به گزارش تسنیم، آلودگی هوا مشکل دیرینه تهرانی ها و بسیاری دیگر از کلانشهرهاست و زمانی که صحبت از آن به میان می آید فهرستی از عوامل موثر در ایجاد این معضل مانند منابع متحرک (یعنی خودروها و موتورسیکلت ها)، پیش رویمان قرار می گیرد.

در این بین خودروهای فرسوده سهم قابل توجهی در ایجاد آلودگی هوا دارند و به زعم برخی ها متهم ردیف اول محسوب می شوند؛ در این راستا قانونگذار برای خودروها سن فرسودگی در نظر گرفت تا وقتی خودرو به سن تعیین شده رسید، نسبت به اسقاط آن اقدام شود و به تدریج یکی از عوامل موثر در آلودگی هوا حذف و خودروهای جدید با استانداردهای مناسب جایگزین شوند.

بر این اساس ماده 8 قانون هوای پاک، دولت را موظف به تعیین سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه کرد و سن فرسودگی خودرو‌های سواری در کلانشهرها 18 سال، در سایر شهرها 20 سال، سواری دولتی 15 سال، تاکسی 10 سال، مینی بوس 15 سال، اتوبوس شهری 10 سال، اتوبوس برون شهری 15 سال، کامیون کشنده 25 سال، وانت 15 سال و موتورسیکلت 10 سال تعیین شد اما، چندی پیش این آیین نامه ابطال شد و قرار است سرنوشت دیگری برای آن رقم بخورد.

علت ابطال این آیین نامه این است که یک شخص حقیقی نسبت به سن فرسودگی خودروها در دیوان عدالت شکایتی مطرح کرد و طبق استعلامی که دیوان عدالت از فقهای شورای نگهبان صورت داد، این آیین نامه باطل شد. در نتیجه دیگر مبنای فرسودگی خودروها بر اساس سن نیست و باید آیین نامه دیگری توسط دولت تعیین شود.

حسین مقدم رئیس ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای شهر تهران در این باره به خبرنگار تسنیم، گفت: کیفیت خودروها با توجه به داخلی و خارجی بودن و مقدار پیمایش عامل تعیین کننده ای در فرسودگی است اما میزان پیمایش قابل استناد نیست زیرا برخی این عدد را تغییر می دهند بنابراین نمی توان گفت اگر خودرویی با کیفیت A به مقدار مشخصی از پیمایش برسد فرسوده است.

وی افزود: در بسیاری از کشورها سنی برای اعلام فرسودگی خودروها وجود ندارد و زمانی که یک خودرو از سن مشخصی که بر اساس سیاست های یک کشور تعیین می شود، عبور کند هزینه های نگهداری، بیمه حوادث و عوارض آن به شدت افزایش می یابد در نتیجه نگهداشتن آن مقرون به صرفه نیست و طبیعتا مالک به سمت خرید خودروی نو می رود.

مقدم ادامه داد: برخی بر این باور هستند که خودرویی که موفق به اخذ معاینه فنی شود فرسوده نیست اما یک خودروی فرسوده با یکسری تعمیرات سطحی می تواند معاینه فنی دریافت کند ولی آیا این خودرو ایمن است؟ پاسخ منفی است زیرا معاینه فنی به حداقل های ایمنی و آلایندگی بسنده می کند اما ممکن است 10 روز یا یک ماه بعد آن شرایط را نداشته باشد.

مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروی شهر تهران گفت: ما پیشهادی به سازمان محیط زیست ارائه کردیم مبنی بر اینکه با توجه به شرایط فعلی کشور که امکان جایگزینی خودروهای فرسوده به سختی امکانپذیر است، تعداد دفعات انجام معاینه فنی برای خودروهای فرسوده افزایش یابد.

وی ادامه داد: منطق این کار نیز این است که حداقلهای ایمنی و آلایندگی که مورد نظر ماست برای تردد یک خودرو به طور مستمر و متناوب در طی سال چندین نوبت کنترل شود و یک خودرو حداقل ها را داشته باشد اگر خودرویی توانست به طور متناوب معاینه فنی بگیرد می تواند تردد داشته باشد در غیر این صورت آن خودرو فرسوده یا اسقاط شود.

اما مسئولان سازمان محیط زیست در این باره نظر دیگری دارند، آنها بر این باور هستند که سن فرسودگی و اِسقاط خودرو باید از هم جدا شوند، یعنی هم سن فرسودگی و هم سن اِسقاط برای فرسودگی وسایل نقلیه داشته باشیم.

بهزاد اشجعی دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای زیست‌محیطی سازمان محیط زیست در این باره به خبرنگار تسنیم، گفت: طبیعتا سن فرسودگی کمتر از سن اِسقاط است، سن اِسقاط یعنی سنی که خودرو وقتی به این سن برسد، باید از رده خارج شود و امکانی برای بازگشت آن به چرخه و استفاده وجود ندارد. سن فرسودگی، سنی است که در اصطلاح می‌گوییم که وسیله نقلیه دارای شرایطی حاد بوده و ممکن است آلایندگی آن طوری باشد که وضعیت خوبی از لحاظ زیست‌محیطی نداشته باشد.

وی با اشاره به پیشنهاد ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای شهر تهران گفت: ستاد معاینه فنی خودرو پیشنهاد داده تا از فاصله سن فرسودگی تا سن اِسقاط وسایل نقلیه، مراقبت‌ها را بیشتر کنیم و این خودروها در سال یک یا دو بار معاینه فنی داشته باشند. بر این اساس پیشنهاد شده تا این مراقبت‌ها به نحوی بیشتر شود که هزینه‌های استفاده و نگهداری از خودروی فرسوده افزایش یابد تا بعد از چند سال، خودِ مالک خودرو میلی به استفاده از وسیله نقلیه‌اش نداشته باشد و خودش به صورت اتوماتیک آن را اِسقاط کند.

دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای زیست‌محیطی سازمان محیط زیست اضافه کرد: این پیشنهادی است که در موضوع اصلاح آیین‌نامه اجرایی ماده 8 قانون هوای پاک مطرح و چندین جلسه هم در این رابطه برگزار شده، این پیشنهادات نهایی است و مورد توافق ذینفعان دستگاه‌های اجرایی نیز قرار گرفته و پیشنهاد آن در حال ارسال به دولت است.

پیگیری یک شهروند باعث زیر و رو شدن یک آیین نامه شد و پیشنهادات مطرح شده نیز با کمی تغییر و اصلاح به تصویب خواهند رسید اما باز هم با خودروهایی که کیفیت آنها چنگی به دل نمیزند، کجدار و مریز، سال های دیگری را هم پشت سر خواهیم گذاشت زیرا کلاف سردرگم نوسازی خودروها همچنان اسیر مشکلات دیگری است که باعث شده یک خودرو فارغ از اینکه چند سال سن دارد، چه میزان فرسوده است و چقدر در آلودگی هوا نقش دارد، در سطح شهر تردد داشته باشد و روز به روز به تعدادشان افزوده شود.

افزایش پی در پی قیمت خودرو، مشکلات اقتصادی، عدم همکاری مورد نظر برخی بانکها و خودروسازان بر اجرای طرح نوسازی خودروها سایه انداخته است و در نهایت میتوان گفت کلید این نوسازی خودروها در دست دولت، بانکها و خودروسازان است، اگر دولت حمایت کند، بانکها و خودروسازانکمتر به سود خود بیندیشند و آلودگی هوا برایشان اهمیت داشته باشد.