به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، احسان مصطفوی عضو کمیته ملی اپیدمیولوژی کووید ۱‍۹ روز سه شنبه در نشست خبری ویدیو کنفرانس که از وزارت بهداشت برگزار شد، گفت: در مقایسه با بسیاری از کشورهای دنیا، میزان مرگ و میر کرونا در ایران به طرز قابل توجهی کمتر از بسیاری از کشورها است.

او افزود: یک فاکتور مهم در کمتر بودن مرگ و میر کرونا در ایران نسبت به بسیاری از کشورها، بافت سنی جوان در ایران است. میانه سنی جمعیت در ایران حدود ۳۱ سال است. در اسپانیا این شاخص ۴۵ سال و در ایتالیا ۴۷ سال است. وقتی سن بالاتر باشد، انتظار می‌رود بیماری‌های زمینه‌ای، سرطان‌ها، چاقی و دیابت، فراوانی بیشتری داشته باشد که عوامل خطر مرگ و میر محسوب می‌شوند.

وی ادامه داد: موضوع دیگر موثر این است که سیستم بهداشت و درمان کشور در چند ماه اخیر تلاش‌های زیادی در زمینه غربالگری و شناسایی به موقع و قرنطینه و درمان انجام داده است. در ایران چالش جدی در زمینه درمان نداشتیم.

علل افزایش موارد ابتلا به کرونا در ایران

مصطفوی درباره علل افزایش موارد ابتلابه کرونا در ایران بیان کرد: در هفته‌های اخیر شاهد یک روند نسبتا تند صعودی موارد جدید بیماری کرونا در کشور بودیم و عوامل مختلفی در روند صعودی بیماری نقش داشته اند،  نخست اینکه در یک ماه اخیر میزان تست موارد مشکوک به کرونا به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده و از ۱۰ هزار تست روزانه در یک ماه گذشته اکنون به بیش از ۲۰ هزار تست رسیده ایم.

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت ادامه داد: بازگشایی‌ها هم در روند افزایش ابتلا به کرونا تاثیر گذار بوده و به دنبال عدم رعایت بهداشت باید منتظر پیک اپیدمی و موج‌های دوم و سوم کرونا باشیم. اکنون در استان‌های خوزستان، آذربایجان‌های شرقی و غربی، کردستان و هرمزگان شاهد افزایش موارد ابتلا هستیم و این استان ها بیشتر با کرونا درگیر هستند.

مصطفوی  اظهار کرد: انتظار داریم در  کشورهایی که روند نزولی ابتلا به کرونا را در روزها و هفته‌های اخیر ثبت کرده اند در روزها و هفته های آینده شاهد افزایش موارد ابتلا به کرونا باشیم چرا که این کشورها بازگشایی ها را با تاخیر چند هفته‌ای نسبت به ما شروع کرده اند.

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت بیان کرد: باید توجه داشت که کرونا بیماری ناشناخته‌ای است و با روشن‌تر شدن ابعاد جدید بیماری می توان بهتری اپیدمی را کنترل کرد، چارچوبی که اکنون در این زمینه و به صورت هدفمند دنبال می‌شود، تست افراد پرخطر از جمله سالمندان جهت شناسایی زودهنگام مبتلایان و انجام اقدامات مداخله‌ای موثر در آنها و پیشگیری از مرگ و میر در آنهاست.

ایران در مرحله تحقیقات تولید واکسن کرونا

رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتوپاستور ایران درباره اقدامات انستیتوپاستور ایران برای دستیابی به واکسن کرونا هم گام با سایر کشورهای دنیا اظهار کرد: انستیتو پاستور ایران و برخی از مجموعه‌های دولتی و شرکت‌های دانش بنیان اقداماتی را در زمینه تلی واکسن شروع کرده اند و طرح هایی داده شده و این طرح در مرحله عقد قرارداد هستند، خوشبختانه ایران همپای سایر کشورهای دنیا حرف برای گفتن در حوزه واکسن خواهد داشت البته زمان دستیابی به واکسن بسیار حائز اهمیت است و امیدواریم ایران بتواند همپای سایر کشورهای جهان به  تکنولوژی واکسن کرونا دست پیدا کند، اکنون هنوز در مرحله تحقیقاتی تولید واکسن کرونا هستیم.

