بیژن مقدم مدیر مسئول سایت الف پیرامون طرح اخیر مجلس دربارهی برجام به انصاف نیوز گفت: «برخی معتقد هستند برجام دستاوردهای بسیار زیادی داشته است و باید تلاش کنیم تا این دستاوردها را حفظ کنیم و اگر غفلت کنیم خیلی چیزها را از دست میدهیم. تحت شرایطی آن را امضا کردیم و تعهداتی دادیم. طرفهای مقابل هم تعهداتی دادند تا طبق توافق عمل کنند. برخی مقامات ما هم گفتند هرچند که برجام تمام خواستههای ما را برآورده نمیکند اما در هر صورت مذاکره است و باید بده و بستان کرد.
تحلیل دوم این است که برجام هیچ آوردهای برای ما نداشت، بنابراین به اصطلاح آش دهنسوزی نیست که بخواهیم آن را با چنگ و دندان نگه داریم؛ ضمن اینکه طرفهای مقابل برجام هم به تعهدات خود عمل نکردند و آنها تحلیل میکنند ایران که دارد به تمام وظایف خود عمل می کند پس میتوانیم با همین دست فرمان ایران را در برجام نگهداریم، پس ما برنده هستیم.
بنابراین بازی برد-برد به بازی برد-باخت تبدیل شد. اروپاییها و آمریکاییها برنده این بازی و جمهوری اسلامی بازنده شد.
این دو تحلیل وجود دارد و بنده بیشتر با تحلیل دوم موافق هستم، واقعیت این است که ما هیچ دستاوردی از مسیر برجام نداشتیم. الان هم یک کاغذی داریم که آمریکا از آن خارج شده و اروپا به تعهداتش عمل نمیکند. بنابراین طبق قواعد برجام میتوانیم یک سری اقدامات را انجام دهیم، برجام این را به ما اجازه داده تا به شرایطی که قبلاً در آن بودهایم بازگردیم. احتمالاً به همه آنها نمیتوان بازگشت. اما اگر هم بخواهیم روزی گفتوگویی انجام بدهیم، این بازگشت دست ما را پر میکند و الان دست ما خالی است. میزان ذخایر و غنیسازی کاهش یافته و بسیاری از مراکز تعطیل شده است. الان چیزی برای مذاکره نداریم اما فشارها و تحریمهای آنها باقیمانده و حتی تحریمها را افزایش دادهاند.»
او ادامه داد: «مگر ما یکبار مذاکره نکردیم؟ اگر بنا این است که آنها به برجام بازگردند، پس برگردند. ما که برجام را پاره نکردهایم که چسب بزنیم. آنها پاره کردهاند، پس خودشان برگردند. اصلاً نیازی به مذاکره مجدد نیست. این حرف من نیست و وزیر خارجه کشور گفته است. اما توجه داشته باشیم برای مسئلهی هستهای معمولاً در حدی فراتر از قوا برای آن تصمیمگیری میشود. بنابراین طرح مجلس را هم باید در همین چارچوب دید. فرقی ندارد مجلس یا دولت باشد. یعنی مجلس هم باید خود را با سیاستهای کلی نظام تنظیم کند. ما هیچ نوع بخشینگری نداریم. دولت، مجلس و دستگاه قضایی هیچکدام بخشی نیستند.
الان هم طرفهای برجام عملکرد ما را رصد میکنند و میبینند هرچقدر به سمت جلو آمدند، به عقب رفتهایم و این مسئله نشاندهنده ضعف ما است. باعث میشود طرف مقابل شما فعالتر و جسورتر شود و کارهای خود را پیش ببرد. اینکه تا بهحال این مدلی حرکت کردهایم چه اتفاقی افتاده است؟ تحریمها بیشتر شده است و همچنین دانشمندان هستهای ما را ترور میکنند و دوباره میگویند ایران میخواهد به بمب اتم دست پیدا کند، در صورتی که بمب اتمی وجود ندارد.
به اسرائیل میگویید چرا بمب اتمی میسازید؟ میگوید به شما ربطی ندارد. باز هم میپرسید چرا اجازه نمیدهید بازرسهای آژانس بینالمللی از مراکز شما بازدید کنند؟ او میگوید من اصلاً این پروتکلها را قبول نکردهام و چیزی را امضا نکردهام روی چه حسابی به شما اجازه بدهم تا از آنها بازدید کنید.
اما ما برای اینکه حسننیت خود را نشان دهیم یک چیزی را داوطلبانه پذیرفتهایم که بیش از حقوق اجباری ما بوده است . شما یک زمانی فراتر از الزامات اولیه را میپذیرید به این شرط که طرف مقابل هم انعطاف نشان دهد، وقتی آنها انعطاف را نشان ندادند پس باید تصمیمی جدی گرفته شود. الان میخواهیم از چیزی که داوطلبانه پذیرفتهایم عدول کنیم.
باید از این حالت رکود و ضعف خارج شویم
البته این طرح مجلس بهتنهایی شاید نتواند کاری کند که طرف مقابل برجام هم به تعهدات خود عمل کند، پس باید مجموعهای از اقدامات صورت بگیرد.
