امسال وقوع جرایم سایبری نسبت به مدت مشابه سال قبل كاهش داشته یا افزایش؟
با توجه به فعال‌سازی رمز پویا، میزان جرایم مربوط به فیشینگ نزدیك به 50 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل كاهش داشته كه این موضوع در كاهش كلی جرایم هم تاثیر گذاشته است.
 

 چند درصد جرایم سایبری كشف می‌شود؟
بر اساس آمار، امسال بیش از 80 درصد جرایم سایبری را در تهران كشف كردیم.

 

 پس چرا امید به كشف جرایم سایبری میان مردم پایین است؟
این را قبول ندارم. بعضی افراد چون قربانی جرایم خرد شده‌اند، می‌بینند كه هزینه طرح شكایت بیشتر از مبلغی است كه از دست داده‌اند، سبك و سنگین می‌كنند و از شكایت منصرف می‌شوند. بررسی مراجعه افراد به پلیس فتا نشان می‌دهد امید به كشف جرم در میان شهروندان بالاست.

 

 حضور زنان در جرایم سایبری پررنگ شده؟
خیر. تعداد مجرمان زن در پرونده‌های سایبری كم است.

 

 زنان چه جرایمی مرتكب می‌شوند؟
بیشتر توهین و هتك حرمت. حضورشان در پرونده‌ها بیشتر در قالب مالباخته است تا متهم.

 

 سن مجرمان در حوزه جرایم سایبری كاهش یافته؟
نمی‌شود این را به‌صراحت گفت. در حوزه فیشینگ برخی مجرمان، سن‌شان پایین آمده است. برای مثال چند روز قبل متهمی را دستگیر كردیم كه 15 ساله بود و حساب‌های بانكی را هك كرده بود.

 

 با اجرای رمز پویا همچنان فیشینگ یا همان سرقت با استفاده از درگاه‌های جعلی انجام می‌شود؟
بله. جرم فیشینگ همچنان انجام می‌شود اما بیش از 50 درصد كاهش پیدا كرده است. درصدی كه وجود دارد با مبالغ كم است. مثل این است كه مبالغ تا 100 هزار تومان رمز پویا نمی‌خواهد. با بانك مركزی اقداماتی را در حال تدوین و اجرا هستیم تا این میزان پرونده هم به سمت صفر برود.

 

 به نظر می‌رسد با فعال شدن رمز پویا مجرمان به سمت اسكیمر یا همان كپی‌كردن كارت بانکی رفته‌اند؟
در آمار تغییراتی داشتیم. وقتی در جرم خاصی سختگیری داشته باشیم امكان دارد تغییر شگردی در روش مجرمان صورت بگیرد. آنها به‌دنبال پیدا كردن راهی برای رسیدن به اهداف مجرمانه‌شان هستند. البته میزان كاهش پرونده‌های فیشینگ با میزان افزایش پرونده‌های اسكیمر برابر نیست.

 

 پلیس فتا حواسش به همه جا هست؟
تلاش ما بر این است هر موضوعی كه امنیت روانی و اقتصادی مردم را خدشه‌دار می‌كند با جدیت مدنظر قرار دهیم.

 

 یعنی حواستان به چت‌های خصوصی شهروندان و گروه‌های خانوادگی هم هست؟
به هیچ عنوان. پلیس فتا، قانونمدار است. یكی از خط قرمزهای ما حریم خصوصی افراد است و تلاش می‌كنیم خدشه‌دار نشود. ما وظیفه داریم اگر حریم خصوصی افراد خدشه‌دار شد برای احقاق حق ورود كنیم تا حریم خصوصی شهروندان حریمی امن باشد. هیچ‌وقت به حریم خصوصی افراد ورود نمی‌كنیم.

 

 كانال‌ها چطور؟
اگر شكایتی مطرح شود مورد بررسی قرار می‌گیرد. بخشی از جرایم مثل توهین، هتك حیثیت و جرایم اقتصادی در این كانال‌ها صورت می‌گیرد. ما پرونده‌ای داشتیم که اطلاعات بانكی شهروندان در كانالی منتشر شده بود.

 

 امسال حمله گسترده به حساب‌های مشتریان یك بانك داشته‌ایم؟
از ابتدای امسال تا‌كنون حمله سایبری موفق كه به افشای اطلاعات حساب‌های بانكی منجر شده باشد نداشتیم.

 

 حمله‌های سایبری از خارج از كشور به زیرساخت‌ها چطور؟
بله، همواره حملات سایبری وجود دارد. بعضی حمله‌ها داخلی و برخی خارجی است.

