امروز (سوم ژانویه) بیت‌کوین در حالی ۱۲ساله می‌شود که در حوزه اقتصادی پله ۳۱هزار دلاری را هم زیر پا گذاشته و مورد اعتماد بسیاری از کسب‌وکارهای دنیا و حتی برخی از دولت‌های جهان است. این ارز غیرمتمرکز در حوزه علمی نیز به کتاب‌های بسیاری راه پیدا کرده است و نویسندگانی از سراسر جهان درباره آن نوشته‌اند.
چندی پیش، هر بیت‌کوین با قیمت حدودا ۲۳هزار دلار معامله شد که این به معنای افزایش ۱۴درصدی قیمت آن تنها در سه روز بود، این اتفاق که با رکوردزنی آن نیز همراه بود، سبب ۵۱۰ میلیارد دلاری شدن ارزش بازار این رمزارز شد و آن را به بزرگ‌ترین سرویس مالی جهان تبدیل کرد.
هرچه بیت‌کوین ارزشمندتر می‌شود و اعتماد سرمایه‌گذاران را بیش از پیش به خود جلب می‌کند، بازارهای رسمی و غیررسمی کتاب هم عنوان‌های بیشتری را درخصوص آن به خود اختصاص می‌دهند و همزمان مخاطبان بیشتری هم در فضاهای مختلف به دنبال مطالعه درباره این رمزارز می‌روند. سخن رابرت کیوساکی، نویسنده کتاب «پدر پولدار پدر بی پول» هم در سال ۲۰۲۰ درباره اهمیت بیت‌کوین و این‌که «بیت‌کوین بخرید» از مواردی بود که توجه‌ها را نسبت به بیت‌کوین جلب کرد؛ هرچند که از هک کردن توییتر تا خرید بیت‌کوین توسط معترضان آمریکایی به نژادپرستی و ... از دیگر عوامل متعددی بودند که در یک سال اخیر این رمزارز را در صحنه اقتصادی و علمی مورد توجه بیشتری قرار دادند.
در این‌جا همزمان با ۱۲سالگی بیت‌کوین به معرفی برخی از کتاب‌هایی که در نسخه‌های کاغذی، الکترونیکی و حتی منابع متن‌باز درباره آن نوشته شده‌اند، می‌پردازیم.
جست‌وجو در فهرست کتاب‌های چاپی موسسه خانه کتاب نشان می‌دهد که تا کنون حدود ۴۸ کتاب درباره بیت‌کوین به صورت رسمی در ایران منتشر شده‌اند که در میان آن‌ها حدود ۲۲ اثر ترجمه و حدود ۲۶ اثر تالیف به چشم می‌خورد و این نشان از آن است که مولفان ایرانی بیش از اتکا به منابع خارجی و ترجمه منابع نوشته‌شده در خصوص بیت‌کوین دست به تالیف درباره آن زده‌اند. این درحالی است که تنها ۱۱ اثر از این میان تجدید چاپ شده‌اند.
براساس این لیست در سال ۹۹ (تا کنون) حدود هفت کتاب در چاپ اول یا تجدید چاپ به بازار رسیده‌اند. این در حالی است که علی‌رغم عمر ۱۲ساله بیت‌کوین نخستین کتاب‌های منتشرشده در این فهرست در سال ۹۶ یعنی حدودا سه سال پیش به بازار کتاب ایران رسیده‌اند و در این‌جا شاید بتوان نتیجه گرفت که این رمزارز تا بیش از نصف عمر خود جایی در بازار رسمی کتاب کشورمان نداشته است.
فهرست آثار رسمی منتشرشده با موضوع بیت‌کوین در ادامه می‌آید:
اما ایران در حالی سومین سال بازار نشر خود را با کتاب‌هایی از جنس بیت‌کوین تجربه می‌کند که در نوامبر ۲۰۱۹ خبر رسید: «بیت‌کوین وارد کتاب درسی دبیرستانی‌های فرانسه شد!»
