه در روز از تولید عربستان می تواند از دلایل بالا رفتن قیمت نفت باشد. کشف و ساخت تعداد بیشتری واکسن و توزیع آن در کشورهای مختلف، این نوید را می دهد که اقتصاد و بخصوص بخش حمل و نقل از رشد خوبی در ادامه سال برخوردار شود. مصرف کل جهان از سوخت های مایع شامل نفت خام و میعانات گازی در ماه ژانویه 97.7 میلیون بشکه در روز بوده است که از متوسط 2019، 3.5 میلیون بشکه در روز کمتر است. پیش بینی می شود که در 2022 این مقدار مجددا به 101.2 میلیون بشکه در روز برسد.

  2. آلودگی ناشی از احتراق سوخت های فسیلی یکی از دغدغه های بزرگ در سطح جهانی است که سیاست گذاری انرژی به آن می پردازد. این آلودگی بیشتر در مصرف انرژی در بخش های تولید برق در نیروگاه ها، رفت و آمد خودروها، و گرمای ساختمان ها خود را نشان می دهد. پژوهش جدید نشان می دهد که از هر 5 نفر، یک نفر بخاطر استنشاق هوای آلوده به گازهای گلخانه ای ناشی از سوخت های فسیلی فوت می کند. در مجموع در 2018 در سراسر جهان 8.7 میلیون نفر به دلیل آلودگی هوا ناشی از سوخت های فسیلی مانند زغال سنگ و نفت جان باخته اند. مطابق نمودار زیر سهم آسیای شرقی و بخصوص چین در این زمینه بیشتر از مناطقی مانند آمریکای جنوبی و آفریقاست.

  1. ذخائر جهانی انرژی انواع مختلفی هستند. آنها که بصورت مایع هستند عبارتند از سوخت های متعارف و غیر متعارف. سوخت های متعارف مایع عبارتند از نفت خام، میعانات همراه گاز و مایعات گازی (NGL). سوخت های غیرمتعارف عبارتند از نفت های فوق سنگین، ماسه های نفتی، نفت شیل و سوخت های زیستی (Biofuels). ذخائر نفت خام در برخی از نقاط جهان بصورت متمرکز وجود دارد. حوزه های نفتی بزرگ اولین منابعی بودند که بشر آنها را کشف نمود. می توان به صورت تخمینی گفت که حوزه های نفتی کشف شده در جهان حدود 5000 حوزه نفتی است. تولید نفت جهان را هم بصورت فرضی اگر 100 میلیون بشکه در روز فرض کنیم.، 20 درصد از کل این تولید تنها از 10 حوزه تولید می شود. 50 درصد از تولید تنها از 100 حوزه نفتی برداشت می شود. این 100 حوزه نفتی سالها قبل کشف شده و عموما از دوره ماکزیمم استخراج آنها گذشته است.

    با توجه به این واقعیت که حوزه های نفتی پر بازده عموما در دوره کاهش و پیری قرار دارند، این سئوال مطرح می شود که تا چه زمانی نفت خام می تواند به رشد تولید خود ادامه داده و از چه دوره ای دیگر تولید بیشتر امکان ندارد. هیوبرت کینگ یک زمین شناس آمریکایی در مورد نفت خام آمریکا محاسباتی را انجام داده و پیش بینی کرد که نفت خام آمریکا در فاصله 1965 تا 1970 به پیک تولید رسیده و پس از آن کاهش می یابد. این پیش بینی به تحقق پیوست و در 48 ایالت آمریکا مانند نمودار زیر چنین شد.

    خلاصه نظریه او این بود که با توجه به این که منابع طبیعی محدود بوده و نرخ تولید آنها در سالهای اولیه به صورت نمایی افزایش می یابد، پس لاجرم یک نقطه بیشنیه و یا پیک خواهند داشت و پس از آن همزمان با پیرشدن مخزن، بصورت نمایی تولید آنها کاهش پیدا خواهد نمود.