 

 هكرها سراغ مسؤولان هم رفته‌اند؟
هكرها همیشه به‌دنبال این هستند كه كسب مال یا اطلاعات كنند. قطعا وقتی طعمه مدیر باشد، برای آنها بهتر است. به‌عنوان مثال مدیر بانكی را داشتیم كه خودش قربانی كلاهبرداری‌های اینترنتی شده بود.

 

 گاهی شاهد حضور سلبریتی‌ها در پلیس فتا هستیم. این افراد اغلب چه شكایتی دارند؟
برخی شکایت‌های آنها مثل بقیه افراد جامعه مالی است اما بیشتر شكایت‌شان مربوط به راه‌اندازی صفحات جعلی به نام آنهاست. مجرمی داشتیم که با پیج جعلی بازیگری كلاهبرداری كرده و مدعی برگزاری كلاس‌های بازیگری شده بود. یك موضوع دیگر افرادی هستند كه به بهانه این‌كه می‌خواهند امنیت پیج سلبریتی‌ها را درست كنند به آنها استرس وارد كرده یا با این شیوه پیج را در دست می‌گیرند. در حالی كه توجه به نكات امنیتی كه در سایت پلیس فتا هم درج شده و رعایت آن، باعث بالا رفتن امنیت پیج می‌شود.

 

 چرا شاخ‌های اینستاگرام بعد از احضار به پلیس فتا، از تركیه سر در می‌آورند؟ آخرین مورد آن هم پسر پاركوكار بود.
نه، این‌طور نیست كه همه متهمان از كشور بروند. گاهی این افراد به عنوان متهم، مطلع یا گواه احضار می‌شوند و توضیحات خود را ارائه می‌دهند تا روند پرونده طی شود.

 

 وحید خزایی چند روز قبل در فرودگاه امام دستگیر شد. او در پلیس فتای تهران پرونده دارد؟
پرونده‌هایی از قبل دارد. این امكان وجود دارد با دستور قضایی پرونده‌ها تجمیع شود.

 

 از ماجرای نوزاد فروشی‌ها در فضای مجازی چه خبر؟
با برخوردی كه انجام دادیم این موضوع تمام شد. دستگیری‌هایی هم در این رابطه داشتیم. اگر مردم موردی دیدند، گزارش دهند.

 

 چطور برخی افراد به‌راحتی در فضای مجازی آگهی فروش اسلحه، گونه‌های حیوانی در خطر انقراض و مدارك جعلی را منتشر می‌كنند و برای خود حاشیه امنی در‌نظر می‌گیرند؟
اغلب این صفحات با انگیزه تبلیغات، كلاهبرداری و جذب دنبال‌كننده فعالیت می‌كنند و اگر تیم رصد ما این آگهی‌ها را مشاهده كنند یا مردم گزارش دهند بلافاصله اقدام می‌كنیم. حالا این برخورد امكان دارد توسط پلیس فتا یا همكارانمان در پلیس‌های تخصصی دیگر صورت بگیرد. گاهی هم این افراد دنبال كلاهبرداری هستند و با گرفتن بیعانه دیگر پاسخگو نیستند. در پیج‌های نوزاد فروشی هم شاهد این كلاهبرداری‌ها بوده‌ایم.

 

 بیشترین جرم الان در كدام شبكه اجتماعی رخ می‌دهد؟
فراوانی جرایم بیشتر در اینستاگرام است و بعد از آن تلگرام، واتس‌اپ و سایت‌های بارگزاری آگهی‌های فروش كالا.

 

 تا به حال هكرها سراغ شما آمده‌اند؟
نه. پیش نیامده است.

 

 در روز چند ساعت در فضای مجازی هستید؟
مجموعه پلیس فتا به صورت شبانه‌روزی فضای مجازی را رصد و موارد مجرمانه را احصاء و كنترل می‌كند، زیرا فضای مجازی ابزار كار ماست و زمان زیادی در آنجا هستیم، ولی بنده به دلیل مشغله‌های زیاد به نسبت همكاران كمتر در این فضا حضور دارم، اما به طور میانگین حداقل 6 ساعت در شبانه‌روز در این فضا حضور دارم، ولی مرتب نتیجه گزارشات همكاران را مطالعه و در جریان امور قرار می‌گیرم.

 

 تا به حال با پیج پلیس فتای تهران برخورد كرده‌اید؟
بله. چند بار پیش آمده است. افرادی که این صحنه‌ها را در اینستاگرام راه‌اندازی می‌کنند، بیشتر دنبال ماجراجویی هستند. چند روز قبل هم متهمی را در این رابطه دستگیر كردیم.
 