تاثیر بازگشایی‌ها در افزایش موارد جدید کرونا

مصطفوی درباره  تاثیر بازگشایی‌های صورت گرفته در کشور و روند صعودی ابتلا به کرونا بیان کرد: در بحث بازگشایی‌ها ملاحظات مختلفی در حوزه های بهداشتی و اقتصادی و غیره باید در نظر گرفته شود و با توجه به همه این ملاحظات  تصمیم‌گیری می‌شود، همانطور که از سوی مسوولان هم اعلام شده، اگر مشخص شود که بازگشایی‌ها تاثیرات قابل توجهی در افزایش پیک اپیدمی داشته‌اند، محدودیت‌ها مجددا اعمال می‌شود. در مجموع انتظار نداریم که بخواهیم نسخه واحدی در مورد کل کشور نوشته شود و اعمال مجدد محدودیت‌ها در کل کشور اتفاق افتد. انتظار داریم در استان‌هایی که در روزها و ماه‌های آتی درگیر اپیدمی می‌شوند، محدودیت‌هایی اعمال شود.

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید۱۹ در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه برای پاییز و زمستان چه تصویری از بیماری کرونا را می توان ترسیم کرد و فعالیت دانشگاه‌ها و مدارس به چه صورت خواهند بود، گفت: به نظر می‌رسد باید به زندگی با کرونا عادت کنیم و اینکه محدودیت‌های دو سه ماه گذشته و مجازی‌سازی‌ها در دانشگاه‌ها و مدارس همچنان ادامه یابد، قطعا دور از ذهن است. در مجموع انتظار داریم در پاییز و زمستان اگر پیک مجدد بیماری کرونا را داشته باشیم، این پیک به شدت اسفند و فروردین نباشد. همچنین انتظار آن است که تا آن زمان درمانی موثر و راه‌های پیشگیری در دنیا شناسایی شود. بنابراین وقتی ابعاد مختلف بیماری روشن شود انتظار است بتوانیم نسبت به ماه‌های اخیر، زندگی عادی‌تری داشته باشیم.

۳۳ درصد گیلانی ها به کرونا آلوده شدند

او درباره تست‌های سرولوژیک کرونا و اینکه با این تست ها و مطالعات اپیدمیلوژیکی تاکنون چه میزان ابتلا به کرونا در کشور و استانهای مختلف داشته ایم، گفت: تاکید داریم که تست‌های سرولوژی اعم از رپید و الایزا هیچ کدام برای در تشخیص بیماری کرونا موثر نیستند و بیشتر کاربرد تحقیقاتی دارند. در همین راستا مطالعات خوبی در اقصی نقاط کشور شروع و برخی از نتایج مشخص شده و اعلام برخی از نتایج هم نیازمند گذر زمان است. باید توجه داشت، اوایل اردیبهشت ماه یک مطالعه سرواپیدمیولوژی در استان گیلان انجام شد که نتایج حاکی از آن بود حدود ۳۳ درصد جمعیت به کووید ۱۹ آلوده بودند؛ البته تاکید می‌کنم که آلوده شدن با ابتلا به شکل‌های بالینی بیماری متفاوت است و گفته می‌شود حدود یک سوم جمعیت آلوده ممکن است فرم‌های بدون علامت بیماری را داشته باشند.

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت افزود: اگر بپذیریم که ۳۳ درصد افراد در گیلان درگیر بیماری بودند، بنابراین امروز با گذشت حدود یک ماه و نیم انتظار داریم این درصد افزایش قابل توجه‌تری داشته باشد. از طرفی هم در مورد تست‌های سرولوژی تاکید می‌کنم که میزان خطا قابل توجه است و عدم قطعیت بیشتری در مورد آنها وجود دارد.

