به گزارش الف، "راج پرساد" روانپزشک و نویسنده در حوزه روانشناسی سیاسی در مقاله ای برای "پایگاه خبری پراجکت سیندیکیت"، از توانایی هایِ مدیریتِ بحرانِ زنان نوشته و توضیح داده چرا زنان در مواقع بحرانی، عملکرد بهتری را از خود نشان می دهند. وی در این رابطه می نویسد:
«درحالی که بسیاری از کشورها همچنان گرفتارِ شیوع گسترده ویروس کرونا هستند، دو کشور به شدت عملکرد خوب و قابل توجهی را در مقابله با ویروس کرونا از خود برجا گذاشته اند: نیوزیلند و ایسلند. اتفاقی هم نیست که حکومت در هر دویِ این کشورها نیز توسط زنان رهبری می شود».
"جاسیندا آردرن" نخست وزیر نیوزیلند و همتای ایسلندیِ وی "کاترین یاکوبسدوتیر" هر دو به نحو گسترده ای به واسطه مدلِ رهبریشان در بحبوحه بحران شیوع ویروس کرونا، مورد تقدیر و ستایش قرار گرفته اند. با این حال، آن ها تنها هم نیستند: از میان ده کشوری که بهترین عملکرد را در مقابله با ویروس کرونا به ثبت رسانده اند(از منظر آزمایش گیری و نرخ مرگ و میر)، چهار کشور شاملِ استونی، نیوزیلند، ایسلند و تایوان؛ همگی از وجود رهبران زن بهره می برند. "آنگلا مرکل" صدراعظم آلمان و "مته فردریکسن" نخست وزیر دانمارک نیز به دلیل عملکردِ خوب خود در مقابله با بحران کرونا، به نحو گسترده ای مورد ستایش قرار گرفته اند.
زنان کمتر از 7 درصد از رهبران سیاسی در جهان را تشکیل می دهند. با این حال، این گزاره که بسیاری از آن ها در بحبوحه بحران شیوع ویروس کرونا خود را به رهبرانی متمایز و برجسته تبدیل کرده اند، بسیار قابل توجه است. با این حال این کل ماجرا نیست. برخی از کشورهایی که عملکرد بسیار بدی را در بحبوحه پاندمی ویروس کرونا از خود به ثبت رسانده اند، توسط رهبرانِ مردی رهبری می شوند که به شدت غیر اصولی و فرسوده امر رهبری را انجام می دهند. "جیر بولسنارو" رئیس جمهور برزیل از جمله این رهبران است که اتفاقا در بحث رهبری سیاسی نیز دیدگاهی مردسالارانه و تحقیرکننده نسبت به زنان دارد. ناکارآمدی وی در بحبوحه بحران کرونا به حدی بود که وی در ابتدا، ویروس کرونا را مترادف با سرماخوردگی می دانست.
در انگلستان که بیشترین شمار مرگ و میرِ بیماران مبتلایان به ویروس کرونا در قاره اروپا را به ثبت رسانده، "بوریس جانسون" نخست وزیر این کشور تاریخچه گسترده ای از اظهارات مردسالارانه(مبتنی بر تبعیض جنسی) و ضدزن از خود به ثبت رسانده است. درست مثل بولسنارو، جانسون نیز تلاش کرد در ابتدای شیوع ویروس کرونا، تا حد ممکن، خطر را تقلیل دهد و نسبت به آن بی اعتنا باشد. اگر چه وی لحن خود را پس از ابتلایش به ویروس کرونا و بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه تغییر داد و از همگان خواست این خطر را جدی بگیرند.
مشابه این وضع را می توان در مورد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز مشاهده کرد. او و طرفدارانش نیز تا حد زیادی اظهارات و رفتارهایی که مبتنی بر تبعیض جنسی هستند از خود بروز داده اند. آن ها حتی این زن ستیزی خود را به مثابه سند افتخار برای خودشان قلمداد می کنند. ترامپ نیز بارها و بارها سعی کرده بود خطرِ بحران شیوع ویروس کرونا را کم اهمیت جلوه دهد. در عین حال، وی تلاش زیادی کرده تا چین را تحت فشار دهد و از آن بخواهد به دلیل نقشش در شیوع ویروس کرونا، غرامت و خسارت بدهد.
