حسان دیاب نخست وزیر لبنان عصر دیروز بعد از استعفای سه تن از وزرای خود و فشارهای بین‌المللی گسترده‌ای که در پی انفجار بندر بیروت با آن مواجه بود، استعفا کرد این در حالی است که  9 تن از نمایندگان پارلمان و تعدادی از سفرای لبنان نیز  تاکنون در پی انفجاری که بیش از ۱۵۰ کشته و ۶ هزار مجروح داشته و ویرانی‌های گسترده‌ای را در بیروت به راه انداخته و میلیاردها دلار خسارت به این کشور وارد کرده، استعفا کردند. منال عبدالصمد  وزیر اطلاع رسانی و دیمیانوس قطار وزیر محیط زیست و توسعه اداری و ماری کلود نجم وزیر دادگستری وزرای مستعفی دولت لبنان قبل از استعفای حسان دیاب را تشکیل می دادند.

نخست وزیر لبنان  نشست‌های متوالی با وزرای دولت برای جلوگیری از استعفای آنها برگزار کرده و از آنها خواست مسئولیت شرایط کنونی را بپذیرند و کشور  را در شرایط کنونی رها نکرده و آن را به سمت برون رفت از بحران پیش ببرند تا در شرایط مناسب امکان برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی مهیا شود، اما وزرای مذکور که  تحت فشارهای خارجی قرار داشتند، استعفا کردند. پیش بینی استعفای تعداد دیگری از وزرای دولت و نمایندگان کابینه در نهایت حساب دیاب را مجبور کرد که برای جلوگیری از سقوط دولت استعفا دهد.

کارشناسان و تحلیلگران مسائل منطقه‌ای معتقدند که هر چند لبنان بارها بی دولتی را تجربه کرده و با شرایطی مشابه مواجه بوده اما سقوط دولت و ایجاد خلاء حاکمیتی در لبنان در شرایط کنونی به هیچ وجه اتفاق خوبی نبود. این نکته‌ای بود که حسان دیاب در دیدارهای خود با وزرای کابینه به آن اشاره و بر مسئولیت دولت کنونی در  برون رفت از بحران جاری در کشور تاکید کرد.  گرچه برخی گزارش‌های رسانه‌ای از نواف سلام استاد دانشگاه و حقوقدان و دیپلمات لبنانی و قاضی دادگاه بین‌المللی لاهه به عنوان نامزد تصدی پست نخست‌وزیری آینده لبنان خبر می‌دهند، اما به نظر نمی‌رسد که شرایط کنونی که لبنان به کمک‌های داخلی و همدلی بین‌المللی برای عبور از این بحران اجتماعی نیازمند است، فرصت مناسبی برای چانه‌زنی‌های سیاسی جهت تعیین سهمیه جریان‌های سیاسی از کیک دولت آینده و انتخاب نخست وزیر و رای اعتماد دادن به کابینه وی باشد.

این در حالی است که شاخص‌های متعدد نشان دهنده پیچیده بودن تعیین نخست وزیر در دوره کنونی نسبت به دوره های قبل است. تلاش های آمریکا طی ماه های گذشته برای براندازی دولتی که با حضور حزب الله لبنان تشکیل شده بود و واشنگتن آن را دولت حزب الله نام‌گذاری کرده بودند، نشان می‌دهد که کاخ سفید با هر تلاشی برای حضور حزب‌الله در دولت به شدت مخالفت خواهد کرد. این در حالی است که حضور حزب الله که بستر مردمی قابل‌توجهی در افکار عمومی لبنانیها دارد، در هر دولت آینده ضرورتی گریزناپذیر به شمار می‌رود.

افزایش فشار بر دولت کنونی لبنان در شرایطی منجر به براندازی دولت شد که  فتنه‌انگیزی های رسانه‌ای و سیاسی تلاش در انحصار مسئولیت انفجار بندر بیروت بر دولت کنونی داشت. این در حالی بود که محموله مشکوک 2750 تنی نیترات آمونیوم که در سال 2013 در بندر بیروت مصادره شد، با وجود صدور مجوز قضایی برای تخلیه این محموله خطرناک از بندر بیروت  در سال ۲۰۱۵، دولت‌های متوالی لبنان هرگز این مواد منفجره را از منطقه خطر تخلیه نکردند. این در حالی است که مدیران گمرک و بنادر بیروت در این دوره‌ها عمدتا از جریان‌های نزدیک به سعد حریری نخست‌وزیر سابق لبنان و حزب المستقبل بودند.

طبعا مهمترین سوالی که در پی استعفای دولت دیاب مطرح می‌شود، این است که  کدام جریان‌ها می‌توانند از پی  تحولات روزهای اخیر برای خود منافع سیاسی کسب کنند. جریان المستقبل و حزب نیروهای لبنانی و الکتائب و حزب سوسیالیست ترقی خواه در حالی این روزها هجمه تبلیغاتی گسترده‌ای ضد دولت به راه انداخته‌اند که به خوبی از خطرات خلاء حاکمیتی در شرایط کنونی لبنان اطلاع دارند. آنها به خوبی می‌دانند که شرایط موجود تنها منافع مقطعی آنها را تأمین می‌کند و در نهایت به نفع آنها نخواهد بود، همانطور که کشورهای اروپایی نیز هرج و مرج داخلی و خلأ حاکمیت در لبنان را مغایر با برنامه‌های خود می‌دانند. این موضوع را در سفر امانوئل مکرون نخست‌وزیر فرانسه به لبنان به خوبی می‌شد مشاهده کرد.

اسرائیلی‌ها امروز نیز در صدر برندگان هرج و مرج در افق سیاسی بیروت قرار دارند. آنها به لطف برخی شخصیت‌های لبنانی وابسته به خود در مراکز امنیتی و سیاسی و دستگاه‌های شنود و هواپیماهای بدون سرنشین به خوبی از تمامی جزئیات موجود در داخل لبنان اطلاع دارند. لذا به نظر می رسد تحولات اخیر لبنان از انفجار بندر بیروت گرفته تا اعتراضات مردمی واستعفای دولت، همگی در راستای برنامه‌ریزی مدونی است که طرف‌های آمریکایی - صهیونیستی در لبنان دنبال می‌کنند تا منافع راهبردی تل‌آویو در کشمکش و فرسایش داخلی همسایگان عرب بویژه حزب‌الله لبنان را دنبال کنند.

البته این تلاشی بوده که همواره با شکست مواجه شده و دلیل آن نیز موقعیت و محبوبیت ویژه حزب الله در صیانت از استقلال و امنیت لبنان است که توطئه های شوم بسیاری را خنثی کرده است .