باید در کل کشور تصمیم بگیریم تا از این حالت رکود و ضعف خارج شویم. چیز زیادی برای از دستدادن نداریم. همهی تحریمها در اوج خود هستند و کارهای تروریستی هم انجام میشود و دانشمندان ما مثل گذشته ترور میشوند و همچنان به ما تهمت تولید بمب اتم زده میشود .با وجود اینکه تمام دوربینها و بازرسهای آنها اینجا هستند و میبینند که ما بمب نمیسازیم و با آن همه مذاکره میخواهند کشور را به نقطهی صفر برسانند. میگویند که بحث ما چیزهای دیگری است و شما نباید موشک داشته باشید و یا برد موشک شما اینجوری نباشد. یعنی میخواهند یک کشور را خلع سلاح میکنند. نمونههایی مثل لیبی و عراق هستند. به آنها تجاوز میکنند و دولتشان را عوض میکنند. رفتار آنها را در افغانستان ببینید. خیلی راحت نیروی نظامی را پیاده میکنند و به آنها کشور تجاوز میکنند.
اگر میخواستیم با ما هم اینطوری رفتار شود، میرفتیم و تن به همه خواسته های نامعقول آنها میدادیم. اما اهداف انقلاب ما این نبود. بنابراین من معتقد هستم اقدام مجلس حتماً کامل نیست اما درعین حال یکی از پازلهایی است که باید گذاشته شود.
مسئولین اجرایی هم اعلام کردند باید مدل غنیسازی را عوض کنیم و کارهای تحقیقاتی خود را آغاز کنیم چون هیچ چیزی سر جای خود نیست. پس چرا ما باید سر جای خود باشیم؟ به این سؤال کسی پاسخ نمیدهد و خود آقای ظریف هم پاسخ خوبی برای مسائل دارند، هرچند دولت ممکن است بگوید این طرح را قبول ندارد. البته همانطور که گفتم این طرح باید در چارچوب سیاستهای کلی نظام باشد.»
جمهوریخواهها بیشتر هارت و پورت کردند
مدیرمسئول وب سایت خبری الف دربارهی اینکه « آیا ممکن است که این حساسیتهای برخی از مجلس فعلی در جهت گشایش اقتصادی برای انتخابات ۱۴۰۰ باشد» به انصاف نیوز پاسخ داد: «این تحلیلها بسیار سطحی است. باید زیرساختهای تصمیمگیری و سیاستهای آمریکا را بررسی کنیم. موضوع دموکراتها و جمهوریخواه بارها مطرح شد. هنوز کسی پاسخ روشنی به آن نداده است. بیشتر این جنگها و تحریمها بهصورت هوشمندانه در دولت اوباما طراحی شد. اما جمهوریخواهان بیشتر هارت و پورت کردند. بنابراین اگر کسی این زیرساختها را نشناسد، فکر میکند با رفتن ترامپ (-به عنوان یک پدیده و یا یک دیوانه-) اتفاق عجیب و غریبی میافتد. اما اینطور نیست، ضمن اینکه برجام دستاوردی نداشته است.
البته برخی میگویند برجام ما را از جنگ دور کرده است و به نظرم این هم تحلیل درستی نیست و قابل اثبات نیست.
آثار مادی و عملیاتی برجام در رفع تحریمها بود که هیچ اتفاقی در این حوزه رخ نداد. به صحبتهای آقای روحانی پس از برجام گوش کنید، میگوید ازاین پس همه تحریمها برداشته میشود. البته اگر به تعهدات عمل میکردند، شاید توافق خوبی بود و این روشن است. الان برخی از خطوط هستهای ما تعطیل شده است. برگشت به آن خطوط تحقیقاتی و تولیدی در حوزه هستهای زمانبر است. باید زمان زیادی صرف کنیم تا برگردیم نقطهای که قبلاً بودیم. طرفهای برجام دیگر انگیزهای ندارند چون گفتند تحریمها سر جای خود است و جمهوری اسلامی هم همهی کارها را کرده است. و این تحلیل غلط راداشتند که اگر ما یک کم دیگر سفت بگیریم اینها هم اینجا خفه میشوند. البته نشان دادیم با همهی کاستیها و شرایطی که کشور ما دارد، این اتفاق رخ نمیدهد.
اروپا هم که نشان داد واقعاً در مقابل آمریکا ذلیل است
اگر برجام دستاوردی داشت، مطمئناً همهی منتقدان از آن دفاع میکردند. کافی است فقط به حرفهای آقای روحانی، ظریف و عراقچی توجه کنیم، بسیار روشن و صریح میگویند. مثلاً آقای روحانی میگوید مگر آدم دیوانه است دوباره با آمریکا مذاکره کند. آقای ظریف هم میگوید اگر میخواهید بیاید و برجام را عملی کنید، مذاکره نمیخواهد. اروپا هم که نشان داد واقعاً در مقابل آمریکا ذلیل است. محدودیتهای جدی استراتژیک دارد و اصلاً قدرتی در مقابل آمریکا محسوب نمیشود.آنها حتی نتوانستند یک شرکتی به نام -اینستکس- ایجاد کنند، تا یک خط اعتباری برای مسائل ضروری ما باشد، که کاملا برایشان قابل کنترل هم بود.
تنها هنر اروپا میتوانست این باشد حالا که تحریمهای بانکی پیچیده است یک راه باریکی را باز کند تا پولها منتقل شوند آن هم در حوزههای انسانی مثل دارو و غذا. زمان بسیاری معطل این شرکت بودیم.
به نظر من تصمیم مجلس بهعنوان یک گام درست است و ما باید گامهای دقیقتر دیگری هم برداریم و دست خود را پر کنیم و آنها هم ببینند در این مسیر جدی هستیم. یا حداقل اینکه رژیم وحشیای مثل اسرائیل را کنترل کند و بدانند که بالاخره دست ما همبسته نیست اگر هم فردا خواستیم مذاکره کنیم، مثل الان دست خالی نباشیم.