ضعفِ شدید رهبرانِ مردسالار در مقابله با ویروس کرونا، بسیاری از ناظران را بر آن داشته که معتقد باشند موفقیت رهبران زن در مقابله با کرونا احتمالا ریشه در کیفیت هایِ رهبریِ زنانه نظیرِ "همدلی، شفقت و دلسوزی، و تمایل به همکاری" دارد. نشریه فوربز در گزارشی، خطابه نخست وزیر نروژ "ارنا سولبرگ" در مورد کودکانِ کشورش را نمودی از ابتکاراتِ ساده و انسانی معرفی کرده است که فقط تحت رهبریِ یک رهبرِ زن، امکان بروز و ظهور می یابند.
آنچه در عملکرد رهبران برجسته زن خیلی پررنگ است این نکته می باشد که آن ها مصمم هستند، با اسناد و مدارک دست به ارزیابی و عمل می زنند، بر اساسا توصیه های کارشناسی عمل می کنند و به نحو قاطعانه ای رفتار می کنند. این در حالی است که رهبرانی نظیر ترامپ، دقیقا برخلاف این رویکردها عمل می کنند.
رهبری نظیر جاسیندا آردرن، 4 روز قبل از اینکه نخستین مورد از مرگ بر اثر ویروس کرونا در نیوزیلند به ثبت برسد، مقررات قرنطینه ای سخت گیرانه ای را در کشورش به اجرا درآورد. "تسای اینگ ون" رئیس جمهور تایوان نیز بیش از 100 اقدامِ مرتبط با بهداشت و سلامت عمومی در ماه ژانویه جهت مقابله با ویروس کرونا اعلام کرد. این اقدامات وی در شرایطی انجام شدند که سازمان بهداشت جهانی هنوز نسبت به انتقال انسان به انسانِ ویروس کرونا، به دیده تردید می نگریست.
اگر خصایص و ویژگی های زنانه، توضیح دهنده یِ کیفیت های بالای رهبریِ زنان در بحبوحه وقوع بحران ها نیستند، پس چه چیزی قادر به توضیح و تبیین این مساله است؟ شاید جواب این سوال را بتوان در راه پر پیچ و خمی که رهبران زن در قیاس با همتایان مردشان جهت کسب قدرت با آن مواجه هستند، یافت. به عنوان مثال، "مارگارت تاچر" زمانی رهبر حزب محافظه کار بریتانیا و همچنین نخست وزیر این کشور شد که در بریتانیا بحران های سیاسی-اجتماعی گسترده ای وجود داشت. جاسیندا آردرن نیز در سال 2017 در شرایط رهبر حزب کارگر نیوزیلند شد که نتایج یک رای گیری از بی اعتباری و عدم محبوبیتِ نخست وزیر وقتِ نیوزیلند خبر می دادند. از این رو، وی به جوان ترین نخست وزیر نیوزیلند در 150 سال اخیر تبدیل شد و هم اکنون نیز شاهد عملکرد قابل قبول وی هستیم. بسیاری بر این باورند حضور زنان در عرصه قدرت، به نوعی نتیجه این رویکرد عمومی است که باید وضعیت حاضر و فعلی را به چالش کشید تا بتوانیم بر مشکلات و بحران ها فائق آییم. از سویی زن ها نیز به این دلیل پست های رهبری سیاسی را می پذیرند(در مواقع بحرانی) زیرا شاید در مواقع عادی، فرصت های بسیار کمی برای نشان دادن خود و توانایی هایشان دارند.
اگرچه مولفه های متعددی بر نتایج و بروندادهای بحرانِ پاندمی ویروس کرونا اثرگذارند، با این حال، بدون تردید گزاره رهبری، یکی از مهمترینِ این مولفه هاست. در این میان، آنچه که از اهمیت فراوانی برخوردار است این نکته می باشد که رهبران سیاسی در کشورهای مختلف سعی می کنند خود را بسیار کارآمد نشان دهند. در این راستا، رهبران زن عملکرد قابل توجهی را مخصوصا در برهه کنونی و در بحبوحه بحران ویروس کرونا در قیاس با همتایان مردشان، از خود نشان داده اند.
***نویسنده: راج پرساد، وی روانپزشکِ مقیم لندن است. او آثار متعددی در حوزه روانشناسی نیز دارد.
*لینک: https://www.project-syndicate.org/commentary/woman-leaders-covid-19-crisis-ardern-by-raj-persaud-2020-05