مصطفوی به مطالعه سازمان انتقال خون در حدود یک ماه پیش در جمعیت محدودی از استان‌های مختلف کشور اشاره کرد و گفت: بر اساس نتایج این مطالعه نیز، میزان بروز تجمعی در استان‌های با بروز بالا حدود ۳۴ درصد، در استان‌های با بروز متوسط ۱۲ و در استان‌های با بروز کم حدود چهار درصد بود و بر اساس آن مطالعه سرولوژیکی در میانگین کشوری گفته شد که حدود ۱۶ درصد افراد بیماری را گرفته‌اند.

چند درصد تهرانی ها به کرونا آلوده شدند؟

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت به مطالعه انجام شده در شهر تهران و نمونه‌گیری از کارمندان اداره‌های مختلف اشاره کرد و افزود: حدود ۲۰ درصد افرادی که تست سرولوژیک دادند، کرونا مثبت بودند. این مطالعه در افرادی که برای آزمایش تشخیص طبی به آزمایشگاه‌ها مراجعه کرده بودند، حدود ۱۲ درصد موارد مثبت را نشان داد و یک نمونه نیز از جمعیت عمومی ساکنین تهران در حدود یک ماه گذشته انجام شد که حدود هشت درصد مثبت بودند. بنابراین باید بپذیریم که در شهر تهران شاید به میزان حدود ۱۰ درصد آلودگی اتفاق افتاده باشد.

مصطفوی افزود: باید توجه داشت که شدت آلودگی کرونا از یک استان به استان دیگر متفاوت است. بر اساس این یافته‌ها شاید حدود ۱۵ میلیون نفر جمعیت کشور از اول اپیدمی تا کنون آلودگی را تجربه کرده‌اند. باز هم تاکید می‌کنم تست‌های سرولوژی خطاهایی دارد و تست‌های سرولوژی هنوز به طور کامل تاییدیه‌های مراجع مربوطه را کسب نکرده‌اند. در نتیجه در تحلیل نتایج باید احتیاط لازم را به عمل آورد. این نکته هم لازم به ذکر است که این یافته تا حدودی مشابه برخی مطالعات سایر نقاط دنیاست.

آلودگی ۱۵ میلیون ایرانی به کرونا

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت ادامه داد: این موضوع پیام خوبی دارد؛ یعنی اینکه اگر بپذیریم حدود ۱۵ میلیون نفر مبتلا به ویروس کرونا شدند، یعنی این که میزان کشندگی ویروس خیلی کمتر از چیزی است که تصور ما و جامعه جهانی بوده و با ویروس خوش خیم‌تری مواجه هستیم.

او  افزود: در استان‌هایی که «سِرو مثبت بودن» کمتر است، انتظار داریم در روزها و هفته‌های آینده دچار پیک‌های بیشتری شوند. اما استان‌هایی مثل قم و گیلان و اصفهان و البرز شواهد می‌گوید درصد قابل توجهی از جمعیت شاید بیماری را گرفته باشند و انتقال در جمعیت عمومی آنها شاید کمتر خواهد شد. اما سیر انتقال بیماری قطعا در تابستان هم ادامه خواهد داشت و انتظار داریم درصد سرومثبت شدن جمعیت از حدود ۱۵ میلیون نفر بالاتر رود و این پیش آگاهی خوب برای پاییز خواهد داد که در فصل زمستان با مساعد شدن شرایط انتقال ویروس، اما میزان انتقال کمتر شود.

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت ادامه داد: در کل به نظر می‌رسد با بیماری مواجه هستیم که سرایت پذیری  نسبتا قابل توجهی دارد، اما فرم‌های شدید بیماری و مرگ و میر در سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای بیشتر است و این افراد در معرض ریسک بالاتری هستند و باید مراقبت بیشتری را انجام دهند.

مصطفوی درباره تست‌ کرونا از افراد مشکوک به بیماری کرونا، گفت: امروز قطعا در مورد تست بیماران در بیمارستان‌ها دغدغه‌ای نداریم و هر کسی مشکوک به بیماری باشد، تست گرفته می‌شود و انتظار نداریم اگر امروز شهری سفید باشد، در آن شهر تست کمتری گرفته شود. اگر در هر لحظه و هر نقطه بیمار با شک کووید ۱۹ مراجعه کند، تست انجام می‌شود.