  1. در مورد جهان و هر کشور دیگری نیز چنین موردی را می شود بحث نمود. بحث پیک تولید نفت تابعی از روند تمام شدن ذخایر است. نفت، سوختی فسیلی است و در گذشته‌ای دور ظرف چند صد میلیون سال تشکیل شده است، پس با برداشت نخستین بشکه نفت، روند تهی شدن ذخایر آغاز شده و بحث تنها بر سر این است که منحنی مربوط به مصرف نفت تا چه اندازه و تا به کجا کشیده خواهد شد و نقطه پیک تولید کجا خواهد بود. اکتشاف نفت در سطح جهان در سال 1964 به اوج خود رسید. از آن پس تاکنون، روند اکتشاف سیری نزولی پیدا کرده است. در حال حاضر سقف تولید (برداشت از ذخایر) بسیار فراتر از میزان اکتشاف نفت است. به طور متوسط سالانه 25 میلیارد بشکه نفت تولید و مصرف می­شود، در حالی که تنها حدود 7 میلیارد بشکه نفت جدید کشف گردیده و جایگزین نفت مصرف شده می­شود. بر این اساس می­توان گفت ذخایر نفتی کشف شده در سابق، به سرعت در حال مصرف است. تجربیات مناطق مختلف تولیدکننده نفت نیز فرا رسیدن اوج تولید پس از مرحله اوج اکتشاف را ثابت کرده است.

  2. می توان گفت که به واسطه پیشرفت تکنولوژی و افزایش تقاضا، امکان بهره­برداری بهتر از منابع نفت غیرمتعارف فراهم شده و در آینده بصورت گسترده خواهد شد. بااین حال واقعیت این است که عرضه نفت های غیرمتعارف با کندی بسیار صورت خواهد گرفت و علت آن این است که تولید این نوع نفت پرهزینه و استخراج آن دشوار است. بر مبنای نظریه اوج تولید گفته می­شود هرگاه، نیمی از نفت قابل استخراج یک میدان نفتی، برداشت شود، تولید آن میدان به اوج خود خواهد رسید و پس از آن سیر نزولی پیدا خواهد کرد. همین بحث را می­توان در ارتباط با ذخایر نفتی یک کشور و یا کل ذخایر نفتی جهان مطرح کرد. بر این اساس، به طور ساده می­توان گفت هر زمان که در عرصه تولید، میزان برداشت از کل ذخایر نفت متعارف جهان، از مرز 50 درصد فراتر رود، اوج تولید نفت در سطح جهان فرا خواهد رسید. شکل زیر بصورت مثال منحنی تولید یک حوزه نفتی در دریای شمال را نشان می دهد.

  1. آژانس بین‌­المللی انرژی در گزارش مربوط به سال 2010 به بروز پدیده اوج تولید نفت متعارف جهان اذعان کرد. آژانس بین‌­المللی انرژی خاطرنشان کرد که تولید نفت خام تا سال 2020 در محدوده ثابت 69-68 میلیون بشکه در روز قرار خواهد گرفت که این محدوده ثابت، کمتر از اوج تولید به میزان 70 میلیون بشکه در روز است که در سال 2006 رقم خورد. اما می دانیم که تولید نفت در 2020 چیزی حدود 98 میلیون بشکه بود. زیرا تولید مایعات گازی یا ان جی ال بهمراه نفت شیل در این سالها بشدت افزایش یافت. پس نظریه پیک نفت با چند چالش جدید روبروست.

    اول تولید نفت های غیر متعارف که در سالهای اخیر مقدار آن قابل توجه است. اما می دانیم که تولید این گونه نفت به قیمت نفت خام در بازار و هزینه های آنها بستگی دارد. یعنی مثلا در کشوری مانند عراق، اگر قیمت نفت تا 5 دلار هر بشکه پایین بیاید، تولید نفت زبیر همراه سود است. اما در کانادا هزینه نفت شیل در ایالت کالگری از 40 دلار هر بشکه بیشتر است.