در واقع اعلام شد که فرانسه یک ماژول آموزشی برای پوشش مفاهیم بیت‌کوین و رمزارزها به برنامه درسی دانش‌آموزان دبیرستانی اضافه کرده است.
به فضای مجازی می‌رسیم؛ دنیای کتاب‌هایی که از بیت‌کوین خودشان را به صفحه‌های مجازی رسانده‌اند بسیار وسیع‌تر از فضای رسمی نشر است؛ انگار غیررسمی بودن بیت‌کوین به منابع علمی آن هم سرایت کرده است!
هرچه نمودار صعودی افزایش ارزش بیت‌کوین شیب بیشتری می‌گیرد، کاربرانی که از کتاب تازه خود درباره بیت‌کوین خبر می‌دهند یا منبعی را برای مطالعه مخاطبان که کم هم نیستند معرفی می‌کنند افزایش پیدا می‌کنند. بسیاری از این منابع هم به صورت رایگان عرضه می‌شوند. در این میان وب‌سایت bitcoind.me به جمع‌آوری این مطالب پراکنده مثل کتاب‌ها و مقالات ترجمه‌شده، خودآموزهای فارسی و معرفی رویدادهای آنلاین و حضوری درباره بیت‌کوین پرداخته است.
از میان کتاب‌های مشهور نوشته‌شده که جزء منابع لاتین هستند و معمولا میان علاقه‌مندان به رمزارزها و به ویژه بیت‌کوین معرفی می‌شوند می‌توان به «۲۱ درسی که از بیت‌کوین یاد گرفتم» نوشته "Dergigi"، «کتاب کوچک بیت‌کوین» نوشته "Alex Gladstein"، «تسلط بر بیت‌کوین» نوشته "Andreas Antonopoulos" و ... اشاره کرد.
ولی بیت‌کوین نه فقط به کلمات که حتی بعضا به رنگ و شکل کتاب‌ها هم نفوذ کرده است؛ در میان منابع مختلف یکی از مشهورترین کتاب‌هایی که درباره بیت‌کوین نوشته شده کتابی است متن‌باز با عنوان «Mastering Bitcoin» که در سایت گیت‌هاب بارگذاری شده و برای عموم قابل دسترس است. گفته می‌شود که این کتاب در فصل‌های نخست به شرح نحوه عملکرد شبکه بیت‌کوین می‌پردازد.
سایت گیت‌هاب جایی است که به دنیای نرم‌افزارهای آزاد رنگ و شکل ملموس‌تری بخشیده است؛ عموم برنامه‌نویسان جهان می‌توانند با عضویت در این سایت به صورت تیمی پروژه‌های کدنویسی خود را انجام دهند، اغلب کمپانی‌ها یا غول‌های دنیای نرم‌افزار سورس‌های خود را در این‌جا به اشتراک می‌گذارند و از این طریق با استفاده از دسترسی به منابع متن‌باز پروژه‌ها همواره ارتقا خواهند یافت. ضمنا سورس بیت‌کوین نیز در گیت‌هاب قابل مشاهده است.
اما صحبت از بیت‌کوین و کتاب‌های آن که در میان علاقه‌مندانش به میان می‌آید، بعید است نام نابغه کوچک این حوزه مطرح نشود؛ اندرو کوری، نویسنده کتاب «راهنمای نهایی بیت‌کوین» و نابغه کوچک بیت‌کوین حالا پسر حدودا ۱۴ساله‌ای است که البته چند سال قبل این اثر را نوشت. در سال ۲۰۱۸ نسخه الکترونیکی این کتاب با قیمت ۲.۹۹ دلار و نسخه کاغذی آن نیز با قیمت ۹.۹۹ دلار عرضه می‌شد.
آیا بیت‌کوین پس از این نیز به پرواز خود تا ۵۰هزار دلاری شدن ادامه خواهد داد تا مولفان بیشتری را هم به دنبالش دست به قلم کند، یا بر اساس عقیده برخی این صعود سرانجام خوشی ندارد و سقوط خواهد کرد؟
