مهر نوشت: ساماندهی و هدفمندی معافیت‌های مالیاتی، ارائه مالیات‌های جدید مانند مالیات بر عایدی املاک و مالیات بر دارایی و مالیات بر مجموع درآمد از جمله تغییرات بنیادی و اساسی لایحه اصلاح مالیات‌های مستقیم است اما قریب به چهار سال است که بحث آن در دولت مطرح است اما در ارائه آن به مجلس تعلل صورت می‌گیرد.

اولین بار صحبت از این لایحه در سال ۹۶ و پس از متوقف شدن طرح مالیات بر عایدی سرمایه در مجلس به دلیل اصرار دولت بر ارائه یک لایحه در این موضوع مطرح شد. وزیر وقت اقتصاد و معاونین این وزارتخانه در سال ۹۶ و ۹۷ بر لزوم وضع این مالیات در بازار مسکن برای جلوگیری از تحرک مخرب سوداگران تاکید داشتند. با این حال تا پایان دوره وزارت کرباسیان و ریاست تقوی نژاد بر سازمان امور مالیاتی این وعده جامه عمل نپوشید و در مقام سخن باقی ماند.

ایجاد کارگروه برای بررسی فوری مالیات بر عایدی در سال ۹۷!/و عده پشت وعده

پس از گذشت حدود یک سال از این وعده، حسین میرشجاعیان معاون سابق اقتصادی وزیر اقتصاد، مردادماه سال ۹۷ بر لزوم اجرای مالیات بر عایدی سرمایه تاکید کرد و گفت: به واسطه مالیات بر عایدی سرمایه می‌توان به راحتی درآمدهای بادآورده را در این سیستم کنترل کرد. اما زمانی می‌توان این کار را کرد که روی تمام نقل و انتقالات مالی نظارت داشت. وی از تشکیل کارگروهی ویژه در وزارت اقتصاد خبر داده و گفته بود که این کارگروه با توجه به شرایط فعلی بازارها قرار است به صورت فوری به مساله مالیات بر عایدی سرمایه‌ها رسیدگی کند. محمد قاسم پناهی، سرپرست وقت سازمان امور مالیاتی نیز از ارسال لایحه در شش ماهه اول سال ۹۸ به مجلس خبر داده بود. پس از آن نیز اوایل اردیبهشت ماه سال ۹۸ فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی از آماده شدن پیش‌نویس لایحه مالیات بر عایدی سرمایه خبر داده و گفته بود که این لایحه تا پایان خرداد نهایی می‌شود.

ادغام لایحه مالیات بر درآمدهای مستقیم و مالیات بر عایدی سرمایه

در این بین و در زمانی که همگان منتظر ارائه لایحه مالیات بر عایدی سرمایه به دولت بودند، هشتم مرداد ۹۸ فرهاد دژپسند از ادغام لایحه مالیات بر عایدی سرمایه در لایحه اصلاح جامع نظام مالیاتی و مالیات‌های مستقیم خبر داد. دژپسند گفت که در متن لایحه اصلاح جامع نظام مالیاتی و مالیات‌های مستقیم بحث مالیات بر عایدی سرمایه نیز گنجانده می‌شود و این مسئله برای ایجاد هماهنگی بین بخش‌های مختلف مالیات است. اواسط مرداد ماه، دژپسند در اظهارنظر دیگری گفت که لایحه اصلاح نظام جامع مالیاتی اواخر دی ماه به مجلس ارائه می‌شود.

اواسط مهر ماه ۹۸، فرهاد دژپسند، در مورد اینکه چه زمانی این لایحه به دولت ارسال می‌شود، گفت: بزودی لایحه را که به طور یکپارچه تهیه شده است، به دولت ارائه می‌دهیم. مهر ۹۸ هم به پایان رسید و خبری نشد اما دهنوی، معاون اقتصادی وزارت اقتصاد اعلام کرد که کار بررسی لایحه مذکور پیچیده است و احتمالاً تا انتهای پاییز بررسی‌های معاونت اقتصادی در خصوص پیش‌نویس لایحه به اتمام می‌رسد و پس از تکمیل بررسی‌ها در معاونت اقتصادی، پیش‌نویس مربوطه به دولت ارجاع می‌شود. پاییز ۹۸ هم به پایان رسید و وعده‌ها محقق نشد؛ دهقان دهنوی بار دیگر اعلام کرد که بررسی کارشناسی لایحه کمی زمان‌بر شده است و در نظر داریم حداقل تا هفته آینده و حداکثر تا ۲۰ دی ماه بررسی آن در وزارت اقتصاد تمام شود.