    دوم توجه ویژه مردم، دولت ها، سازمان های بین المللی به تغییر اقلیم باعث می شود که تولید نفت غیر متعارف همراه با محدودیت در آینده باشد، چرا که آلودگی های تولید این گونه نفت بر محیط زیست بیشتر از نفت متعارف است. سوم این که با روند رو به گسترش اکتشاف ذخائر گازی و تولید انبوه از آنان، تولید مایعات گازی نیز در حال افزایش است که ممکن است پیک نفت را به تعویق اندازد. چهارم در مورد تولید اوپک پیش بینی می شود که ارتقاء سطح تکنولوژی، تولید آنها افزایش یافته و سهم آن از تولید جهانی از 33 درصد مجددا به 52 درصد برسد. به گفته آژانس، تولید نفت کشورهای غیر اوپک تا سال 2025 ثابت باقی خواهد ما­ند و افزایش تولید مایعات گازی (NGLs) و نفت غیرمتعارف این کشورها، تا حدودی افت تولید نفت خام مرسوم را جبران خواهد کرد. اما پس از 2025، تولید نفت توسط غیر اوپک کاهش خواهد یافت. تولید نفت آمریکا در 2021 به پیش بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا 11 میلیون بشکه در روز خواهد بود که نیمی از آن از نفت شیل است. آژانس در ادامه درباره افزایش وابستگی جهان به شمار اندکی از تولیدکنندگان نفت خام و افزایش توان تأثیرگذاری آنها روی قیمت نفت خام ابراز نگرانی کرده است.

  2. امروزه در تحلیل‌ها درباره شرایط تولید وبهای نفت دربازار، دودسته ازکارشناسان به طورمعمول مقابل هم قرارمی گیرند. دریک سو اقتصاددانان و هواداران فنآوری قراردارند که بیشتر بر عوامل اقتصادی و تکنولوژیکی در تولید و شرایط بازار نفت تکیه دارند. از نظر این گروه، تولید نفت تابع عوامل قیمتی وتکنولوژیکی است و افزایش بهای نفت، به طور طبیعی زمینه افزایش تولید از منابع متعارف و غیرمتعارف را فراهم خواهد کرد و تقاضای آتی پوشش داده خواهد شد. درحالی که هواداران نظریه اوج تولید، براین باورند که نفت غیرمتعارف نمی‌تواند کاهش تولید نفت متعارف را جبران کند و دنیا درآستانه بحران انرژی قرارگرفته است. دراین حال افزایش شدید بهای نفت گریزناپذیر است.

  3. و نکته آخر این که ایران فرصت چندانی برای توسعه ذخائر نفتی خود و تبدیل آن به عدد قابل توجه در رشد اقتصادی ندارد.

yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های هفته

  1. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  2. کارگری انگشتر ۵۰ میلیاردی را به صاحبش بازگرداند

  3. جلاد، به پایان سلام کن!

  4. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  5. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  6. نرخ تعرفه‌های خدمات بهداشتی درمانی ۱۴۰۳ اعلام شد/ نرخ رسمی ویزیت ۵۰% گران می‌شود!

  7. بازداشت سومین عامل حمله تروریستی در مسکو

  8. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  9. انتقام از پوتین؟

  10. عوامل توهین کننده به نظام و مقدسات اسلامی دستگیر شدند

  11. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  12. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  13. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  14. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  15. مردم طلای دست دوم خریداری نکنند

  16. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  17. هشدار سخنگوی پلیس به رانندگان نوروزی؛ آمار تصادفات هولناک است!

  18. اول، بساط دلالی باید جمع شود

  19. وزیر اقتصاد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد

  20. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  21. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

  22. ایران اینترنشنال در آستانه تعطیلی / تعطیلی قریب الوقوع دفتر واشنگتن + عکس

  23. دادستان ساری: خسارات وارده قطع سه هزار اصله نهال جبران شود

  24. ابابیل ۵، از آخرین دستاورد‌های قدرت پهپادی جهان

  25. خاندوزی: با طیفی مواجه هستیم که تمایلی برای مشارکت در اداره کشور ندارند

آخرین عناوین