علی (علیه السلام) قهرمان مبارزه با رانت

سعید رسولی، گروه تعاملی الف،   3990229078 ۲ نظر، ۰ در صف انتشار و ۳ تکراری یا غیرقابل انتشار
علی (علیه السلام) قهرمان مبارزه با رانت

به عنوان یک دانشجوی رشته اقتصاد طبیعی است که هر کتاب و متنی می‏ خوانم و یا هر سخنی می‏ شنوم، آگاهانه یا ناآگاهانه با زمینه ذهنی اقتصادی آن را ارزیابی کنم...

نهج‌البلاغه را هم که می‌خوانم همین است، بعد اقتصادی و اندیشه اقتصادی حضرت امیر در کلامش، بیشتر در ذهنم متجلی می‏ شود. قسمت‏ هایی را که از نهج‌البلاغه خواندم، به مرور زمان هسته اصلی خط و مشی اقتصادی امام برایم روشن‏  شد و آن مبارزه با رانت است. سیاست حضرت امیر، به صفر رساندن رانت بود. از همان روز اول پذیرفتن خلافت اعلام کرد، هیچ‌گونه رانتی را تحمل نخواهد کرد. اما باید دید که مفهوم رانت در دوره خلافت امیرالمؤمنین چه بوده است. در دوره خلافت خلفای راشدین، به‌مرور زمان مهاجرین و انصار و سابقون صحابه پیامبر اکرم، از امتیازات اقتصادی ویژه‏ ای نسبت به سایر مسلمین برخوردار شدند. در تقسیم بیت‏ المال سهم بیشتری به آنان می‏ رسید. در واگذاری ولایت استان‏ ها و مناطق حکومت اسلامی سابقین مهاجرین و انصار در اولویت بودند. این امر به‌مرور زمان منجر به شکل‏ گیری یک طبقه اشرافی از مسلمین گردید که از امتیازات و انحصارات متعدد برخوردار بودند. طلحه و زبیر شاید بارزترین نمونه این اشخاص باشند. اما امیرالمؤمنین از روزی که به خلافت رسید با جدیتی تمام به مبارزه با این امتیازات و انحصارات پرداخت. سه روز پس از پذیرش خلافت در هنگام تقسیم بیت‏ المال تمامی مسلمین، از صحابیان کبار تا کسی که همان روز مسلمان شده بود، همه به میزانی مساوی (سه درهم) از بیت‌المال دریافت نمودند. اندیشمندان اقتصادی می‌دانند که واگذاری هر امتیاز اقتصادی به گروه‏ ها یا اشخاص، با شاخص‏ های غیر اقتصادی، منجر به کژکارکردهای عظیمی در اقتصاد خواهد شد.

طلحه و زبیر ولایت بصره و کوفه را حق خود می‏ دانستند. اما حضرت امیر، این را حق آن‏ ها نمی‏ دانست. مرور زمان موجب شده بود که برخی از اشراف مسلمین، امتیازات متعلق به خود را حق خود بدانند. اما حق با امتیاز بسیار متفاوت است. همین تمیز میان حق و امتیاز است که فرق بین حکومت علوی را با حکومت معاویه نشان می‏ دهد. در حکومت امام علی (علیه السلام) حق اقتصادی طلحه و زبیر همان سه درهمی بود که گرفتند. در توزیع مناصب و مسئولیت‏ ها سوابق مجاهدت و مصاحبت با رسول‌الله، هیچ‏ گونه حقی ایجاد نمی‌کند. ملاک واگذاری مناصب و مسئولیت‏ ها، تقوی و توانمندی و پاک دستی است.

اما حضرت امیر نه تنها با رانت‏ ها و امتیازهای بزرگ از قبیل مناصب و سمت‏ ها، که با کوچک‌ترین رانت‏ ها نیز مبارزه می‏ کند. رانت کوچک و بزرگ ندارد، این ما هستیم که با کوچک نشان دادن رانت‏ ها خود را در برخورداری از آن توجیه می‏ کنیم. کافی است نگاهی به برخورد حضرت امیر با عثمان بن حنیف، فرماندار بصره بیندازیم. در نامه 45 نهج‌البلاغه امام خطاب به عثمان می‏ نویسد:  «به من خبر رسیده به مهمانی جوانی از جوانان بصره رفتی در حالی که اغنیا بر آن سفره حضور داشتند و این سفره خالی از حضور فقرا بوده است.... در این سفره رنگ‌های مختلف غذا وجود داشته و ظرف بزرگ غذا نزد تو(عثمان) قرار داشته و من گمان نمی‌کردم که تو دعوت سفره‌ای که گرسنگان بر آن حضور نداشتند را اجابت کنی».

