پایش بازار

پویایی های بازار

1. قیمت نفت برای پنجمین هفته متوالی بالا رفت. احتمالا به دلیل عملی شدن واکسن کووید-19 و افزایش نیافتن تولید اوپک پلاس. در یک ماه اخیر نفت خام از نوع برنت 20 درصد افزایش قیمت داشته و به 50 دلار و 55 سنت رسید. در اروپا حمل ونقل جاده ای مجددا افزایش یافته است. قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت نیز با 3 درصد افزایش به 27.09 دلار هر بشکه رسید. در عوض قیمت گاز طبیعی در ماههای اخیر پایین آمده و از بالای 3 دلار به 2.60 دلار هر میلیون بی تی یو رسید. پیش بینی می شود همچنان زمستان امسال در نیمکره شمالی معتدل باشد.

تفسیر هفته

2. گذار انرژی برای استفاده از سوخت های فسیلی به انرژی های پاک بدون منازعه نیست. جمعی از مدیران شرکت رویال داچ شل در مخالفت از گذار سریع به سوخت های پاک از سمت های خود استعفا دادند. در بخش مالی جهانی، بدهی کلی جهان در ابتدای 2021 به 200 هزار میلیارد دلار خواهد رسید. بخش اعظمی از آن به دلیل سیاست های دولت ها برای اعطای یارانه و یا محرک های مالی جهت راه اندازی اقتصاد ملی در پس از شیوع بیماری کوووید-19 است.صندوق بازنشستگی مشترک ایالت نیویورک اعلام کرد که تا 2025 از سرمایه گذاری در سوخت های فسیلی کناره گیری می کند.
   
   این صندوق 226 میلیارد دلار سرمایه دارد. سهام شرکت تسلا سازنده خودروهای برقی در دو سال اخیر 800 درصد رشد داشته است. از سوی دیگر قیمت نفت اکنون به حدود 50 دلار هر بشکه رسیده و این در بعد از زمانی است که قیمت نفت تگزاس در ماه مارس و آوریل منفی شد. در ماه آوریل 2020 نفت تگزاس 69 درصد نسبت به ماه آوریل 2019 بصورت متوسط کاهش یافت. این مقدار تغییر بدتر از سقوط های قیمت نفت همراه با رکودهای اقتصادی در گذشته بوده است.
   
   دوره هایی مانند 1991، 1998، 2001، 2009 و 2015 همگی نوسان در قیمت نفت را بهمراه داشت. مقدار مصرف نفت و سوخت مایع در نوامبر 2020 حدود 96 میلیون بشکه در روز بوده است. این مقدار 6 میلیون بشکه از نوامبر 2019 کمتر است، اما از متوسط سه ماهه سوم 2020، 2.5 میلیون بشکه در روز بیشتر است. می توان نتیجه گرفت که اقتصاد جهان همچنان به نفت وابسته است و اگر این گزاره صحیح باشد، قیمت نفت در 2021 فراز و نشیب های فراوان خواهد داشت.
   
   بنظر می رسد که قیمت نفت با بهبود وضعیت اقتصادی جهان رابطه داشته باشد. اما نه مانند سابق. مثلا در 2008 قیمت نفت به 140 دلار هر بشکه رسید، اما شاید دیگر چنین اتفاقی نیفتد. احتمالا نفت تگزاس به 50 دلار هر بشکه در فوریه 2021 برسد. یعنی علیرغم تحولات شدید در اقتصاد جهان، از این پس تاثیر آن بر روی قیمت نفت ارامتر و آهسته تر خواهد بود.

3. قیمت نفت خام از کانال 40 به 50 دلار هر بشکه از نوع نفت خام برنت رسید. در حالیکه همچنان انبارهای نفت از متوسط پنج سال گذشته بیشتر در خود نفت نگاه می دارند. نشریه پلاتس اویلگرام پیش بینی کرده است که از کاهش 8.7 میلیون بشکه ای که تقاضا برای نفت در سال 2020 نشان داد، مقدار 6.3 میلیون بشکه در روز تقاضا بیشتر خواهد شد. با بالا رفتن قیمت نفت، ورودی به پالایشگاه با هزینه بالاتری است و برخی از شرکت های بزرگ بدنبال تعطیلی پالایشگاه و یا تغییر آن به خط تولید فرآورده های زیستی هستند. گزارش شده که 100 درصد پالایشگاه های هند در حال کار هستند. از سوی دیگر بالارفتن قیمت باعث می شود که تولیدکنندگان نفت شیل با اقتصادی شدن این روش تولید به بازار بازگردند.

4. عراق اکنون به چهارمین تولیدکننده نفت جهان مبدل شده است. گزارش ها نشان می دهد که در ابتدای 2020، آمریکا 12.2 و روسیه 10.8 و عربستان سعودی 9.8 و عراق 4.7 میلیون بشکه در روز بترتیب تولید داشته اند. این نشان از برنامه ریزی صحیح دولت عراق در سالهای گذشته است. مسئولین عراقی خاطر نشان می سازند که منطقه خودمختار کردستان عراق با برنامه ریزی های آنها هماهنگ نیست. به همین دلیل عراق در پی گسترش قراردادهای با پیش پرداخت نقدی است. خریدار نفت در این حالت به شرکت ملی نفت کشور (NOC) وام می دهد. وثیقه این وام همان بشکه های نفتی است که در آینده به خریدار تحویل داده می شود. عراق این نوع قراردادها را برای مدت زمان 5 سال در نظر گرفته است.
   