كرونا چه تاثیری در تغییر جرایم داشته است؟
با توجه به شیوع بیماری كرونا و لزوم ماندن بیشتر شهروندان در خانه و جایگزینی ملاقات‌های حضوری با ارتباطات مجازی، انجام خدمات مالی به صورت غیرحضوری و بعضا عدم آگاهی مردم از شیوه و شگرد متهمان در این فضا، شاهد افزایش برخی از جرایم بوده‌ایم لیكن نكته‌ای كه حائز اهمیت است این كه شهروندان باید سطح سواد رسانه‌ای خود را برای مصون ماندن از مخاطرات حوزه‌های مختلف فضای مجازی بالا ببرند.

*** سال برخورد با سایت‌های شرط‌بندی
گردانندگان سایت‌های شرط‌بندی به‌راحتی تبلیغات می‌كنند و با درگاه‌های بانكی و اعلام شماره كارت پولشویی می‌كنند. به نظر می‌رسد برخورد پلیس فتا با سایت‌های شرط‌بندی، جدی نیست.

 

در رابطه با سایت‌های شرط‌بندی، باید اطلاع‌رسانی عمومی بیشتری صورت بگیرد. یكی از اولویت‌های امسال ما تشدید برخورد با سایت‌های شرط‌بندی و قمار است. امسال چندین باند را منهدم كرده و حساب‌های آنها را با هماهنگی قضایی مسدود كردیم. متهمان اصلی در كشورهای دیگر هستند و فعالیت دارند. برخی از افراد سودای یك‌شبه پولدار‌شدن را دارند و برای همین كارت‌های بانكی‌شان را در اختیار دیگران قرار می‌دهند تا پول بدون زحمت بگیرند. نگاه سختگیرانه پلیس و قوه قضاییه و بانك مركزی در برخورد با گردانندگان سایت‌های شرط‌بندی باعث شده مدیران سایت‌های شرط‌بندی از كارت و هویت دیگران استفاده كنند. روزانه تعدادی از افرادی كه كارت بانكی خود را اجاره می‌دهند، شناسایی می‌شوند. یكسری هم ناخواسته در این دام گرفتار می‌شوند. همكاری خوبی با پلیس اینترپل درخصوص استرداد متهمان خارج از كشور انجام داده‌ایم.

 

پس چطور گردانندگان این سایت‌ها، درگاه بانكی می‌گیرند. به نظر می‌رسد بانك‌ها این موضوع را جدی نمی‌گیرند؟
این افراد در پوشش كسب و كارهای دیگر درگاه می‌گیرند. بانك‌ها بعد از این‌كه از موضوع مطلع می‌شوند، با هماهنگی پلیس و دستگاه قضایی این درگاه‌ها را مسدود می‌كنند.

 

متهمی در حوزه شرط‌بندی است كه برای آن اعلان قرمز شده باشد؟
برای متهمان زیادی صادر شده است.

 

ردپای آقازاده‌ها در این سایت‌ها دیده شده؟
برای پلیس به عنوان امانت‌دار مردم، آقازاده و غیرآقازاده فرقی ندارد.

*** تلخ و شیرین‌های كار

 

كار ما پر از خاطرات تلخ و شیرین است كه برخی از آنها برای همیشه در ذهن ماندگار می‌شود، پیش از حضور در پلیس فتا، زمانی که در پلیس آگاهی خدمت می‌كردم، درگیر یك پرونده كودك‌ربایی شدم. بعد از تحقیقات زیاد بچه را در یك باغ پیدا كردیم. وقتی وارد اتاقكی شدم كه در آنجا مخفی شده بود با دیدن بنده و همكارانم چنان حس امنیتی به او دست داده بود كه تا وقتی نزد خانواده‌اش رفتیم از بغل من جدا نمی‌شد و من در این زمان كاملا این احساس را داشتم كه مثل فرزند خودم است.
خاطرات شیرین روزانه در پلیس فتا اداره می‌شود، به عنوان مثال همین چند روز قبل پدری سراسیمه به پلیس فتا و اداره مبارزه با جرایم سایبری ما مراجعه كرد كه خانه خود را فروخته است و كل مبلغ آن را كه حاصل زحمات 25 ساله‌اش بوده در حسابی واریز كرده كه به دلیل اشتباه فرزند 13 ساله‌اش در افشا كردن اطلاعات محرمانه این حساب در درگاه‌های جعلی، كل موجودی حساب خالی شده و با سرعت عمل پلیس این مبلغ به حساب وی بازگشت.  یكی از تلخ‌ترین مواردی كه در پلیس فتا مشاهده كردم همین پرونده‌ای بود كه هفته گذشته منجر به جلب اعضای باند فروش نوزاد در فضای مجازی شد و این‌كه چگونه نوزادان معصوم چند روزه وسیله سودجویی افرادی قرار می‌گیرند. مطمئن هستم این اتفاقات قلب هر انسانی را به درد می‌آورد.