حضرت امیر عثمان را به‌سختی مورد عتاب قرار می‏ دهد. آن سفره از مال حرام تهیه نشده بود، بلکه دلیل غضب امام این است که فقرا به آن سفرا دسترسی ندارند. این یک سفره رانتی است، دلیل حضور عثمان در این سفره این بود که فرماندار بصره است. حضور در این سفره امتیازی است که به فرماندار بصره داده شده است.

نمونه دیگر ماجرای کمک خواستن عقیل بن ابی‌طالب از بیت‌المال است. وقتی عقیل به دلیل مشکلات مالی سهمی بیش از دیگران از بیت‌المال از امام می‌خواهد... امام داغی آتش جهنم را به او یادآوری می‏‌کند. برادر امام بودن هیچ حقی برای سهم بیشتر از بیت‌المال ایجاد نمی‏‌کند.

حضرت امیرالمؤمنین در تمام دوران خلافت خود، به مبارزه بی‌امان با رانت‏ ها و امتیازها و انحصارهای ناحقی پرداخت که در دوره‏ های قبل رواج پیدا کرده بود. ما نیز اگر ادعای پیروی از امام علی (علیه‌السلام) را داریم در سیاست گزاری اقتصادی باید منش ایشان را سرلوحه قرار دهیم. مهم‏ ترین اصل سیاست‌های اقتصادی باید به صفر رساندن رانت باشد. کوچک‏ ترین رانت و امتیاز و انحصار نا به حق سرچشمه فساد و تبعیض و نابرابری و در نهایت ایجاد نارضایتی در جامعه اسلامی است.

دیدگاه کاربران

ناشناس۱۴۵۲۱۱۷۱۶:۱۸:۵۱ ۱۳۹۹/۲/۲۹
اسم بردن از علی و عدالت در جامعه ای که مفسدان اقتصادی در بالاترین رده های تصمیم گیری هستند فقط باعث کم شدن اعتقادات مردم میشود.
ناشناس۱۴۵۲۴۶۳۲۳:۵۸:۴۱ ۱۳۹۹/۲/۲۹
بقول دوستان معاویه نباشید علی بودن پیشکش
yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های دیروز

  1. اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید              

  2. اول، بساط دلالی باید جمع شود

  3. وکیل رسمی دادگستری به اتهام اخذ رشوه دستگیر شد  

  4. بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم

  5. سقف دریافتی ماهیانه کارمندان دولت ۷۰ میلیون تومان شد

  6. جریمه تخلفات حادثه ساز ۵ برابر شد/ اعمال از هفته آینده            

  7. ابابیل ۵، از آخرین دستاورد‌های قدرت پهپادی جهان

  8. تعرفه‌های پزشکی ۱۴۰۳ قابلیت اجرایی ندارد/ مصوبه دولت اصلاح شود  

  9. انتظار ۹ساله برای اصلاح هزینه تخلف رانندگی/تغییری برای حفظ جان مردم

  10. ایران بر سکوی بریکس/ دستاوردهای پولی، مالی برای ایران چیست؟  

  11. عکسی از سیدمحمد خاتمی در مراسم ترحیم زهرا شجاعی/ این وزیر دولت رئیسی هم آمد

  12.   طحان‌ نظیف: لایحه عفاف و حجاب هنوز به تأیید شورای نگهبان نرسیده است  

  13.  مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد

  14. هیچ خوداظهاری یا مدرکی دال بر بیماری روحی دکتر بخشی در دست نبود/ علت مرگ این پزشک مشخص نیست  

  15. پوتین: اف-۱۶‌های اوکراین در همه‌جا هدف مشروع هستند، حتی کشورهای دیگر

پربحث‌های هفته

  1. اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید              

  2. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  3. کارگری انگشتر ۵۰ میلیاردی را به صاحبش بازگرداند

  4. عوامل توهین کننده به نظام و مقدسات اسلامی دستگیر شدند

  5. جلاد، به پایان سلام کن!

  6. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  7. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  8. نرخ تعرفه‌های خدمات بهداشتی درمانی ۱۴۰۳ اعلام شد/ نرخ رسمی ویزیت ۵۰% گران می‌شود!

  9. بازداشت سومین عامل حمله تروریستی در مسکو

  10. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  11. اول، بساط دلالی باید جمع شود

  12. انتقام از پوتین؟

  13. وکیل رسمی دادگستری به اتهام اخذ رشوه دستگیر شد  

  14. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  15. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  16. بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم

  17. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  18. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  19. مردم طلای دست دوم خریداری نکنند

  20. سقف دریافتی ماهیانه کارمندان دولت ۷۰ میلیون تومان شد

  21. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  22. هشدار سخنگوی پلیس به رانندگان نوروزی؛ آمار تصادفات هولناک است!

  23. وزیر اقتصاد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد

  24. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  25. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

آخرین عناوین