امروز روز وفات پیامبر گرامی اسلام است.
پیامبری که اگرچه سرشار از عطوفت و رحمت به خلق خدا بود اما قرن هاست که هم عامدانه ( از سوی برخی مستشرقین مغرض) و هم ناخواسته به دلیل کردار و گفتار جاهلانی با جهل مرکب که خود را در زمره مدعیان پیروی از ایشان می دانند چهره ای سراسر نادرست از این رسول مهربانی در اذهان برخی بیخبران ترسیم شده است.
شخصیت و حیات پیامبر اسلام از زوایای مختلفی قابل بررسی است و بی گمان هر کدام از این ابعاد نیز مستند به رفتار و گفتار ایشان است.
از فضایل فردی که محمد (ص) از پیش از بعثت به آن مشهور بود تا فضایل اجتماعی که پس از توفیق یافتن به تشکیل اولین اجتماع مدنی اسلام در مدینه از ایشان مشاهده شده ، از جهاد و جنگ با کفاری که عرصه را بر ایشان تنگ کرده بودند و پس از ناامیدی از تمکین ایشان به خواسته های آن ها به چیزی جز از میان برداشتن ایشان راضی نبودند تا اعلام بخشش در فتح مکه و حتی امان دادن به بزرگان مکه که او را کم آزار و اذیت نکرده بودند، جملگی، بعدی از ابعاد شخصیتی و حیات آخرین فرستاده الهی را شکل می دهند. از این موضوع باید نتیجه گرفت که نمی توان کلیت حیات ایشان را با فقط با یکی از این ویژگی ها توضیح داد و جامعیت شخصیت ایشان را به یکی از این فضایل فروکاست.
محمد (ص) به همان اندازه که مرد میدان جنگ و سیاست بود مرد صلح و زندگی نیز بود. به همان اندازه که در برابر دشمنان قسم خورده دین الهی سخت و استوار بود در منزل و مدینه و در میان مومنان مهربان و فروتن بود. این افتادگی و فروتنی رسول مهربانی تا جایی بود که نقل شده است تازه واردان به شهر قادر به تشخیص او نبوده اند چرا که در ظاهر او و رفتار و گفتارش چیزی که مایه تکبر و امتیاز او از دیگران باشد مشاهده نمی شد.
با این همه همانقدر که فروکاستن جامعیت شخصیت ایشان به یک ویژگی نادرست است در عرصه تبلیغ ، یکسان دیدن آن ها نیز نادرست است و لازم است که بسته به زمانه و زمینه بر برخی از این ابعاد شخصیتی بیشتر از دیگر ابعاد تاکید شود. چنین کاری با فروکاستن ابعاد شخصیتی ایشان به یک جنبه فرق می کند و برخاسته از نوعی ضرورت تبلیغی است.
تشخیص اینکه در هر زمانه و عصری بر کدام بعد از شخصیت ایشان در عرصه تبلیغ باید تاکید بیشتری کرد چندان دشوار نیست. اما همین امر نه چندان دشوار گاه به طرز عجیبی از سوی ما مدعیان پیروی و تبلیغ ایشان نادیده گرفته شده است. شخصیت و حیات پیامبر اسلام نه تک بعدی بود و نه جامعیت حیات ایشان را می توان به یکی از فضایلش فروکاست اما بسته به زمینه عصری و آمادگی روانی و ذهنی مردمان هر روزگار باید فضایل متناسب با این بستر روحی را در عرصه تبلیغی پیش چشم داشت.
همچنین است زندگی و حیات سایر امامان معصوم. بی گمان فروکاستن تمامیت زندگی امام حسن ( ع) به صلح و سازش به همان اندازه خطاست که در عرصه تبلیغی همه وجوه شخصیتی ایشان را به یک چشم دیدن. از جامعیت شخصیت امام حسن (ع) فقط صلح با معاویه در ذهن غالب شیعیان نقش بسته و در عرصه های تبلیغی نیز کمتر به ابعاد دیگر زندگی ایشان، متناسب با زمانه پرداخته شده است .
درباره زندگی امام هشتم حضرت رضا (ع) نیز در عرصه تبلیغی به اندازه کافی به بعد عقلانی و علمی شخصیت ایشان در مناظرات فکری با مخالفان و به خصوص آداب پسندیده ایشان در این مناظره ها و مباحثه ها که بسیار مطلوب و متناسب با حرف زمانه است پرداخته نشده است.
شناخت زمانه و مردمانش در معرفی فضایل این بزرگان نقش مهمی دارد که آن چنان که باید در عرصه های تبلیغی مورد توجه قرار نگرفته است.
