به گزارش الف، علی عسگری، معاون اجتماعی ستاد اجرایی فرمان امام خمینی هم که به‌عنوان داوطلب دوم، پس از دختر رییس این ستاد، واکسن کرونای تولید این ستاد را تزریق کرد، تاکید می کند: «خودم پزشک هستم و نگرانی نداشتم. این واکسن کاملا ایمن است و در مراحل بعدی این موضوع ثابت خواهد شد. البته از ابتدا در جریان تولید این واکسن ایرانی بودم و یکی از ایمن‌ترین واکسنهای موجود را ساخته ایم. ما در ساخت واکسن سابقه طولانی در کشور داریم. این واکسن تولید داخل، تکنولوژی ایمنی است و جای نگرانی ندارد.»
همچنین سعید نمکی، وزیر بهداشت هم یادآور می شود: «بعد از مدت‌ها تلاش و پیگیری دانشمندان برجسته کشور و پس از طی مراحل مختلف مطالعات علمی، واکسن کرونا در کشور تولید شد و خوشبختانه توانستیم تزریق بر روی انسان را هم انجام دهیم.»
او تصریح می کند: «ما ۱۰۰ سال است که در منطقه واکسن ساز هستیم. کسانی که فکر میکنند اولین بار است که واکسنی را تزریق میکنیم بسیار در اشتباه هستند. ما اولین واکسن‌ساز آسیا بودیم و این ما بودیم که به بسیاری از کشورهای دنیا و منطقه واکسن صادر می‌کردیم. امیدوارم در آینده بسیار نزدیک شاهد شروع فاز دوم بالینی این واکسن و سپس فاز سوم انسانی باشیم.»
از سوی دیگر، سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری هم خبر می دهد: «امروز شش شرکت دانش‌بنیان در زمینه تولید واکسن کرونا در ایران فعالیت میکنند. امیدواریم در حوزه واکسن کرونا هم به‌خوبی اقدام کنیم و شاهد این باشیم که دیگر به واردات نیاز نباشد.»
خیز ایران برای تولید ماهانه 12 میلیون دوز واکسن کرونا
آنطور که مسئولان ستاد اجرایی فرمان امام خبر داده اند، قرار است در آینده ای نزدیک ماهانه 12 میلیون دوز واکسن کرونا در داخل کشور تولید شود.
محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام هم خاطرنشان می کند: «تولید واکسن کرونا در ایران محصول یک کارگروهی و همکاری نزدیک وزارت بهداشت، معاونت علمی ریاست جمهوری و دانشمندان ستاد اجرایی فرمان امام است که در تاریخ کشور ماندگار میشود. علاوه بر این واکسن که وارد فاز مطالعه بالینی انسانی شد، شش مسیر دیگر نیز برای تولید واکسن دنبال میکنیم. به‌جز واکسنی که تزریق انسانی آن آغاز شد، سه مسیر دیگر هم در همین مراحل تست انسانی است»
او با اشاره به ظرفیت تولید این واکسن در کشور، خاطرنشان می کند: «در حال حاضر توانایی داریم که از دو یا سه هفته آینده، ماهانه یک و نیم میلیون دوز از واکسن کرونا را در ایران طراحی و تولید کنیم. خوشبختانه بخش زیادی از تجهیزات تولید واکسن ایرانی کرونا در داخل قابل‌تولید هستند. همین موضوع، این امکان را به ما می‌دهد تا بتوانیم بعدها بیش از ۱۲ میلیون دوز واکسن در ماه تولید کنیم. اگر به این نقطه برسیم دیگر چیزی به اسم مشکل واکسن کرونا نخواهیم داشت.»
نیازی به تایید سازمان جهانی بهداشت نداریم
یکی از نکات پربحث در فضای مجازی، حرف های اخیر کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو است. او می گوید برای تولید گسترده واکسن کرونای تولید داخل به تایید سازمان جهانی بهداشت، نیازی نداریم. منتقدان می گویند این حرف به این معنی است که واکسن ایرانی کرونا قرار است صرفا استانداردهای داخلی را پشت سر بگذارد.
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو تاکید دارد: «برای استفاده واکسن ایرانی کرونا در کشور، نیازی به مجوز سازمان جهانی بهداشت نیست و همه‌چیز با مجوز سازمان غذا و داروی ایران انجام میشود. البته هر وقت قرار شد تولید برای صادرات داشته باشیم، تولیدکننده می‌تواند برای اخذ مجوزهای بین‌المللی از سازمان جهانی بهداشت هم اقدام کند. تا این لحظه نیز هیچ واکسن خارجی مجوز ورود از سازمان غذا و داروی ایران را دریافت نکرده است.»
او در تشریح جزئیات واکسن کرونای تولید داخل هم خاطرنشان می کند: «واکسن کرونای ایرانی هنوز تولید نهایی نشده است و مراحل کارآزمایی بالینی را طی می‌کند. البته این به معنای رونمایی از واکسن کرونا نیست، بلکه شروع فاز اول مطالعه انسانی است. این واکسن از نوع ویروس غیرفعال شده کرونا است که ترکیبات آلومینیوم هم همراه دارد. هر وقت این واکسن تایید نهایی شود، ظرفیت تولید انبوه آن هم آماده است. اگر تایید نهایی انجام شود در سال ۱۴۰۰ قابلیت تولید حداقل ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون دوز واکسن را تا آخر سال خواهیم داشت، ولی تا قبل از آن باید همه مراحل کارآزمایی بالینی به تأیید سازمان غذا و دارو رسیده باشد.»
