روزنامه شهروند نوشت: «مردم این محله خیلی زور بزنند، آخر ماه ٣میلیون تومان درآمد داشته باشند؛ حالا از کجا بیاورند برای یک خانه ۴٠متری ١۴٠میلیون تومان رهن بدهند؟»
صدای زنگ تلفن مشاور املاکی حرف حمید را قطع میکند، گوشی را برمی‌دارد و ادامه میدهد: «یک خانه ٩٠ متری ٣٠ سال ساخت در همین محله راه‌آهن دارم، ١٢٠میلیون تومان رهن میدهد؛ چی گفتی خواهرم؟ خدا پدرت را بیامرزد؛ آن پارسال بود که می‌توانستی با ١٠٠میلیون تومان همین خانه را اجاره کنی.» به گفته حمید مستأجران محله راه‌آهن همیشه برای پرداخت اجاره با مشکل مواجه بودند اما در ماه‌های اخیر به دلیل شیوع ویروس کرونا اجاره بعضی از آنها ۴ ماه عقب افتاده است؛ البته این شرایط فقط مختص راه‌آهن نیست و طی دو سال گذشته به دلیل افزایش گرانی قشر متوسط جامعه هم از نظر سطح درآمدی به دهک‌های پایین نزدیک شده است؛ برخی از آنها مجبور هستند برای تأمین پول اجاره مسکن طلاهایشان را بفروشند یا از تفریحات خود بزنند تا سقفی گران برای زندگی ارزان‌شان به دست بیاورند.
شهروند برای بررسی میزان افزایش قیمتها در بازار اجاره مسکن به چهار محله راه‌آهن، انقلاب، بهارستان و نواب تهران مراجعه کرده است؛ نتیجه اینکه قیمت اجاره‌ها بین ۴٠ تا ١٠٠درصد نسبت به سال ٩٨ بیشتر شده است. بیشتر مشاور املاکی‌ها می‌گویند «تعیین دلبخواهی قیمتها از طرف صاحبخانه‌ها» علت اصلی گرانی مسکن در ماه‌های اخیر است اما برخی دیگر معتقدند بنگاهی‌ها هم از این شرایط سود می‌برند؛ خصوصا آنها که صاحب چند دستگاه آپارتمان هستند و می‌خواهند پول بیشتری به دست بیاورند.
پول فروش خودرو برای اجاره خانه
«یک ماه پیش حدود ۴٠میلیون تومان پول جمع کرده بودیم تا یک پراید مدل سال ٩٠ بخریم اصلا فکرش را هم نمی‌کردیم صاحبخانه ۴٠میلیون تومان روی رهن و ٨٠٠هزار تومان هم روی اجاره بگذارد. مجبور شدیم پولی را که برای خرید خودرو کنار گذاشته بودیم به صاحبخانه بدهیم؛ حالا باید بخش بیشتری از حقوق‌مان را برای اجاره صرف کنیم؛ خرید پراید هم پیشکش.»
ناهید این حرف‌ها را می‌زند؛ او در محله بهارستان زندگی میکند که براساس گزارش میدانی طی یک ماه گذشته شاهد افزایش حدود ۵۵درصدی قیمت اجاره خانه بوده است. سال گذشته می‌شد با حدود ٨۵میلیون تومان رهن و اجاره ٨٠٠هزار تومانی یک خانه ٧٠ متری در محله‌های مناسب حوالی میدان بهارستان تهران اجاره کرد اما حالا آپارتمانی با همین مشخصات کمتر از ١٢٠میلیون تومان رهن و اجاره یک‌میلیون و ۶٠٠هزار تومان پیدا نمی‌شود.
سعید که در حوالی میدان بهارستان دفتر مشاور املاک دارد می‌گوید: «صاحبخانه‌ها هر چقدر دل‌شان می‌خواهد نرخ تعیین می‌کنند. همین چند روز پیش یک نفر آمد آپارتمان ۵٣ متری‌اش را ١٢٠میلیون تومان رهن کامل گذاشت.» یکی از مشتریان املاکی که این خانه را دیده است، ادامه حرف را میگیرد: «این خانه ۵سال ساخت است؛ برای رسیدن به آن باید چند بار در کوچه پس کوچه‌ها دور بزنید تا در ورودی را پیدا کنید. کوچه‌هایش هم آن‌قدر باریک است که دو نفر کنار هم نمی‌توانند راه بروند.» مشاور املاکی می‌گوید قیمت رهن این خانه در سال گذشته حدود ٨٠میلیون تومان بود.
قهر صاحبخانه‌ها با بنگاه‌ها
«چند روز پیش یک نفر به بنگاه آمده بود، می‌خواست خانه ١۵سال ساختش را متری ٢٠میلیون تومان اجاره بدهد. این در حالی است که قیمت هر متر خانه‌اش ١۴میلیون تومان بیشتر نبود. به او گفتم این قیمتی که تو گذاشته‌ای، برای خانه نوساز است؛ نه خانه تو. ناراحت شد، فایلش را پاره کرد و گفت می‌رود در سایت دیوار آگهی میدهد.»
ساسان که در محله نواب صفوی مشاور املاکی دارد این حرف‌ها را می‌زند و ادامه میدهد: «الان قیمت خانه نوساز ٧٠متری در محله رودکی ٢۴٠میلیون تومان رهن کامل داده شده. این در حالی است که سال گذشته می‌شد همین خانه را با ١۶٠میلیون تومان رهن کرد. خود من پارسال خانه ٨٠ متری‌ام را با قیمت ۵٠میلیون تومان رهن و یک‌میلیون و ٨۵٠هزار تومان اجاره کرده بودم اما صاحبخانه امسال گفت باید ١٠میلیون تومان روی پول پیش بگذارم و ماهی ٣میلیون تومان هم اجاره بدهم. من و همسرم چند سال است که می‌خواهیم خانه بخریم اما هر سال گران‌تر می‌شود و مجبوریم پول‌مان را برای اجاره بدهیم.»