ظرفیت افزایش ۲.۵ برابری انجام تست‌های کرونا در کشور

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت با بیان اینکه ظرفیت افزایش ۲.۵ برابری تست‌های کرونا در کشور وجود دارد، گفت: در روزهای اول کرونا در کشور و روز ۳۰ بهمن ماه فقط چهار آزمایشگاه کشور و با محوریت انستیتوپاستور ظرفیت تست روزانه داشتند و بالطبع روزها و هفته‌های اول از اقصی نقاط کشور باید نمونه‌ها به این آزمایشگاه‌ها ارسال می‌شد. در این راستا باید پروتکل‌ها نوشته و نیروی انسانی آموزش‌های لازم را دریافت می‌کرد و تجهیزات مناسب در اختیار دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار می‌گرفت. این خلاء امروز تا حدودی مرتفع شده و در توسعه آزمایشگاهی کشور امروز بیش از ۱۵۰ آزمایشگاه در سطح کشور تست را انجام می‌دهند و حدود یک سوم آزمایشگاه‌های بخش خصوصی هم تست کرونا را انجام می‌دهند.

مصطفوی افزود: با افزایش ظرفیت تست‌ توانستیم آزمایشگاه‌ها را نیز افزایش دهیم و آزمایشگاه‌ها متناسب با سیاست‌های وزارتخانه فعالیت می‌کنند و در حال حاضر نیز سیاست وزارت بهداشت تمرکز بر افراد در معرض ریسک مرگ است تا این افراد حتما شناسایی شوند و اقدامات مداخله‌ای لازم برایشان انجام شود.

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره احتمال انتقال کرونا از طریق نیش حشرات گفت: شواهدی مبنی بر انتقال این بیماری از طریق حشرات وجود ندارد.

موج دوم کرونا از راه رسیده است؟

مصطفوی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا همچنان در پیک اول کرونا هستیم یا خیر و پیش بینی‌ها درباره پیک‌های بعدی بیماری چگونه‌ است؟ واقعیت این است که شاید خیلی نتوان جواب روشنی به این موضوع داد. اگر در روزهای اول امکان افزایش ظرفیت تستینگ بود و بیماران سرپایی را با تست شناسایی می‌کردیم، شاید منحنی اپیدمی ما متفاوت از شکل امروز که به شکل دو کوهانه است، بود و انتظار داشتیم شاید امروز در یال نزولی اپیدمی بودیم.

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت افزود: تحلیل روند بیماری صرفا در بیماران بستری می‌گوید که پیک اول اپیدمی را رد کرده‌ایم و اکنون تقریبا در مرحله ثبوت هستیم؛ هم موارد بستری و مرگ نوسان نسبتا ثابتی دارد. گرچه که در روزهای اخیر در مورد موارد بستری هم افزایش نسبتا تدریجی بیماری مشاهده می‌شود و دور از ذهن نیست که پیک‌های بعدی بیماری را داشته باشیم، ولی انتظار نداریم پیک‌های بعدی به شدت اسفند و اواسط فروردین ماه باشد.

مصطفوی ادامه داد: تحلیل دوم که داده‌های متقن‌تری هم هستند، داده‌های بیمارانی است که مرگ در موردشان اتفاق افتاده است. در منحنی مرگ، پیک اپیدمی در اواسط فروردین ماه بوده است و در دو ماه اخیرنوسان ملایمی در موارد مرگ را شاهد بودیم که تعداد مرگ روزانه بین ۵۰ تا ۷۰ و ۸۰ مورد بوده و این موید آن است که پیک اول را قاعدتا رد کرده‌ایم و شاید اگر اتفاق غیرمترقبه‌ای افتد، پیک‌های بعدی را پیش رو داشته باشیم.

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت افزود: اگر بخواهیم تحلیل دقیق‌تری داشته باشیم، به دلیل وسعت کشور و شرایط آب و هوایی، تحلیل استانی تحلیل دقیق‌تری است. در تحلیل استانی، برخی از استان‌ها ممکن است پیک‌های دوم و سوم را داشته باشند و برخی‌ها پیک شدید را رد کرده و الان در شرایط تثبیت شده باشند.