تولید داخل، منافاتی با واردات واکسن معتبر ندارد
تاکنون بیش از ۶۵ هزار نفر داوطلب آزمایش واکسن کرونای ساخت داخل شده اند. بسیاری از کارشناسان نظام سلامت تاکید دارند که باید علاوه بر تلاش برای ساخت واکسن به واردات واکسن کرونا از منابع معتبر هم ادامه دهیم.
دکتر محمدرضا دهقانی، داروساز که سال ها در حوزه تولید واکسن فعالیت داشته است، در گفتگو با الف به چالش های پیش روی تولید واکسن ایرانی کرونا می پردازد و می گوید: «با وجود محدودیت های زیاد و تحریم های جهانی، ایران در حال انجام کاری بزرگ است. نباید این تلاش ها نادیده گرفته شود. البته هنوز تا تولید نهایی واکسن کرونا، راه درازی در پیش داریم. هنوز فاز مطالعات انسانی این واکسن، تمام نشده است. بعد از این مرحله است که مراحل اخذ مجوز تولید و توزیع گسترده آغاز خواهد شد. بنابراین نباید توقع داشته باشیم که این واکسن بزودی در سراسر ایران توزیع شود.»
او تاکید می کند: «معتقدم باید برای تولید و توزیع واکسن کرونای تولید داخل، تایید سازمان جهانی بهداشت را هم دریافت کنیم و در این مسیر گام برداریم. این اتفاق موجب می شود که اعتماد به واکسن ایرانی کرونا، بسیار افزایش پیدا کند و افراد بیشتری برای تزریق این واکسن، داوطلب شوند. درست است که احتمال دارد این مرحله موجب قدری تاخیر در تولید گسترده این واکسن شود، اما در نهایت موجب افزایش اعتماد عمومی به واکسن ایرانی خواهد شد. تجربه نشان داده است که کیفیت تولیدات ایرانی در حوزه واکسن و دارو، همپای سایر رقبای خارجی است. در این مرحله نیز شک ندارم که تولیدات دانشمندان ایرانی، می تواند استانداردهای جهانی را هم اخذ کند.»
همچنین دهقانی یادآور می شود: «افکار عمومی انتظار دارد که علاوه بر تلاش برای تولید واکسن کرونا، واردات واکسن های معتبر هم جدی گرفته شود. باید در نظر داشت که ما به احتمال زیاد، نیاز خواهیم داشت که هرسال واکسن کرونا را تزریق کنیم. بنابراین تولید داخل حتی اگر دیرتر هم به نتیجه برسد، می تواند در سال های آینده به ما کمک کند و ما را از واردات بی نیاز سازد، اما در حال حاضر و به شکل فوریتی باید واردات واکسن کرونا هم در دستور کار قرار بگیرد.»
ضرورت ارتقای سطح همکاری با دانشمندان جهانی
در شرایطی که در برخی کشورهای توسعه یافته، واکسیناسیون سراسری کرونا آغاز شده، همچنان تولید و واردات واکسن کرونا در ایران به سرانجام نرسیده است.
دکتر مهران امامقلی، متخصص علوم آزمایشگاهی در گفتگو با الف به وضعیت فعلی تولید واکسن کرونا در داخل می پردازد و می گوید: «اگر از نگاه اقتصادی به موضوع نگاه کنیم، قطعا ساخت واکسن کرونا در ایران، بسیار کم هزینه تر از واردات آن خواهد بود. اگر تولید این واکسن پیشرفته در ایران به سرانجام برسد، صرفه جویی ارزی چشمگیری را شاهد خواهیم بود. البته باید همزمان این نکته را هم مدنظر داشت که تاخیر در واردات واکسن، آسیب های خود را به سلامت و اقتصاد کشور نیز وارد خواهد کرد. بنابراین به نظرم بهترین استراتژی می تواند واردات فوری و کوتاه مدت واکسن کرونا و نگاه بلندمدت به تولید داخلی باشد. این اتفاق می تواند هم تامین کننده سلامت ایرانیان باشد و هم به اقتصاد ما کمک کند.»
او یادآور می شود: «کشور ما در ساخت واکسن کرونا، حداقل وقفه ای شش ماهه خواهد داشت. اگر از همان روز اول، همکاری شرکت های دانش بنیان داخلی با شرکت های مطرح جهانی اتفاق می افتاد، این وقفه زمانی کاملا از بین می رفت. این روزها دنیای علم و فناوری به صورت اشتراکی پیش می رود. بسیاری از دستاوردهای فناوری هم محصول همکاری دانشمندان از کشورهای مختلف است. اگر می خواهیم واکسن ایرانی کرونا زودتر به نتیجه برسد، باید سطح ارتباط علمی با دانشمندان جهانی را ارتقا دهیم.»
در شرایطی که بسیاری از کارشناسان نظام سلامت نسبت به احتمال وقوع پیک چهارم کرونا در زمستان هشدار می دهند، باید منتظر ماند و دید که واکسن تولید داخل، چه زمانی می تواند به شکل سراسری تزریق شود تا از وقوع موج های بعدی کرونا جلوگیری کند.