۴٠ متر زیرزمین؛ ماهی ٢میلیون تومان
افزایش بیش از ۵٠درصدی قیمت اجاره خانه در ماه‌های اخیر باعث شده برخی از شهروندان مجبور شوند دارایی‌های خود را بفروشند تا بتوانند هزینه‌های مسکن را تأمین کنند. داود که یکی از آنهاست، می‌گوید: «همسرم مجبور شد طلاهایش را بفروشد تا بتوانیم پولش را روی وام ازدواج و مابقی پس‌اندازمان بگذاریم و خانه‌ای ٧٠ متری ١۵سال ساخت در محله جمالزاده اجاره کنیم. مالک این خانه ١٠٠میلیون تومان رهن و ماهی ٢,۵میلیون تومان اجاره می‌خواست. وقتی با مشاور املاکی صحبت کردم، گفت پارسال اجاره این خانه با همان ١٠٠میلیون تومان به ٩٠٠هزار تومان هم نمی‌رسید.»
علی یکی از مشاوران املاک محله انقلاب درباره افزایش قیمت اجاره می‌گوید: «همین چند روز پیش یک نفر آمده بود، زیرزمین ۴٠ متری‌اش را ۴٠میلیون تومان پیش با ماهیانه ٢میلیون تومان اجاره بدهد. همین خانه پارسال ٣۵میلیون تومان با ماهیانه ١,۵میلیون تومان اجاره رفته بود. کلی با مالک کلنجار رفتم و آخر سر گفت اگر نمی‌خواهم فایلش را ثبت کنم، مهم نیست؛ چون می‌رود در سایت دیوار آگهی میدهد.» علی ادامه میدهد: «صاحبخانه‌ها به حرف ما گوش نمی‌دهند و هر جور دل‌شان می‌خواهد قیمت می‌گذارند؛ مثلا یک نفر برای خانه ٧٠متری ١۵سال ساخت، ٢۴٠میلیون تومان رهن در نظر گرفته بود. قیمت رهن این خانه در سال گذشته ١٣٠میلیون تومان بیشتر نبود.»
خریداران اجاره‌نشین شدند
«من نمی‌دانم چرا مسئولان هیچ کاری نمی‌کنند؟ اگر با چند نفر از همین صاحبخانه‌ها یا مشاور املاکی‌های متخلف برخورد شود، قیمتها می‌افتد.» حمید که در محله راه‌آهن مشاور املاکی دارد، این حرف را می‌زند و ادامه میدهد: «صاحبخانه‌ها هر قیمتی دل‌شان می‌خواهد، می‌گویند. مستأجران پول ندارند بتوانند اجاره‌های میلیونی بدهند اما چاره‌ای ندارند؛ مجبورند یا به محله‌های پایین‌تر بروند یا اگر طلایی چیزی دارند بفروشند و پول اجاره را تأمین کنند.»
دولت اخیرا اعلام کرده است که بسته‌ای حمایتی شامل پرداخت ودیعه اجاره‌بها برای خانوارهای کم‌درآمد ساکن در واحدهای مسکونی کوچک در نظر گرفته است و همزمان «طرح اقدام ملی مسکن» و «اخذ مالیات از خانه‌های خالی» را پیش خواهد برد تا قیمتها در بازار مسکن متعادل شود؛ با این حال هنوز مشخص نیست ودیعه پرداختی قرار است چقدر باشد و دقیقا چه تعداد از افراد جامعه را پوشش بدهد؟ همین وقفه در ورود به بازار مسکن باعث شده قیمتها روز به روز افزایش و درآمد شهروندان کاهش بیشتری پیدا کند. به غیر از صاحبخانه‌ها اما برخی فعالان بازار مسکن معتقدند بنگاهی‌ها هم از افزایش قیمتها سود می‌برند.
حمید، مشاور املاکی، می‌گوید: «برخی از مشاور املاکی‌ها به دلیل داشتن چند دستگاه آپارتمان قیمتها را بالا برده‌اند تا خودشان سود بیشتری ببرند.» البته شهاب که چند متر دورتر از آنجا بنگاه دارد، حرف دیگری می‌زند: «مشاور املاکی‌ها دخالتی در ماجرای گرانی ندارند این صاحبخانه‌ها هستند که قیمتها را بالا برده‌اند. وقتی با این افراد بحث می‌کنیم، می‌گویند به خاطر گرانی‌ها تحت فشارند. الان یک خانه ۵٠ متری ١٨سال ساخت در همین محله راه‌آهن ١٠٠میلیون تومان رهن کامل شده است. این قیمت برای خانه نوساز است اما صاحبخانه‌ها به این چیزها توجه نمی‌کنند.»
افزایش قیمتها باعث شده بخشی از شهروندان که تا سال گذشته توانایی خرید مسکن داشتند، حالا اجاره‌نشین شوند. گروهی از این افراد حتی خانه‌شان را فروختند تا با گذاشتن وام مسکن روی پول‌شان بتوانند یک خانه ٧٠ متری به قیمت تقریبی ٧٠٠میلیون تومان در تهران بخرند اما حالا همان خانه بیش از یک‌میلیارد تومان قیمت خورده است؛ حرف‌های پایانی شهاب خلاصه بحرانی است که این روزها مستأجران با آن دست به گریبانند: «پارسال همین موقع با ٩٠میلیون تومان می‌شد در محله راه‌آهن یک خانه ۴۵ متری خرید، الان با این پول حتی نمیتوان همان خانه را رهن کرد؛ بقیه محله‌ها هم همین‌طور شده است.»