مصطفوی گفت: در تحلیل کمیته اپیدمیولوژی منتهی به ۱۷ خردادماه، روند کشوری بیماری به نظر می‌رسد تغییر مختصر صعودی داشته باشد اما در مورد برخی از استان‌ها که شامل ۱۳ استان آذربایجان شرقی، هرمزگان، کردستان، مرکزی، یزد، قم، بوشهر، فارس، خراسان جنوبی، همدان، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان و کرمان است یک روند صعودی و شروع پیک اپیدمی را داشتند. در مورد هفت استان تغییر مختصر صعودی مشاهده می‌شود که شامل خوزستان، اصفهان، زنجان، آذربایجان غربی، ایلام، خراسان رضوی و چهار محال و بختیاری است. در مورد استان‌هایی مثل کرمانشاه و تهران یک روند ثبات با تغییرات مختصر دیده شده و در مورد سه استان خراسان شمالی، البرز و سیستان و بلوچستان اخیرا پیک اپیدمی را تجربه کرده‌اند. استان‌های لرستان، اردبیل، سمنان، قزوین، مازندران و گیلان ناسازگاری داده‌ها اجازه تحلیل روند اپیدمی را نداده است.

میزان کشندگی ویروس کرونا 

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت با اشاره به تغییر برخی شواهد علمی دنیا درباره کووید-۱۹ نسبت به شواهد روزهای ابتدایی این بیماری؛ گفت: در ابتدا جامعه جهانی با اطلاعاتی مواجه شد که متاثر از داده‌هایی بود که کشور چین داده بود. اما وقتی کشورهای مختلف درگیر بیماری شدند، متناسب با شواهد موجود، تغییراتی در توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت و دیگر سازمان‌ها نیز اتفاق افتاد. به عنوان مثال در روزهای اول اعلام شده بود که میزان کشندگی این ویروس، ۲ تا ۳ درصد است و حدود ۱۰ درصد نیز ممکن است بدون علایم مبتلا شوند. همچنین گفته شده بود که شاخص R۰ (عدد مولد نسلی) در مورد کرونا حدود ۲.۵ است؛ یعنی هر فرد آلوده، ۲.۵ نفر را آلوده می‌کند. بر اساس مدلسازی این داده‌ها، قاعدتا کووید-۱۹ بیماری است که مرگ و میر زیادی دارد و سرایت پذیری زیادی دارد.

مصطفوی افزود: اما هر چه جلوتر رفتیم شواهد علمی بیشتر شد و مقالات و متون علمی امروز حکایت از آن دارند که میزان کشندگی بیماری خیلی کمتر از ۲ تا ۳ درصد اعلامی روزهای اول است. در این زمینه مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا گزارشی را منتشر کرده که مرگ کمتر از سه دهم درصد را اعلام کرده است و این عدد در مقایسه با آن دو تا سه درصد و همچنین اعداد و ارقام مرگ و میر آنفلوآنزا (یک دهم درصد) تخفیف قابل ملاحظه‌ای یافته است. شواهدی هم هست که شاید کمتر از سه دهم درصد باشد. از طرفی هم امروز گفته می‌شود که شاید بیش از یک سوم جمعیت افراد بی‌علامت بیماری باشند.

مبتلایان بدون علامت نقش جدی در انتقال کرونا ندارند

عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت گفت: امروز نیز گزارشی از سازمان جهانی بهداشت منتشر شده که اشاره می‌کند مبتلایان بدون علامت خیلی نقش جدی به عنوان ناقل کووید-۱۹ ندارند و این موضوع می‌تواند تغییر دهنده چارچوب‌های پیشگیری در روزهای آینده باشد. بنابراین هر چه زوایای این بیماری برای ما روشن‌تر می‌شود، می‌تواند در اقدامات مداخله‌ای پیشگیری و درمانی تاثیرگذار باشد. طبیعتا هر چه دانسته‌ها از بیماری بیشتر می‌شود گویای این خواهد بود که می‌توانیم بیماری را بهتر کنترل کنیم و امیدواریم تابو و ترس و وحشت ناشی از این بیماری در جامعه جهانی به زودی با شناخت بیشتر از بیماری کمتر و کمتر شود.