اسقاط خودرو، یکی از موضوعات مهم صنعت در جهت حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا است. برای ترغیب جامعه به اسقاط خودروهای فرسوده، کشورهای مختلف، مشوقهای گوناگونی را در نظر میگیرند تا از بکارگیری این خودروها، جلوگیری به عمل آید. با توجه به آمار، اسقاط خودرو یکی از بهصرفهترین روشهای کنترل آلودگی هوا بوده و از لحاظ اجرا نیز، با یک مدیریت کارآمد، بهصورتی منطقی، قابل اجرا است.
بیارزش شدن گواهی اسقاط، با ممنوعیت واردات خودرو
در ایران، با ارائه گواهی اسقاط خودرو، زمینه برای واردات خودرو فراهم میگردید و به همین دلیل، این گواهیها ارزش بالایی داشته و خریداران بسیار داشت، تا اینکه واردات خودرو ممنوع شد و این گواهی بهشدت بیارزش شد. بعد از این اتفاق، واردکنندگان خودرو دیگر انگیزهای برای خرید گواهیهای اسقاط خودرو ندارند و بههمین دلیل، اسقاط خودرو دیگر یک حرکت سودآور تلقی نمیشود و دارندگان این وسایل نقلیه، ترجیح میدهند همچنان از این خودروها استفاده کنند. عدم بروزرسانی قوانین برای تشویق مردم بهفروش خودروی اسقاطی، یکی از عوامل بهوجود آمدن آلودگی هوا است.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم: خودروهای فرسوده، 20 برابر خودروهای در حال تردد آلودگی دارند!
در رابطه با اهمیت اسقاط خودروهای فرسوده، محمدمهدی میرزایی، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم، گفت: خودروهای فرسوده در زمره خودروهای بیشآلاینده هستند که دو یا سه برابر حد مجاز تولید آلودگی دارند و آلودگی ناشی از خودروهای فرسوده، ۲۰ برابر خودروهای در حال تردد (نه خودروی نو) است.
عدم امکان شرکت در قرعهکشی خودرو برای مالکان خودروی فرسوده، مانعی برای اسقاط این خودروها
بر اساس مصوبه دولت، اسقاط خودروهای فرسوده وظیفه تولیدکنندگان و واردکنندگان خودرو است و طبق آن خودروسازان باید ۳۰ درصد از تولیدشان را جایگزین خودروهای فرسوده کنند، اما این مصوبه تاکنون اجرا نشده است، در قرعهکشیهای اخیری که انجام شد نیز، صاحبان خودروهای فرسوده و اسقاطی، اجازه شرکت در این قرعهکشیها را نداشته و دلیل آن، داشتن پلاک انتظامی فعال است که مالک آن خودرو است. با این شرایط، صاحبان خودروهای فرسوده، اگر خواهان خرید خودروی جدید باشند نیز نمیتوانند از فرآیند قرعهکشی استفاده کنند، از طرفی اگر خودروی فرسوده خود را نیز اسقاط کنند، شانس بسیار کم در قرعهکشی خواهند داشت و عملا باید ریسکی سنگین را بپذیرند که منطقی به نظر نمیآید.
وزارت صنعت، معدن و تجارت باید به عنوان نهاد تصمیمگیر، برای مالکان این وسایل نقلیه، بهسرعت تسهیلات و مشوقهایی برای ایجاد انگیزه برای فروش خودروی فرسوده و اسقاطی ایجاد کند تا از آلودگی بیش از حد محیط زیست جلوگیری بهعمل آید. به طور مثال، برای واردکنندگان قطعات خودرو، طبق دستورالعملی، متناسب با مقدار واردات قطعه، ارائه گواهی اسقاط را الزامی کند، با این کار میتوان مشکل ممنوعیت واردات خودرو که بهسبب آن، گواهی اقساط نیز استفاده نمیگردید را از بین برد.
وزرات صمت و تسهیلاتی مناسب برای اسقاط خودروی فرسوده
راه دیگر، اجرای مصوبه دولت است که به موجب آن، خودروسازان باید 30 درصد از تولید شرکت را جایگزین خودروهای فرسوده کنند، با این روش، با خارج شدن خودروهای اسقاطی، خودروهایی با آلایندگی کمتر وارد بازار میشود. البته وزارت صنعت، معدن و تجارت باید راهکاری برای افزایش عرضه خودرو نیز بیابد تا قیمتها کنترل گردیده و صاحبان خودروهای فرسوده، توانایی خرید خودروی صفر را داشته باشند، درغیزاینصورت، حتی اگر از رده خارج کردن خودروی فرسوده، دارای مشوقهایی باشد، به دلیل اینکه مالک نمیتواند خودرویی جایگزین آن کند، ممکن است از اسقاط نمودن خودرو منصرف گردد.
وزارت صنعت، معدن و تجارت درصورتیکه هنوز خواهان اجرای قرعهکشی برای تحویل خودرو در دو خودروسازی بزرگ کشور است، باید محدودیت ثبتنام خودرو برای صاحبان خودروهای فرسوده را بردارد تا این افراد بتوانند در این قرعهکشی شرکت کنند، درصورتیکه این افراد در قرعهکشی، برنده شدند، طبق برنامهای ملزم به تحویل خودروی اسقاطی خود شده و از این طریق، آلودگی هوا را در یک برنامه منظم، به حداقل رساند.