   شرکت های نفت آسیایی به این روش استقبال نشان داده اند. عراق به جهت کمبود در پرداخت حقوق ماهانه معلمان و خاموشی های برق در زیر فشار است. به همین جهت عراق سهمیه کاهش در جلسات اوپک پلاس را نپذیرفته و معتقد است که کشورش نباید به همان درصدی از تولید نفت خود کم کند که کشورهایی مانند روسیه و عربستان کاهش می دهند. از طرف دیگر معاون وزارت انرژی آمریکا می گوید که آمریکا به عراق فشار وارد می آورد که بجای وارد کردن گاز از ایران به گاز وارداتی از منطقه خودمختار کردستان رو آورد.

5. پروژه خط لوله نورداستریم 2 در آبهای آلمان در دریای بالتیک مجددا شروع بکار کرد. در پس از تحریم آمریکا علیه شرکت های آلمانی و سوئیسی، ساخت آخرین قطعه نورداستریم2 به تعویق افتاد. این خط لوله که گاز شبه جزیره یامال و حوزه گازی اشتوکمان روسیه را به سنت پترزبورگ و از طریق بستر دریای بالتیک به آلمان صادر می کند، در حالیکه 90 درصد ساخت به اتمام رسیده، در آخرین بخش از ساخت آن مورد تحریم دولت آمریکا قرار گرفت. رهبری ساخت این خط با شرکت روسی گازپروم است. شرکت مدیریت ریسک DNV GL که یک شرکت نروژی است، می گوید که کار خود بر روی ارزیابی خط لوله نورداستریم 2 را به دلیل نگرانی از تحریم آمریکا متوقف کرده است. آمریکا اخیرا علاوه بر شرکت های سازنده خط و یا تهیه کننده مواد اولیه و یا ساخته شده برای خط، شرکت های تهیه کننده خدمات و یا امکانات برای ارتقای کشتی هایی که وسائلی که در این خط استفاده کنند را نیز مشمول این تحریم قرار داد.
   
   قرار بود که ساخت خط لوله با هزینه ای به اندازه 11.2 میلیارد دلار در اوائل امسال تمام شده و گاز صادراتی به آلمان و از آنجا به کشورهای همسایه تحویل گردد. مقامات آلمانی امیدوارند که با تغییرات در کاخ سفید این مشکل حل شده و تا تابستان 2021 این خط عملیاتی گردد. شرکت روسی گاز پروم هم اکنون با سه مشکل عمده روبروست: پیدا کردن کشتی هایی که بتوانند باقیمانده خط را لوله گذاری کنند، یافتن شرکتهایی برای بیمه کردن پروژه، و یافتن شرکت هایی که بر امنیت کار و همگرا بودن با استانداردهای اروپایی را تصدیق کنند.
   
   کشتی فورچونا از روز جمعه عملیات لوله گذاری 2.6 کیلومتر در آبهای کم عمق آلمان را مجددا آغاز می کند. درهمین حال مشخص شد که روسیه در ماه اکتبر نسبت به ماه قبل 70 درصد کمتر گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی) صادر کرده است. تاسیسات مایع سازی گاز طبیعی در روسیه یکی در یامال است و دیگری در ساخالین. اولی توسط شرکت نواتک اداره شده و دومی توسط شرکت گازپروم.

6. اتحادیه اروپایی روز جمعه اعلام کرد که رهبران کشورهای عضو این اتحادیه موافقت کرده اند تا 10 سال دیگر 55 درصد از انتشار گازهای گلخانه ای خود را نسبت به 1990 کم کنند. کشورهای اروپای شرقی این توافق را بسختی قبول کردند. لهستان که بیشتر مصرف انرژی آن از طریق ذغال سنگ تامین می شود، تا آخرین لحظه مقاومت کرد. قیمت خرید کربن از صنایع آلوده کننده در بازار کربن به 31 یورو هر تن رسید. مکنزی در گزارش خود می گوید که 77 درصد از پروژه های ال ان جی احتمال انجام نشدن آنها وجود دارد. همچنین اتحادیه تحریم های جدیدی علیه ترکیه بخاطر اقدامات اکتشافی این کشور در آب های مدیترانه شرقی اعمال خواهد کرد. اعلامیه خاطر نشان می سازد که ترکیه اقدامات یک جانبه مانند حفاری برای کشف نفت وگاز در دریای مدیترانه انجام داده و همزمان شعارها و اقدامات تحریک آمیزی علیه اروپای متحد انجام داده است. همزمان رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در مراسم رژه نظامی در باکو شرکت کرده و ادعاهایی علیه مناطقی از ایران مطرح کرد. مناسب است که ایران و اروپا با یکدیگر برای منافع مشترکشان گفتگو نمایند.