در دهه اول محرم از لسان برخی از خطبای مشهور مطالبی درباره مواسات و عدالت بیان شد. از این سخنان اینگونه برداشت شد که دوره تبلیغ عدالتخواهی گذشته است و اکنون دیگر زمان تبلیغ مواسات است. این سخنان باعث شد بحث عدالت و مواسات و نسبت میان این دو بیش از گذشته مطرح شود.
اما به نظر می‌رسد این دو مفهوم و کنش متاثر از آنها تناقضی با یکدیگر ندارند چرا که برقراری عدالت اجتماعی، وظیفه حکومت و مواسات، وظیفه افراد جامعه است. عدالت اجتماعی به معنای برقراری ساز و کار از جانب حکومت‌ها به‌منظور برخورداری آحاد جامعه از امکانات و منابع مادی است. به‌تبع مواهب و منابع، برای آحاد جامعه باید فرصت‌های برابر فراهم شود.
مفهوم مواسات پس از فرمایشات رهبری در آستانه ماه رمضان و تشویق به کمک مومنانه بر سر زبان‌ها افتاد. هرچند این واژه برای عموم مردم اندکی نامانوس بود اما معنای آن که همانا «کمک‌کردن به دیگران» بود برای همه آشنا بود. کمک به دیگران رسمی بود که در جوامع انسانی از قدیم‌الایم وجود داشت و ادیان هم بر آن تاکید مضاعفی داشتند.
از دیرباز تاکنون در پی مطالبه عدالت اجتماعی، همواره این بحث مطرح شده که خیریه‌ها و کمک‌های فردی در جامعه کافی است و اگر این کمک‌ها گسترش پیدا کند عدالت محقق میشود. در این دیدگاه با تشویق افراد جامعه به یاری‌رساندن به یکدیگر، دیگر نیازی به تنظیم ساختار برای تحقق عدالت اجتماعی منتفی میشود. این دیدگاه عملا عدالت را به یک دستورالعمل اخلاقی فرومی‌کاهد.
اما تجربه بشر نشان داده است که تشویق به کنش خیریه‌ای مهم‌ترین مفر نظام سرمایه‌داری برای فرار از اجرای عدالت اجتماعی بوده است. در نظام‌های سرمایه‌داری، فارغ از کارکردهای دیگری که خیریه‌ها برای فرار از مالیات و پولشویی دارند، همواره افراد برای کمک به همنوع خویش تشویق میشوند و اینگونه تصویرسازی میشود که این اقدامات، جامعه را از مطالبه عدالت از حاکمیت بی‌نیاز می‌کند.
این ادعاها در حالی مطرح شده است که تحقق عدالت اجتماعی اساسا وظیفه حکومت مستقر است و ارتباطی با افراد جامعه ندارد. حکومت‌ها و دولت‌ها وظیفه دارند ساز و کارهایی طراحی کنند که طی آنها افراد جامعه از مواهب مادی بهره‌مند شوند. بدین معنا که امکانات مورد نیاز زندگی در اختیار هر فرد از جامعه قرار بگیرد و فرصت‌های برابر پیش‌روی همه افراد باشد.
طبیعتا عدالت توزیعی، فرصت‌های برابر و عدم انحصار مهم‌ترین وظایف حکومت برای تحقق عدالت اجتماعی هستند. بنابراین تحقق عدالت اجتماعی وظیفه حکومت است و مواسات وظیفه افراد جامعه؛ و هیچ‌کدام نمی‌تواند جای دیگری را پر کند. مردم در میان خود باید مواسات پیشه کنند و حکومت باید عدالت اجتماعی را محقق کند. به همین جهت وقتی یک نهاد حاکمیتی با عکس و تصویر تبلیغ می‌کند که در رزمایش مواسات شرکت کرده است بی‌معناست. چراکه وظیفه این نهادها تلاش برای تحقق عدالت از طریق اصلاح ساختارهاست؛ هرچند اعضای این نهادها به صفت فردی می‌توانند در رزمایش مواسات شرکت کنند اما نهادی مثل ستاد اجرایی فرمان امام باید برای اصلاح ساختار در جهت تحقق عدالت تلاش کند.
اکنون اگر از دریچه انقلاب اسلامی به این موضوع نگاه کنیم متوجه می‌شویم که اساسا هدف از انقلاب اسلامی برقراری عدالت در جامعه بوده است. اگر بنا به مواسات بود که افراد جامعه تحت حاکمیت پهلوی هم می‌توانستند به یکدیگر کمک کنند و نیازی به تغییر حکومت و انقلاب نبود. انقلاب اسلامی برای اجرای عدالت توسط حکومت شکل گرفت؛ هرچند به تعبیر رهبر انقلاب در موضوع عدالت تا تحقق آرمان‌های انقلاب راه زیادی داریم.