لایحه بالاخره به دولت رفت اما در آن گیر کرد!

وعده‌های مکرر مسئولان وزارت اقتصاد که به برخی از آنها اشاره شد، سرانجام رنگ واقعیت به خود گرفت؛ پنجم بهمن ماه ۹۸ فرهاد دژپسند از ارسال لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در اول بهمن ماه خبر داد. او گفته بود که لایحه به دولت ارسال شده و مالیات بر مجموع درآمد و مالیات بر عایدی سرمایه و ساماندهی معافیت‌ها ارکان اساسی این لایحه هستند.

۲۵ خرداد ۹۹، امیدعلی پارسا، رئیس سازمان امور مالیاتی در گفتگویی ابراز امیدواری کرد که این اصلاحیه هر چه زودتر در دولت نهایی شود و مجلس پیش از بودجه سال ۱۴۰۰، آن را تصویب کند.

وی با اشاره به اینکه در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات بر عایدی سرمایه دیده شده است، اضافه کرد: همچنین مالیات بر مجموع درآمدها هم عملیاتی و معافیت‌های مالیاتی هم ساماندهی می‌شود.

کلیات لایحه به تصویب رسیده و جزئیات آن باقی است

در خرداد ۹۹، محمود علیزاده معاون سازمان امور مالیاتی نیز طی مصاحبه‌ای تلویزیونی با بیان اینکه این لایحه در دولت مطرح است و کلیات آن تصویب شد و جزئیات آن در حال بررسی است، اظهار داشت: دولت از زمان وزارت آقای دژپسند بر امور اقتصادی و دارایی، موضوع اقتصاد هوشمند و تغییر در پایه‌های مالیاتی را در دستور کار خود قرار داد که با همکاری همه خبرگان بخش اقتصادی از جمله مرکز پژوهش‌های مجلس، فرآیند اصلاح موادی از قانون مالیات‌های مستقیم در دستور کار قرار گرفت. مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر مجموع درآمد در آن به عنوان جزئی از اصلاح این قانون دیده شده است.

تشکیل جلسه فوق‌العاده کمیسیون اقتصاد دولت برای تعیین تکلیف لایحه اصلاح مالیات مستقیم

بر اساس پیگیری، این لایحه هنوز در دولت باقی مانده است. پس از گذشت این چند ماه نهایتاً روز گذشته فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در پاسخ به سوالی که آیا لایحه اصلاح مالیات‌های مستقیم تا مهر ۹۹ به مجلس می‌رسد، گفت: برای بررسی این لایحه جلسه فوق‌العاده کمیسیون تشکیل داده‌ایم اما به مجلس رسیدن آن به اختیار من نیست چرا که بعد از کمیسیون باید دولت نیز آن‌را تصویب کند و نمی‌توانم زمانی را قول بدهم اما تمام تلاش خودمان را خواهیم کرد که این اتفاق بیفتد.

بر اساس آنچه از گفته دژپسند و سایر شواهد بر می‌آید این لایحه بیش از ۷ ماه است که به دولت رفته اما عزمی برای پیگیری تصویب آن دیده نمی‌شود. این در حالی است که دولت در یکی از بی سابقه‌ترین کسری بودجه‌ها در سالیان اخیر قرار دارد و باید بتواند هرچه سریع‌تر درآمدهای خود از محل مالیات را بیشتر و هدفمند تر کند به نحوی که با کاهش فشار مالیاتی از تولیدی‌ها و ایجاد پایه‌های جدید مالیاتی مانند مالیات بر مجموع درآمد ضمن کاستن از فشار مالیاتی بخش تولید، درآمدهای خود را نیز تقویت کند.