لاورنس هاس عضو ارشد شورای سیاست خارجی آمریکا، طی یادداشتی در نشریه نیوزویک در خصوص برنامه همکاری ایران و چین نوشت:

1. توافق اقتصادی و نظامی تازه بین ایران و چین و انقضای ممنوعیت جهانی فروش تسلیحات به ایران در پاییز امسال می‌تواند در روابط بین‌الملل تغییری بنیادین پدید آورد چرا که این دو تحول، گسترش نفوذ جهانی چین، تقویت ایران برای تهدید متحدان منطقه‌ای آمریکا، تضعیف تلاش‌های آمریکا برای فشار بر هر دو کشور و بی‌ثبات شدن بیشتر خاورمیانه را به همراه خواهد داشت.

2.  پس از این توافق، چین پایگاهی بزرگتر در خاورمیانه خواهد داشت که می‌تواند برتری کهن آمریکا به عنوان قدرتی بزرگ در منطقه را تهدید کند. ایران نیز از طریق سرمایه‌گذاری‌های چین و فروش نفت به این کشور به خط حیات اقتصادی مهم و همچنین از طریق روابط نظامی نزدیک‌تر با پکن به امنیت بیشتری دست خواهد یافت. 

3. پس از انقضای تحریم‌های تسلیحاتی نیز، ایران بدون مانع به جنگ افزار پیشرفته‌ جهانی دست خواهد یافت – تسلیحاتی که می‌تواند از آنها برای ادامه‌ی ساخت زرادخانه‌ی تهدید‌آمیزش و همچنین مسلح کردن متحدان و نیابتی‌هایش در سوریه، عراق، لبنان، یمن و سایر مناطق جهان استفاده کند.

4. چنین تحولاتی نیازمند پاسخ اندیشمندانه از سوی غرب است. آمریکا و متحدانش اکنون نیازمند تدوین راهبردی جامع برای محدود کردن پکن و تهران و خنثی کردن بلندپروازی‌های آنها هستند. تصمیم ایران و چین برای متحد شدن می‌تواند مهم و پرپیامد باشد چرا که بیانگر مشارکت بین دو قدرتی است که درپی تضعیف نقش آمریکا در مناطق خودشان هستند و هریک از آنها با کارزار فشار ایالات متحده روبرو است.

5. طبق این توافق 25 ساله، چین نه تنها 400 میلیارد دلار در بخش‌های انرژی، ارتباطات، حمل و نقل و سایر صنایع ایران سرمایه‌گذاری خواهد کرد بلکه می‌تواند از طریق پروژه‌های مشترک دو کشور در سوریه، عراق و سایر کشورها نفوذش در منطقه را گسترش دهد. ایران نیز هم زمان با سرازیر شدن دلارهای ناشی از سرمایه‌‌گذاری‌های چین، منافع اقتصادی فراوانی کسب خواهد کرد چرا که پکن متعهد شده حجم "پایداری" از نفت ایران را خریداری کرده و این ظرفیت را به تهران خواهد داد که تلاش‌های آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران را خنثی کند.

6. چین، بزرگترین واردکننده‌ی نفت جهان، نیز از این توافق سود خواهد برد چرا که حجم چشمگیری از نفت صادراتی ایران را خریداری و از این رو فشارهای آمریکا برای توقف واردات نفت از ایران را مورد چشم‌پوشی قرار خواهد داد. نفتی که چین در 25 سال از ایران خواهد خرید با تخفیف همراه خواهد بود.

7. در عرصه نظامی نیز ایران و چین اقداماتی مانند آموزش و رزمایش مشترک، پژوهش و توسعه تسلیحاتی مشترک و تبادل اطلاعات خواهند داشت. چین از طریق این حضور می‌تواند مستقیما ایالات متحده را در منطقه‌ای به چالش بکشد که از دیرباز تحت رهبری آمریکا بوده است. همچنین اگرچه پکن می‌تواند به عنوان بخشی از توافق تازه، تسلیحات بیشتری به ایران بفروشد، رژیم ایران نیز با انقضای تحریم‌های تسلیحاتی فضای بیشتری برای خریداری آنها خواهد داشت.

8. در این صورت ایران دیگر برای انجام برخی کارها – تهیه و توزیع تسلیحات - که تاکنون آنها را پنهانی انجام داده است به تایید شورای امنیت سازمان ملل نیازی نخواهد داشت. ایران قادر خواهد بود بهتر از گذشته اسلحه، خمپاره، تانک؛ موشک و سایر تسلیحات را در اختیار نیابتی‌های فعال در سوریه، عراق، لبنان، یمن و سایر مناطق خاورمیانه بگذارد. 

9. متحدان منطقه‌ای آمریکا احتمالا در برابر ایرانی جسور و دارای اعتماد به‌نفس بیکار نخواهند ماند. علاوه بر این، باید منتظر خرابکاری‌های بیشتر در سایت‌های هسته‌ای ایران هم باشیم. با این حال، این پرسش مطرح است که آیا واشنگتن برای رویارویی با تحولات جهانی پیش رو که پکن و تهران را در جایگاه گسترش نفوذشان قرار می‌دهد و غرب را تضعیف می‌کند، توانایی تدوین رهبردی کلان را دارد؟ باید منتظر ماند و دید.