مدتها است که وزارت صمت، شورای رقابت، کمیته خودرو و سازمان حمایت از مصرف کنندگان در جلسات متعدد اقدام به شروط مختلف برای قرعه کشی محصولات ایران خودرو و سایپا میکنند و در این سیاستگذاری ها تلاش میکنند که مطمئن شوند که خودرو به مصرف کننده واقعی میرسد و به این منظور به دفعات شرایط ورود به روند قرعه کشی را تغییر داده و اصلاح کرده اند تا این قرعه کشیها منصفانه تر باشد. نکته این که قابل تعمق است وجود شرط پلاک فعال و عدم خرید خودرو طی 3 سال گذشته است که باید اصلاحاتی در آن صورت بگیرد.
در خصوص وجود پلاک فعال، آیا پلاک فعالی که بالای 10 سال از عمر خودرو گذشته و عملا اسقاطی محسوب میشود میتواند معیار مناسبی باشد؟ قطعا خیر و در این مورد مراکز تصمیم گیر میبایست این شرط را محدود نمایند و بر اساس عمر مفید خودرو آن را در نظر بگیرند. در نظر بگیرید یک مصرف کننده دارای پلاک فعال روی یک خودرو مدل 1380 باشد و به همین علت از ورود به روند قرعه کشی و خرید خودرو محروم شود که غیر منصفانه و غیر عادلانه است. این شخص نه میتواند ریسک کند و خودرو خود را برای ورود به قرعه کشی که احتمال آنهم بسیار ضعیف است بفروشد زیرا که ممکن است منبع درآمد وی باشد، و نه میتواند با وجود این پلاک فعال در قرعه کشی و خرید خودرو شرکت کند. لذا منصفانه این است که شرط پلاک فعال برای خودروهای بالای 10 سال در نظر گرفته نشود.
شرط عدم خرید خودرو طی 3 سال گذشته شرط خوبی است ولی بنظر میرسد برای عادلانه تر شدن میبایست مدت زمان آن را بیشتر کرد تا احتمال رسیدن خودرو به مصرفکننده واقعی بیشتر شود. اگر همان مثال بالا در نظر گرفته شود مشخص میشود کسی که یک ماشین ده سال به بالا و در مرحله اسقاط شدن دارد استحقاق بیشتری برای خرید خودرو دارد تا فردی که مثلا 4 سال پیش خودرو صفر دریافت کرده است.